Hoża 69

---

Historia

Budowa i rozbudowy

Budynek, o którym mowa, został zrealizowany na terenie wyłączonym z ogrodu pomologicznego, oddalony o 60 metrów od ulicy Hożej. W roku 1913, realizacją projektu kierował Bronisław Colonna-Czosnowski, działający w ramach przedsiębiorstwa stworzonego przez swojego ojca oraz brata „Czosnowscy i S-ka”. Wszystko odbywało się według wizji architekta Piotra Feddersa. Zakończenie budowy planowano na lipiec 1914 roku, co jednak zostało przerwane przez wybuch I wojny światowej.

Choć Uniwersytet Warszawski kontynuował swoją działalność w czasie trwania konfliktu, prace budowlane wznowiono dopiero w 1919 roku. Data 30 stycznia 1921 roku uznawana jest za dzień otwarcia, kiedy to zakończono budowę centralnego gmachu oraz zachodniego skrzydła, co nadało obiektowi kształt litery „L”. W roku 1932 dobudowano wschodnie skrzydło, a w 1939 roku zapoczątkowano prace nad cyklotronem, które niestety zostały przerwane przez wybuch II wojny światowej. Mimo że budynek nie doznał poważnych zniszczeń, wymagał modernizacji, szczególnie auli, której remont zakończono w 1950 roku. W 1948 zrealizowano dodanie Hali Atomowej do wschodniego skrzydła, a w 1951 roku zbudowano piętrowe zachodnie skrzydło w opozycji do wcześniejszej konstrukcji.

Rozbudowa miała miejsce również w 1963 roku, kiedy do zachodniego skrzydła dodano obszerny pawilon, co doprowadziło do jeszcze wyraźniejszej asymetrii. Od tego okresu rosnące potrzeby lokalowe ośrodka uniwersyteckiego z zakresu fizyki realizowano głównie przez zajmowanie innych budynków rozmieszczonych w mieście. Niemniej jednak, w 1975 roku dobudowano czytelnię biblioteki, a 1993 roku dokonano nadbudowy wschodniej części kompleksu.

Wyposażenie i użytkowanie

Kilka lat po otwarciu obiektu, aparat naukowy został wzbogacony dzięki dotacji Fundacji Rockefellera, co pozwoliło na zainstalowanie nowoczesnego sprzętu. W 1939 roku umieszczono w budynku komorę Wilsona, jednak większa część wyposażenia została utracona w wyniku grabieży wojennych. Tuż po zakończeniu konfliktu wyposażenie naukowe uzupełniano przedmiotami pozyskanymi w szkołach, m.in. z terenów Śląska. W 1950 roku zainstalowano w Hali Atomowej generator kaskadowy o napięciu milionowoltowym z rurą akceleracyjną. W 1991 roku w obrębie Wydziału Fizyki przy ul. Hożej 69 i 74 powstała pierwsza polska sieć komputerowa z dostępem do internetu.

Od lat 30. XX wieku, budynek stał się centrum międzynarodowych konferencji z udziałem wielu cenionych naukowców, w tym laureatów Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki. W tym okresie w ośrodku powstawała znaczna część krajowych naukowych prac z zakresu fizyki, a pod koniec XX wieku liczba studentów fizyki przekroczyła tysiąc, włączając w to również studentów innych wydziałów. W 2011 roku Europejskie Towarzystwo Fizyczne przyznało Hożej 69 tytuł historycznego miejsca fizyki (ang. European Physical Society Historic Site), co było przyznane po raz pierwszy w Polsce. Z uwagi na silne więzi ośrodka przy ul. Hożej, jedna z wewnętrznych ulic w sąsiedztwie nowej siedziby Wydziału Fizyki została nieoficjalnie nazwana Nową Hożą w obrębie Kampusu Ochota.

Użytkownicy

Uniwersytet Warszawski

Na samym początku budynek, znajdujący się przy Hożej 69, został zaprojektowany z myślą o utworzeniu ośrodka fizycznego Uniwersytetu Warszawskiego. Miał on służyć jako siedziba Zakładu Fizyki Cesarskiego Uniwersytetu Warszawskiego, jednakże ukończone roboty budowlane pozwoliły na wykorzystanie go jedynie po utworzeniu nowego Zakładu Fizycznego, który działał w Polsce już po odzyskaniu niepodległości. Wówczas znajdował się on w strukturze Wydziału Filozoficznego UW.

Wkrótce zakład ten zyskał nową nazwę, stając się Zakładem Fizyki Doświadczalnej UW (ZFD UW), który został włączony do nowo utworzonego w 1921 roku Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego. W tym samym roku powstał także Zakład Fizyki Teoretycznej, chociaż jego liczba pracowników była znacznie mniejsza, a od 1932 roku siedzibę miał w innym budynku, znajdującym się przy ulicy Oczki 3.

W okresie niemieckiej okupacji uniwersytet został zlikwidowany, natomiast przy ul. Hożej 69 działał Zakład Pomiarów Fizycznych, który prowadził badania środowiskowe na potrzeby lokalnych władz. W miarę upływu czasu budynek był jednak stopniowo zajmowany przez niemieckich okupantów. Po zakończeniu II wojny światowej, w grudniu 1945 roku, z fizyką wrócono na uniwersytet. Następnie kilka lat po wojnie powstał Wydział Matematyki, Fizyki i Chemii, który szybko przemianowano na Wydział Matematyki i Fizyki. W tym okresie ośrodek fizyczny się rozwijał, a w jego ramach wciąż tworzone były nowe zakłady oraz katedry, które były z kolei zgrupowane w instytutach.

W końcu, w 1969 roku, utworzono niezależny Wydział Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego, a Hoża 69 stała się jego główną siedzibą, choć nie była już jedynym budynkiem używanym przez ten wydział. W 2014 roku wydział ten przeniósł się do nowo zbudowanego obiektu na Kampusie Ochota. Obecnie miejsce to zajmuje Instytut Anglistyki Uniwersytetu Warszawskiego oraz Zakład Koreanistyki UW.

Budynek przy Hożej 69, podobnie jak inne obiekty znajdujące się w głównym kampusie Uniwersytetu Warszawskiego oraz te zlokalizowane poza jego strukturami, są zarządzane przez Biuro Gospodarcze UW.

Inni użytkownicy

W roku 1953 powołano do życia Instytut Fizyki Polskiej Akademii Nauk. Jego początkowa siedziba mieściła się w budynku przy Hożej 69, lecz w roku 1957 instytut przeniósł swoją działalność do obiektu określanego jako PAST-a. Z kolei w roku 1959 przy Hożej 69 zagościła jedna z siedzib Instytutu Badań Jądrowych (IBJ), którego kontynuacją zostało Narodowe Centrum Badań Jądrowych, korzystające z tego budynku aż do roku 2019.

Rozbudowa budynku przeprowadzona w latach 1930-1932 była możliwa dzięki wsparciu finansowemu ze strony Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego dla Polskiego Towarzystwa Fizycznego, które formalnie stało się właścicielem tego skrzydła. PTF następnie zrzekło się swojego prawa na rzecz ZFD UW, utrzymując prawo do korzystania z obiektu. Natomiast budowa pawilonu w 1963 roku sfinansowana została przez IBJ, który zajmował tylko część jego powierzchni. Miał on być tymczasową siedzibą IBJ i planowano jego przekazanie uniwersytetowi, ale w realiach PRL nie podpisano odpowiednich umów.

---

Oceń: Hoża 69

---