Zbigniew Penherski

---

Życiorys

W latach 1955–1956 Zbigniew Penherski realizował swoje studia związane z kompozycją, kształcąc się pod okiem Stefana Bolesława Poradowskiego w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Poznaniu. Następnie, od 1956 roku do 1959 roku kontynuował naukę w zakresie kompozycji w klasie Tadeusza Szeligowskiego w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Warszawie. Po zakończeniu studiów z zakresu kompozycji, rozpoczął naukę dyrygentury w tej samej uczelni pod kierunkiem Bohdana Wodiczki, gdzie studiował od 1960 do 1963 roku. W 1969 roku, jako stypendysta rządu holenderskiego, miał okazję poszerzać swoją wiedzę w Instytucie Sonologii Uniwersytetu w Utrechcie.

Nagrody i wyróżnienia

W dorobku Zbigniewa Penherskiego znajduje się wiele znaczących osiągnięć, które przyczyniły się do jego uznania w świecie muzyki. Poniżej przedstawiamy niektóre z jego najważniejszych nagród i wyróżnień.

Nagrody branżowe

• 1960 – zdobycie pierwszego miejsca w Konkursie Młodych Związku Kompozytorów Polskich w Warszawie za utwór Ostinata,
• 1964 – triumf w Konkursie Kompozytorskim im. Grzegorza Fitelberga w Katowicach za kompozycję Musica humana,
• 1966 – pierwsze miejsce w Konkursie Kompozytorskim im. Artura Malawskiego w Krakowie za dzieło Kroniki mazurskie,
• 1982 – otrzymanie nagrody Prezesa Rady Ministrów za działalność twórczą skierowaną do dzieci i młodzieży,
• 2001 – wyróżnienie przyznane przez Międzynarodową Trybunę Kompozytorów UNESCO za dzieło Muzyczkę na koniec wieku,
• 2015 – otrzymanie Srebrnego Medalu „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”,
• 2015 – zdobycie Dorocznej Nagrody Związku Kompozytorów Polskich.

Honorowe obywatelstwa

Zbigniew Penherski otrzymał zaszczytne tytuły honorowego obywatelstwa w różnych miastach na przestrzeni lat. Oto lista tych miast:

• 1965 – miasta Ruse (Bułgaria),
• 1966 – miasta Kragujevac (Jugosławia),
• 1980 – miasta Ho Chi Minh (Wietnam).

Twórczość

Muzyka tworzona przez Zbigniewa Penherskiego ma swoje korzenie w doświadczeniach europejskiej awangardy, które miały miejsce w drugiej połowie XX wieku, a w szczególności w nurcie postserializmu oraz sonoryzmu. Istotnym punktem jego twórczości jest dominacja formy, którą wyraża poprzez zagęszczanie brzmienia, wykorzystywanie progresji quasi-melodycznych oraz rytmicznych diminucji, co w połączeniu z sonorystycznymi elementami, stworzy odpowiedni efekt dramaturgiczny.

Rytm oraz związane z nim techniki takie jak polirytmia i politemporalność są kluczowymi komponentami kompozycji Penherskiego. Wiele jego utworów wymaga zastosowania metronomów, co można zaobserwować w Kwartecie instrumentalnym oraz w kompozycji String Play.

W twórczości Penherskiego dominują utwory orkiestrowe, kameralne, a także radiowe i opery. Do szczególnie istotnych dzieł, które powinny być wymienione, należy Musica humana z 1963 roku, Muzyka uliczna z 1966 roku oraz opery: Zmierzch Peryna (1972) i Edgar – syn Wałpora (1982). Warto także zwrócić uwagę na Kroniki mazurskie II, które powstały w 1973 roku i są przeznaczone na orkiestrę symfoniczną z taśmą magnetofonową, jak również na String Play z 1980 roku, która skierowana jest na orkiestrę smyczkową. Do ważnych kompozycji zalicza się również Kroniki szkockie (1987), Muzyczkę na koniec wieku (1999) na flet prosty, dwie perkusje, organy i taśmę magnetofonową, a także Małą litanie smyczkową z 2002 roku oraz Małe kroniki smyczkowe, które powstały w 2005 roku.

---

Oceń: Zbigniew Penherski

---