Abraham Gepner, urodzony 28 czerwca 1872 roku w Warszawie, był postacią wyróżniającą się w polskim życiu społecznym i gospodarczym. Jako kupiec i społecznik żydowskiego pochodzenia, Gepner odegrał istotną rolę w swojej społeczności. Zasłynął również jako radny miasta stołecznego Warszawy, gdzie jego działania miały znaczący wpływ na rozwój lokalnych inicjatyw.
Jego życie zakończyło się 3 maja 1943 roku w ojczystym mieście, Warszawie, pozostawiając po sobie trwały ślad w historii miasta oraz społeczności żydowskiej.
Życiorys
Abraham Gepner przyszedł na świat 28 czerwca 1872 roku w Warszawie, w rodzinie, która przestrzegała ortodoksyjnych zasad judaizmu. Po zakończeniu edukacji w warszawskiej szkole realnej, w młodzieńczych latach zdobywał doświadczenie, pracując w sklepie żelaznym prowadzonym przez Szaję Prywesa, który znajdował się przy placu Grzybowskim 10. W dniu 1 marca 1905 roku zainaugurował swoją karierę przedsiębiorczą, zakładając firmę handlową obejmującą sprzedaż metali, współpracując z Zygmuntem Kornblumem pod marką „Kornblum i Gepner”. Główna siedziba tej działalności ulokowana była przy ulicy Grzybowskiej 27, natomiast główny skład znajdował się na ulicy Bema 87.
Przed wybuchem I wojny światowej Abraham uczestniczył aktywnie w Stowarzyszeniu Subiektów Handlowych, działając na rzecz żydowskiej społeczności handlowej. W czasie wojny odmówił współpracy z niemieckimi władzami, które nakładały obowiązek prowadzenia rekwizycji metali szlachetnych na terenach zajętych przez wrogów.
Po zakończeniu działań wojennych, w okresie dwudziestolecia międzywojennego, pracował dla Centrali Związków Kupców, gdzie zyskał sobie szacunek i zaufanie. W 1930 roku objął stanowisko wiceprezesa tejże organizacji, a 15 października 1935 roku przejął funkcję prezesa zarządu głównego po zmarłym Wacławie Wiślickim. Był także wiceprezesem Izby Handlowo-Przemysłowej w Warszawie oraz członkiem Komisji Odwoławczej przy Izbie Skarbowej. Jako działacz społeczny, wspierał wiele instytucji, takich jak domy sierot, domy starców, szpital na Czystem, Szkołę Rzemieślniczą, Kasa Pomocy Bezprocentowej oraz Bank dla Kooperatyw.
Z chwilą wybuchu II wojny światowej, w październiku 1939 roku, został aresztowany przez Niemców jako zakładnik. Wraz z innymi prominentnymi osobistościami Warszawy stał się jednym z 12 zakładników, których zatrzymano zgodnie z aktem kapitulacji miasta, aby zapobiec przypadkom sabotażu.
Po utworzeniu warszawskiego getta, Gepner objął funkcję przewodniczącego Rady Gospodarczej oraz kierownika Zarządu Zaopatrzenia Judenratu. W sierpniu 1942 roku, w trakcie brutalnej akcji deportacyjnej, stworzył nowy sierociniec dla dzieci, które pozostawały samotne na ulicach miasta po tym, jak dzieci z gettowych sierocińców wysłano do Treblinki. W czasach, gdy getto zaczęło się kurczyć, mężczyzna był jednym z liderów Centralnej Komisji Popierania Pracy. Mimo wielu apelów o ucieczkę, zdecydował się pozostać w getcie.
Abraham Gepner oraz jego żona Stefania (1878–1943) zostali zamordowani na rogu ulicy Gęsiej i Zamenhofa podczas powstania w getcie warszawskim. Ich symboliczny grób znajduje się na cmentarzu żydowskim, usytuowanym przy ulicy Okopowej w Warszawie (kwatera 10, rząd 6).
Przypisy
- Tomasz Szarota: Okupowanej Warszawy dzień powszedni. Studium historyczne. Warszawa: Czytelnik, 2010, s. 15. ISBN 978-83-07-03239-9.
- a b c Marcin Urynowicz. Abrahama Gepnera listy z getta warszawskiego. „Dzieje Najnowsze”. R. XXXVIII (Nr 1), s. 164, 2006. Warszawa. ISSN 0419-8824. [dostęp 19.07.2021 r.]
- Cmentarze m. st. Warszawy. Cmentarze żydowskie. Warszawa: Rokart, 2003. ISBN 83-916419-3-7. Brak numerów stron w książce.
- Marian Marek Drozdowski: Alarm dla Warszawy. Ludność cywilna w obronie stolicy we wrześniu 1939 r. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1969, s. 303.
- Zakładnicy miasta Warszawy. „Warszawski Dziennik Narodowy”. 267, s. 1, 07.10.1939 r.
- Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. Stanisław Łoza (red.). Warszawa: 1939, s. 82.
- Symboliczny grób Abrahama Gepnera w bazie danych Cmentarza Żydowskiego przy ul. Okopowej w Warszawie.
Pozostali ludzie w kategorii "Przedsiębiorczość i ekonomia":
Bernard Hantke | Manas Ryba | Edmund Jan Langner | Andrzej Topiński | Krzysztof Hagemejer | Adam Pakulski | David Mitzner | Jacek Chwedoruk | Wojciech Ostrowski (ekonomista) | Włodzimierz Kiciński | Aron Serdyner | Lewi Lesser | Andrzej Bratkowski (ekonomista) | Jan Epstein | Krzysztof Kalicki | Henryk Maria Fukier | Bogusław Herse (1872–1943) | Mieczysław Hertz | Henryk Witaczek | Eustachy ChronowskiOceń: Abraham Gepner