Zygmunt Turkow

---

Życiorys

Zygmunt Turkow urodził się w Warszawie w rodzinie żydowskiej. Był synem Naftaliego Hersza Turkowa, działacza społecznego i filantropa, który zmarł w 1940 roku. W rodzinie Turkowów, oprócz Zygmunta, byli również jego bracia: aktor Jonas Turkow (1892–1982), pisarz Icchak Turkow oraz dziennikarz Marek Turkow. Zygmunt kształcił się w polskich szkołach dramatycznych i przez pewien czas grał na polskiej scenie teatralnej.

Następnie związał swoje życie zawodowe z warszawskim teatrem żydowskim Abrahama Izaaka Kamińskiego (1867–1918). W 1921 roku Zygmunt Turkow założył teatr Centralny, który wkrótce przekształcił w Warszawski Żydowski Teatr Artystyczny (WIKT; jid. Warszewer Jidiszer Kunst Teater). W ramach działalności obu teatrów przygotował wiele nowoczesnych inscenizacji zarówno klasycznych dzieł europejskich, jak i utworów w jidysz, takich jak: Skąpiec Moliera, Rewizor Nikołaja Gogola, Pobór Mendele Mojchera Sforima, Obaj Kuni Lemlowie Abrahama Goldfadena, Siedmiu powieszonych Leonida Andriejewa oraz Grzeszny pan Czu Jeana Berstela. Wszystkie zagraniczne sztuki były starannie tłumaczone na jidysz, co miało na celu dotarcie do szerszej publiczności.

Choć teatr z początku upadł, w 1926 roku został reaktywowany. Zygmunt Turkow nazywał ten okres w swej twórczości pierwszą i drugą formacją WIKT teatrem europejskim w języku jidysz. W latach 1929–1938 współpracował z różnymi trupami teatralnymi, przy czym występował nie tylko w Polsce, ale także w Rumunii i na Łotwie. W 1938 roku w Lwowie ponownie zorganizował Warszawski Żydowski Teatr Artystyczny, który z wielkim powodzeniem występował w wielu miastach Polski. W repertuarze, obok wznowień różnych sztuk, znalazły się takie przedstawienia jak: Uncle Moses Szaloma Asza, Błądzące gwiazdy Szolema Alejchema oraz Śpiewacy brodzcy, Szulamis, Bar Kochba Abrahama Goldfadena.

Ostatnie przedstawienie teatr wystawił 5 września 1939 w budynku Nowości w Warszawie, niestety, to wydarzenie zakończyło się tragedią, gdyż budynek został zniszczony przez bombę. Po tych tragicznych wydarzeniach Zygmunt Turkow trafił do garażu na Dynasach, gdzie był brutalnie traktowany. W 1939 roku, w towarzystwie drugiej żony, Zygmunt opuścił Polskę. W 1940 roku osiedlił się w Brazylii, gdzie stał się współzałożycielem brazylijskiego teatru narodowego.

W 1952 roku Turkow zamieszkał w Izraelu, a cztery lata później, w 1956 roku, założył teatr objazdowy Zuta, pełniąc jednocześnie rolę kierownika i reżysera tej grupy aż do jej rozwiązania w 1967 roku. Zmarł w Izraelu i został tam pochowany, pozostawiając po sobie niezatarte ślady w historii teatru żydowskiego zarówno w Polsce, jak i za granicą.

Życie prywatne

Zygmunt Turkow był pierwszym mężem Idy Kamińskiej, z którą dzielił życie do 1932 roku, kiedy to ich relacja zakończyła się rozstaniem.

Para doczekała się córki, Ruth, której życie trwało od 1919 do 2005 roku.

Kariera

W życiu Zygmunta Turkowa, kariera artystyczna zajmuje centralne miejsce, a jego osiągnięcia w branży filmowej są znaczące. Poniżej przedstawiono najważniejsze aspekty jego pracy jako aktora oraz reżysera.

Aktor filmowy 1937: Błazen purymowy – rola Gecela 1937: Ślubowanie – w postaci proroka Eliasza 1937: Weseli biedacy 1924: Ślubowanie – jako prorok Eliasz, rabin oraz obłąkany

Reżyser filmowy 1937: Ślubowanie 1924: Ślubowanie

Inna informacja

W marcu 1931 roku, „Gazeta Lwowska” przekazała tragiczne wieści o żydowskim aktorze, Zygmuncie Turkowie. Według informacji, popełnił on samobójstwo w garderobie, co miało miejsce tuż przed jego gościnny występ w Przemyślu.

---

Oceń: Zygmunt Turkow

---