Cecylia Iwaniszewska

---

Życiorys

Cecylia Iwaniszewska przyszła na świat 24 listopada 1928 roku w stolicy Polski, Warszawie. W listopadzie 1945 roku z powodzeniem zdała maturę w II Liceum Ogólnokształcącym im. Mikołaja Kopernika w Bydgoszczy. Już w tym samym roku rozpoczęła studia na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu, gdzie kształciła się w dziedzinie matematyki. Co ciekawe, uczestniczyła również w zajęciach z fizyki oraz astronomii, mimo braku formalnej zmiany kierunku studiów.

Od 1 września 1947 roku podjęła pracę w Obserwatorium Astronomicznym UMK jako młodszy asystent. Wśród jej obowiązków było organizowanie biblioteki oraz wysyłka „Biuletynu Obserwatorium Astronomicznego UMK w Toruniu”. Już w roku akademickim 1948/1949 prowadziła ćwiczenia do wykładów, które prowadziła prof. Wilhelmina Iwanowska. Niestety, w listopadzie 1949 roku Ministerstwo Oświaty zredukowało jej zatrudnienie na UMK z przyczyn politycznych. Została uznana za wroga ustroju, a także jej pochodzenie z rodziny ziemiańskiej stało się problemem.

Cecylia kontynuowała działalność w inny sposób; dorywczo zajmowała się korektą tekstów naukowych oraz dzięki stypendium im. Juliusza Rudnickiego miała okazję współpracować z prof. Iwanowską. Była pionierką w dziedzinie astronomii, kończąc studia na UMK jako pierwsza w sierpniu 1950 roku. Jej praca magisterska nosiła tytuł „O różnicy faz między krzywą jasności a krzywą prędkości radialnych cefeid”. W sierpniu 1951 roku została przywrócona do pracy na UMK, gdzie kontynuowała zajęcia dydaktyczne oraz organizowanie biblioteki Obserwatorium Astronomicznego.

Studia doktoranckie Cecylii odbywały się w latach 1952–1954, podczas których jej badania skupiały się na gwiazdach pulsujących, w szczególności na cefeidach oraz gwiazdach typu RR Lyr. Współpracowała z takimi autorytetami jak profesor Wilhelmina Iwanowska oraz Władysław Dziewulski. Od 1958 roku była aktywną członkinią Międzynarodowej Unii Astronomicznej. W ciągu swojego życia wzięła udział w 11 kongresach MUA.

W 1959 roku uzyskała tytuł doktora na podstawie pracy „Wyznaczenie ekstynkcji i gęstości gwiazd w polu Sagitta”, a jej kariera nabrała tempa, gdy awansowała na adiunkta. Wysokie wymagania życiowe zmusiły ją jednak do zmiany pozycji na starszego wykładowcę, co ograniczyło jej mobilność i możliwości kontynuowania kariery naukowej. Wykładała na wielu kierunkach studiów, takich jak archeologia, astronomia, biologia, fizyka i geografia, ucząc łącznie około dziewięciu tysięcy studentów.

Cecylia Iwaniszewska aktywnie uczestniczyła w kongresie MUA w 1970 roku w Brighton, gdzie objęła funkcję przewodniczącej Komisji nr 46, zajmującej się edukacją astronomii, a pełniła tę rolę aż do 2002 roku. W ramach przygotowań do Roku Kopernikańskiego prowadziła wykłady popularnonaukowe oraz redagowała liczne artykuły i broszury poświęcone Mikołajowi Kopernikowi i historii astronomii. W 1978 roku była redaktorem pracy zbiorowej o Władysławie Dziewulskim, wydanej w 1978 roku.

W 1982 roku Cecylia odbyła trzymiesięczne stypendium w Obserwatorium w Strasburgu. Pełniła również funkcję zastępcy dyrektora Instytutu Astronomii UMK od 1980 do 1984 roku. Choć zakończyła etat na UMK w 1989 roku, to prowadziła zajęcia dla studentów aż do 2007 roku. W 2014 roku publikowała swoją książkę pt. „Wspomnienia o moim uniwersytecie”, podsumowującą jej bogate życie naukowe.

Życie prywatne

Cecylia Iwaniszewska przyszła na świat w rodzinie, w której rodzicami byli Marian Henryk Łubieński oraz Zofia z domu Ślaska. Ze swoimi siostrami, Marią Brykczyńską i Magdaleną Łubieńską, spędziła dzieciństwo w Warszawie oraz w Bydgoszczy, gdzie mieszkała w latach 1937–1939.

Na początku okupacji rodzina Cecylii została przymusowo wysiedlona do Warszawy. Tam uczęszczała do szkoły ogrodniczej, w której oferowano również naukę przedmiotów ogólnokształcących. Część okresu wojennego spędziła w różnych wsiach, a ostatnia z nich znajdowała się na obrzeżach Gór Świętokrzyskich. Stamtąd, razem z matką oraz siostrami, przeniosła się z powrotem do Bydgoszczy.

Cecylia wyszła za mąż za Henryka Iwaniszewskiego, który był astronomem, a ich związek trwał od 1952 roku. Para doczekała się dwóch synów: Stanisława, który przyszedł na świat w 1953 roku, oraz Jana, urodzonego w 1955 roku.

Działalność społeczna

Śpiewała w chórze akademickim Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. CzłonkiniąTowarzystwa Naukowego w Toruniu jest od 1961 roku. Swoją działalność w Towarzystwie Miłośników Torunia rozpoczęła w 1965 roku oraz od 1967 roku pełni różnorodne funkcje w jego zarządzie. Była również współorganizatorką powołania Stowarzyszenia Absolwentów UMK w Toruniu, będąc jego członkinią od samego początku.

W swojej karierze pełniła rolę przewodniczącej Komisji Nauczania Astronomii w Międzynarodowej Unii Astronomicznej przez dwie kadencje. Od 1983 roku jest członkinią Klubu Inteligencji Katolickiej, w którym to przez wiele lat, w latach 1994–2017, pełniła funkcję prezesa oddziału toruńskiego. W 1992 roku stała się członkinią Europejskiego Towarzystwa Astronomicznego.

W latach dziewięćdziesiątych aktywnie uczestniczyła jako jurorka w Wojewódzkim Konkursie z Fizyki i Astronomii, organizowanym przez Polskie Towarzystwo Miłośników Astronomii. Od 1996 roku współpracowała z Radą Miasta Torunia w kwestiach związanych z nazewnictwem ulic. Dodatkowo, zakładała Klub Turystyki Górskiej „Karpaty” w Toruniu i jest członkinią Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego.

Wyróżnienia

W 1954 roku praca magisterska Cecylii Iwaniszewskiej zdobyła uznanie podczas konkursu związanym z Rokiem Kopernikowskim. Był to pierwszy tego typu konkurs zorganizowany po wojnie.

W ramach swoich osiągnięć, otrzymała Medal 40-lecia Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. W 1994 roku PTMA, czyli Polskie Towarzystwo Matematyczne Astronomiczne, wyróżniło ją złotą odznaką nr 101.

W 2001 roku, Towarzystwo Miłośników Torunia nadało jej Złote Astrolabium, co było kolejnym dowodem jej zasług dla miasta i nauki.

Dodatkowo, otrzymała Medal Komisji Edukacji Narodowej, co podkreślało jej wkład w rozwój edukacji w Polsce.

W 2010 roku zostały jej przyznane dwa istotne wyróżnienia: Medal Za Zasługi dla UMK oraz członkostwo honorowe w Stowarzyszeniu Absolwentów Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.

Kolejnym sukcesem było odznaczenie w 2013 roku medalem „Za Zasługi dla Miasta Torunia” na wstędze, co świadczyło o jej wpływie na rozwój lokalnej społeczności.

W 2018 roku otrzymała od prezydenta Torunia Medal Thorunium oraz Medal Marszałka Województwa Kujawsko-Pomorskiego, co potwierdziło jej znaczenie w regionie.

W 2021 roku została uhonorowana tytułem honorowego członka Polskiego Towarzystwa Astronomicznego, co jest zwieńczeniem jej osiągnięć w dziedzinie astronomii.

---

Oceń: Cecylia Iwaniszewska

---