Władysław Bogusławski

---

Życiorys

Władysław Bogusławski, utalentowany krytyk teatralny i literat, swoje szkolne lata spędził w Warszawie. Następnie, w latach 1858-1861, studiował prawo na renomowanych uniwersytetach w Moskwie oraz Petersburgu, a później przeniósł się do Paryża, gdzie zgłębiał tajniki muzyki. Jego zainteresowania obejmowały również filozofię oraz literaturę, które studiował w Heidelbergu. Bogusławski spędził lata 1863-1869 za granicą, co miało znaczący wpływ na jego twórczość.

Jako przedstawiciel rodziny blisko związanej z teatrem narodowym, Bogusławski swoją działalność literacką głównie kierował w stronę tego właśnie medium. Swoje pierwsze kroki w krytyce teatralnej stawiał w „Kurierze Warszawskim” w 1858 roku. Równocześnie współpracował z „Gazetą Polską”, gdzie pisywał felietony zatytułowane „Bez tytułu”, co czynili także z innym znaczącym autorem, Henrykiem Sienkiewiczem. W jego dorobku literackim znajdują się także nowele, takie jak „Historia parasola” czy „Nie wierz mężczyźnie”, a także tłumaczenia, w tym „Historię Attyli” autorstwa Amadée Thierry’ego oraz „Rok 93” Wiktora Hugo.

Podczas powstania styczniowego pełnił rolę sekretarza referatu prasowego w Rządzie Narodowym, a także był współredaktorem „Prawdy”. Po wydarzeniach związanych z powstaniem, Bogusławski został skazany na karę śmierci, ale po pewnym czasie został ułaskawiony i zesłany na Syberię, skąd wrócił dopiero w 1869 roku.

Od roku 1870 zasiadał w redakcji „Kuriera Warszawskiego”, w 1872 roku objął kierownictwo „Wieńca”, ilustrowanego pisma, jednak po jego sprzedaży przez wydawców powrócił do wcześniejszych zajęć, stając się coraz bardziej zaangażowanym w krytykę teatralną i muzyczną. W 1871 roku zajął się reżyserią w warszawskich teatrach, a mimo napotkanych trudności, które zmusiły go do odejścia z tej funkcji po ośmiu miesiącach, swoją wiedzę wykorzystał do napisania ważnego studium „Siły i środki naszej sceny”, opublikowanego w „Gazecie Polskiej” w 1878 roku oraz w formie oddzielnej odbitki.

W 1887 roku przeszedł do „Kuriera Codziennego”, a następnie powrócił do „Gazety Polskiej”, gdzie pełnił funkcję redaktora działu teatralnego oraz muzycznego aż do 1898 roku. Również od 1890 roku redagował „Bibliotekę Warszawską”, a po 1898 roku objął rubrykę teatralną i muzyczną w „Tygodniku Ilustrowanym” oraz w „Kurierze Warszawskim”. W roku 1901 został członkiem komisji zajmującej się reformą teatrów warszawskich oraz przewodniczącym Kasy Literackiej. Był także aktywnym członkiem Towarzystwa Literatów i Dziennikarzy, pełniąc rolę jego prezesa.

Oprócz swoich licznych aktywności, Bogusławski napisał studium o Wojciechu Bogusławskim, które zostało zamieszczone we wstępie do wydania Alberta Wójta Stanisława Kozłowskiego w 1887 roku. Jego prace obejmowały również tłumaczenie dzieł takich jak „Islam” Armina Vámbéry’ego oraz „Historię XVIII i XIX wieku” Friedricha Schlossera w dwóch tomach. Był autorem wielu ocen literackich, w tym publikacji zatytułowanej „Bez dogmatu”.

Bogusławski łączył przekonania o wychowawczej misji sztuki z programem teatru artystycznego i zespołowego, stając się jednym z najważniejszych krytyków polskich. Jego prace wyróżniały się szczególną biegłością w posługiwaniu się językiem oraz wytrawnym sądem. Mimo tego był oskarżany o zbyt surowe kryteria estetyczne, co przyniosło mu niechęć niektórych współczesnych.

najświetniejszy, najbardziej przygotowany do swego zawodu i najwnikliwszy krytyk teatralny w ostatnim dwudziestopięcioleciu ubiegłego i na początku naszego wieku

To opinia Leona Schillera o Bogusławskim. Ponadto, Bogusławski spoczywa na Starych Powązkach w kwaterze 25-3-10/11.

Literatura dodatkowa

Wśród ważnych źródeł dotyczących postaci Władysława Bogusławskiego, warto wymienić prace Ludwika Simona. W swoim opracowaniu, zawartym w Polskim Słowniku Biograficznym, opisuje on życie i działalność tego wybitnego twórcy. Tekst ten został opublikowany w tomie 2, który obejmuje biografie takich postaci jak Beyzym Jan czy Brownsford Marja. Publikacja miała miejsce w Krakowie nakładem Polskiej Akademii Umiejętności oraz Składu Głównego w Księgarniach Gebethnera i Wolffa w 1936 roku, a zawiera szczegółowe informacje na stronie 212.

Warto również zwrócić uwagę na reprint tej publikacji, który został wydany przez Zakład Narodowy im. Ossolińskich w 1989 roku. Wydanie to, z ISBN 83-04-03291-0, stanowi cenną bazę wiedzy dla osób zainteresowanych historią literatury oraz biografią Władysława Bogusławskiego.

---

Oceń: Władysław Bogusławski

---