Edward Łukawer

---

Życiorys

Edward Łukawer przyszedł na świat w Warszawie w zamożnej rodzinie żydowskiej. W 1938 roku zdobijając świadectwo maturalne, z sukcesem ukończył prywatne gimnazjum Collegium. W tym samym roku rozpoczął swoją pierwszą pracę zawodową jako inkasent w firmie zegarmistrzowskiej Schwitzgold. Jednakże po wybuchu II wojny światowej, z matką wyjechał do Lwowa, gdzie jego ojciec i młodszy brat zdążyli wcześniej emigrować do Australii.

Po zajęciu Lwowa przez wojska radzieckie, Edward został zmuszony do wykonywania prac fizycznych w Wojenstroju. 29 czerwca 1940 roku, za odmowę przyjęcia obywatelstwa radzieckiego, skazany został na karę śmierci, która ostatecznie została zamieniona na dożywotnie zesłanie do Syberii. Do końca 1941 roku pracował jako robotnik w kopalni złota w Ałdanie, a następnie podjął pracę jako drwal. Z czasem, w wyniku amnestii, jego warunki życia uległy znacznej poprawie, co umożliwiło mu zatrudnienie na stanowisku pomocnika księgowego.

7 lipca 1946 roku, jako repatriant, powrócił do Polski. Został zatrudniony w Centralnym Zarządzie Przemysłu Hutniczego w Katowicach, gdzie pracował na stanowisku ekonomisty. W tym okresie rozpoczął także edukację w Wyższym Studium Nauk Społeczno-Gospodarczych. Swoją karierę naukową rozpoczął jako asystent, a później adiunkt w Katedrze Ekonomii Politycznej w Wyższej Szkole Ekonomicznej w Katowicach. Niestety po krótkim czasie, został zwolniony na polecenie Komitetu Wojewódzkiego PZPR z racji swojego burżuazyjnego pochodzenia.

Po odwołaniu się do Ministerstwa Szkolnictwa Wyższego, które wówczas kierował Adam Rapacki, w listopadzie 1952 roku Edward Łukawer został skierowany na to samo stanowisko do Katedry Ekonomii Politycznej w Wyższej Szkole Ekonomicznej w Krakowie.

W dniu 12 czerwca 1961 roku obronił pracę doktorską na temat „Modele gospodarki socjalistycznej i ich funkcjonowanie”, a sześć lat później, w 1967 roku, uzyskał stopień doktora habilitowanego dzięki rozprawie „Możliwości funkcjonowania gospodarki socjalistycznej w świetle międzywojennej dyskusji na Zachodzie”. W 1968 roku, za aktywne uczestnictwo w wydarzeniach marcowych, nie uzyskał pozycji docenta. Został odsunięty z prowadzenia działalności dydaktycznej, otrzymując jednocześnie karę nagany. 30 września 1969 roku zwolniono go z pracy w Wyższej Szkole Ekonomicznej w Krakowie.

Po zwolnieniu przez kilka miesięcy poszukiwał zatrudnienia w różnych profesjach, aż ostatecznie został młodszym ekonomistą w Centrostalu w Krakowie. W latach 1977–1980 pracował w Kombinacie Opakowań Blaszanych Lekkich. Edward był również aktywny w działalności opozycyjnej; współpracował z Komitetem Obrony Robotników i prowadził wykłady w Towarzystwie Kursów Naukowych.

W 1980 roku przywrócono mu prawa pracownicze w sferze naukowej. Ponownie zatrudniono go jako adiunkta w Instytucie Ekonomii Politycznej Akademii Ekonomicznej w Krakowie, gdzie 1 kwietnia 1981 roku uzyskał tytuł docenta. W latach 1981–1982 pełnił funkcję zastępcy dyrektora Instytutu Ekonomii Politycznej. 17 września 1987 roku, za osiągnięcia w swojej dziedzinie, otrzymał tytuł profesora. Pracował aż do emerytury w 1990 roku w Zakładzie Analiz Porównawczych Systemów Ekonomicznych.

W latach 2000–2007 był profesorem zwyczajnym w Śląskiej Wyższej Szkole Zarządzania im. gen. Jerzego Ziętka w Katowicach, Małopolskiej Wyższej Szkole Ekonomicznej w Tarnowie oraz w Małopolskiej Szkole Wyższej w Brzesku. Zmarł w Krakowie, a 16 listopada został pochowany na cmentarzu Rakowickim.

Publikacje

Edward Łukawer, znany z imponującego dorobku naukowego, opublikował ponad 200 prac naukowych, w tym osiem książek autorskich, co znacząco przyczyniło się do rozwoju myśli ekonomicznej.

Jego prace dotyczące tematyki ekonomicznej są uznawane za pionierskie i nieocenione. Poniżej przedstawiamy listę jego książek:

• 2008: O tych z najwyższej półki, czyli rzecz w sprawie naszego środowiska ekonomicznego,
• 2005: Spór o racjonalność gospodarki socjalistycznej. Z historii problemu,
• 2004: Makroekonomiczne dylematy sfery finansów i pieniądza w procesie transformacji (jak widzą to ekonomiści),
• 2004: Miejsce koncepcji Oskara Langego w poglądach na model funkcjonowania gospodarki socjalistycznej,
• 2001: Makroekonomiczne problemy transformacji systemowej,
• 1996: Z historii polskiej myśli ekonomicznej. 1945-1995,
• 1985: Spór o racjonalność gospodarki socjalistycznej,
• 1967: Możliwość funkcjonowania gospodarki socjalistycznej w świetle międzywojennej dyskusji na zachodzie.

Oprócz książek, Łukawer publikował również w wielu szanowanych czasopismach krajowych, takich jak Ekonomista, Gospodarka Narodowa, Życie Gospodarcze. Jego artykuły i opracowania ukazały się również w renomowanych wydawnictwach Polskiej Akademii Nauk oraz Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego.

Jego wpływ nie ograniczał się tylko do Polski; publikował również w takich krajach jak Japonia, Słowacja, Ukraina, Związek Radziecki i w innych miejscach na świecie. Łukawer jest autorem ponad 40 recenzji naukowych oraz ocen habilitacyjnych i wniosków profesorskich.

Odznaczenia

Edward Łukawer otrzymał wiele prestigiousznych odznaczeń, które potwierdzają jego osiągnięcia oraz zasługi. Oto niektóre z nich:

• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (2001),
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
• Złoty Krzyż Zasługi.

---

Oceń: Edward Łukawer

---