Aviva Blum-Wachs

---

Życiorys

Wiktoria (Wiesia) Blum przyszła na świat jako córka Luby Blum-Bielickiej oraz Abraszy Bluma, w rodzinie zaangażowanej w działalność Bundu. Jej matka była doświadczoną pielęgniarką i wicedyrektorką Szkoły Pielęgniarstwa, która mieściła się przy Szpitalu Starozakonnych, zaś ojciec, mimo wykształcenia inżynieryjnego, poświęcił się tworzeniu świeckich szkół żydowskich finansowanych przez Bund. W życiu Wiktorii obecny był również jej brat Aleksander, a rodzina mieszkała w kamienicy przy ulicy Mylnej 9.

Po rozpoczęciu II wojny światowej, Luba kontynuowała prowadzenie szkoły pielęgniarskiej, jednak w 1940 roku zmuszeni zostali do osiedlenia się w utworzonym getcie. Ojciec Wiktorii, Abrasza, przebywał wówczas po aryjskiej stronie, a po brutalnej likwidacji szkoły w styczniu 1943 roku, Luba wraz z dziećmi podjęła ryzykowną decyzję, by także przedostać się poza teren getta. Przebrana za wdowę po polskim oficerze, zamieszkała na aryjskiej stronie. Niestety, w maju 1943 roku, Abrasza został zamordowany przez gestapo, a Luba postanowiła ukryć dzieci w getcie. Zrobiły to później, w trudnych warunkach, podróżując ukryte w ambulansie przewożącym zmarłych.

Wiktoria oraz Aleksander przez około dwa miesiące przebywali u znajomej praczki, Aurelii Borkowskiej, gdzie pozostał również jej syn z podrobionymi dokumentami. Razem z matką do końca wojny ukrywali się na wsi, gdzie Luba pracowała jako niania, a Wiktoria uczęszczała do szkoły i chodziła z dziećmi do kościoła. W 1944 roku sytuacja zmieniła się drastycznie — pracodawców Luby zamordowano, co skłoniło je do ucieczki do podwarszawskiej Radości, w oczekiwaniu na wyzwolenie. W 1945 roku Aleksander dołączył do matki i siostry.

Po wojnie Luba Blum zaangażowała się w działalność Centralnego Komitetu Żydów w Polsce, gdzie jako dyrektorka prowadziła dom dziecka dla osieroconych dzieci, który funkcjonował do 1949 roku. Wiktoria, aktywna w organizacji syjonistycznej Ha-Szomer Ha-Cair, w 1948 roku rozpoczęła naukę w warszawskiej szkole średniej, w której zmagała się z trudnościami związanymi z jej pochodzeniem. W styczniu 1950 roku zdecydowała się na emigrację do Izraela, przyjmując imię Aviva i osiedlając się w kibucu Ravadim.

W 1957 roku rozpoczęła roczne studia na kierunku rysunek w szkole Schwarzmana w Tel Awiwie, a w latach 1958-1961 kontynuowała naukę malarstwa w Instytucie Avni pod okiem Yehezkela Streichmana. W 1965 roku uzyskała stypendium im. Deborah Davidson i spędziła czas w kibucu HaArtzi, gdzie równocześnie zaczęła kurs grawerowania artystycznego w Akademii Sztuk Pięknych i Wzornictwa Besaleela pod kierunkiem Tovy Beeri. Kolejnym wyróżnieniem było stypendium im. Ziby i Yitzhaka Ben Menachemów, które otrzymała w 1972 roku.

Aviva Blum-Wachs aktywnie prezentowała swoje prace zarówno w Izraelu, jak i w innych krajach. Po raz pierwszy jej dzieła można było zobaczyć w Polsce w 1989 roku na Wystawie Małych Form Grafiki w Łodzi. Późniejsze wystawy miały miejsce w 1999 roku w warszawskiej Galerii Zapiecek oraz w 2000 roku w Centrum Kultury Żydowskiej w Krakowie. W 2002 roku zaprezentowała swoje prace w Galerii Arsenał w Poznaniu, a w 2005 roku w Galerii Wozownia w Toruniu. Kolejne wystawy miały miejsce w 2007 roku, podczas warszawskiego Festiwalu Singera w Fundacji Pokoju oraz ponownie w poznańskiej Galerii Arsenał. W 2023 roku jej prace zostały wystawione w Muzeum Żydów Mazowieckich w Płocku, gdzie wystawiała razem z Wojciechem Cieśniewskim.

Twórczość Avivy Blum-Wachs koncentruje się na impresjonistycznych krajobrazach, z których wiele powstaje w procesie etapowym — są wciąż przemyślane i często długotrwałe. Artystka w wywiadach podkreśla, że jej prace nigdy nie wydają się być całkowicie ukończone.

---

Oceń: Aviva Blum-Wachs

---