Witold Jerzy Chwalewik, urodzony 14 października 1900 roku w Warszawie, był postacią niezwykle wpływową w polskim świecie prawniczym oraz literackim. Jego bogata kariera obejmowała nie tylko praktykę prawniczą, ale także działalność jako tłumacz literatury angielskiej.
Chwalewik zyskał szczególne uznanie jako szekspirolog, co świadczy o jego głębokiej pasji do dzieł Williama Szekspira. Jego życie zawodowe nie ograniczało się jednak wyłącznie do literatury; był także aktywnym działaczem ruchu narodowego, wnosząc istotny wkład w kształtowanie myśli politycznej swojej epoki.
Zmarł 20 kwietnia 1985 roku w Warszawie, pozostawiając po sobie trwały ślad w wielu dziedzinach, które z pasją eksplorował przez całe życie.
Życiorys
Witold Chwalewik był synem Edwarda Chwalewika oraz Teodozji z Illewiczów. Jego edukacja rozpoczęła się w 1918 roku, kiedy to ukończył Gimnazjum Zamoyskiego w Warszawie. Następnie, w 1925 roku, zdobył dyplom z zakresu prawa na Uniwersytecie Warszawskim. W okresie studiów angażował się w działalność Narodowego Zrzeszenia Młodzieży Akademickiej, pełniąc funkcję skarbnika NZMA w 1921 roku oraz redaktora naczelnego pisma NZMA Głos Akademicki. W 1922 roku należał do grupy kierowniczej nowo utworzonego Związku Akademickiego Młodzież Wszechpolska.
W latach 1926–1928 pracował w Warszawie jako aplikant sądowy. Po tym czasie, od 1928 do 1931 roku, przebywał w Wielkiej Brytanii, gdzie studiował prawo oraz anglistykę na uniwersytetach w Londynie i Oksfordzie. W tym okresie pełnił również rolę asystenta w katedrze języka i literatury polskiej w School of Slavonic Studies w Londynie. Po powrocie do Polski w 1931 roku rozpoczął pracę w Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej, a w 1934 roku, po zdaniu egzaminu, został mianowany referendarzem, pełniąc tę funkcję do wybuchu II wojny światowej.
W latach 1933–1938 był redaktorem działu angielskiego w Roczniku Literackim. W 1938 roku brał udział w wyborach do Sejmu w okręgu nr 13 w Łowiczu, uzyskując 6072 głosy, co stanowiło najmniejszą ilość głosów spośród wszystkich kandydatów w tym okręgu. W czasie II wojny światowej utrzymywał się z korepetycji, jednak w marcu 1940 roku został uwięziony na Pawiaku. W sierpniu 1944 roku wywieziono go do Niemiec, gdzie przebywał w Oberhausen.
Po wojnie Chwalewik powrócił do Polski, gdzie rozpoczął pracę jako tłumacz w Ministerstwie Spraw Zagranicznych. W latach 1945-1947 pełnił funkcję naczelnika Zagranicznego Wydziału Prawnego Ministerstwa Żeglugi i Handlu Zagranicznego. W latach 1946–1948 prowadził wykłady zlecone w Szkole Głównej Handlowej, a następnie do 1951 roku prowadził lektorat języka angielskiego na Uniwersytecie Warszawskim. W latach 1949-1952 pracował w Katedrze Filologii Angielskiej na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.
Od 1951 roku prowadził zajęcia na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, gdzie prowadził wykłady i seminaria z literatury amerykańskiej oraz angielskiej. W 1954 roku uzyskał tam stopień docenta, chociaż nie został on zatwierdzony przez władze państwowe. Pomimo usilnych starań, aby uzyskać mianowanie na samodzielnego pracownika naukowego bez posiadania doktoratu, nie uzyskał zgody władz państwowych. W 1966 roku objął kierownictwo nad studiami literatury porównawczej na KUL, a w 1967 roku został profesorem kontraktowym w Katedrze Literatury Porównawczej, gdzie pracował do 1970 roku.
W latach 1953–1954 był zastępcą redaktora naczelnego Kwartalnika Neofilologicznego. W 1971 roku obronił pracę doktorską zatytułowaną „Inspiracja polska w twórczości Szekspira”, pisaną pod kierunkiem Juliana Krzyżanowskiego, a w 1973 roku uzyskał stopień doktora habilitowanego na podstawie dzieła „Studia o Conradzie”.
Zajmował się twórczością Szekspira i miał na swoim koncie szereg istotnych publikacji, w tym przekład filologiczny „Hamleta” (1963, 1975), tłumaczenia „Miarki za miarkę” (1958), „Króla Leara” (1964), a także opracowanie „Szkiców literackich” T.S. Eliota (1963). Wśród jego publikacji można znaleźć takie tytuły jak „Polska w 'Hamlecie'” (1956), „Z literatury angielskiej. Studia i wrażenia” (1969) oraz „Szkice szekspirowskie” (1983). Przetłumaczył również „Zaginiony horyzont” Jamesa Hiltona (1939), „Bajkę o pszczołach” Bernarda de Mandeville (1958) oraz „Pierwszych ludzi na księżycu” Herberta George’a Wellsa (1959).
Witold Chwalewik spoczywa na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.
Przypisy
- Witold Chwalewik · Repozytorium polskich przekładów Williama Shakespeare’a w XX i XXI wieku: zasoby, strategie tłumaczenia i recepcja [online], xx.polskiszekpir.uw.edu.pl [dostęp 23.09.2024 r.]
- Maciej Gemra Pracownicy przedwojennej Prokuratorii Generalnej RP i ich dalsze losy, Głos Prawa. Przegląd Prawniczy Allerhanda, 2022, t. 5, nr 2 (10), poz. 33
- Danuta Waniek Ruch narodowy w Polsce wczoraj i dziś. Ideologia, organizacja, praktyka działania, wyd. Warszawa 2014, s. 33
- a b c d e f g h i Encyklopedia 100-lecia KUL. Tom I, wyd. KUL, Lublin 2018, s. 109-110
- Krzysztof Tyszka Związki młodzieży narodowej. Rys historyczny procesu powstawania Młodzieży Wszechpolskiej w Warszawie 1915-1922, Glaukopis, nr 4 (2006), s. 45
- a b c d e f g Pracownicy nauki i dydaktyki Uniwersytetu Mikołaja Kopernika 1945-1994. Materiały do biografii, wyd. UMK, Toruń 1995, s. 137
- Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk, Biuletyn Polonistyczny nr 17/1974, s. 48, 51
- Ogłoszenie Przewodniczącego Okręgowej Komisji Wyborczej nr 13 w Łowiczu z 20.10.1938 r.
- Express Poranny, nr 309/1938, s. 2
- abe (właściwie Andrzej Biernacki) Witold Chwalewik (1990-1985), Literatura na Świecie, nr 3 (188)/marzec 1988, s. 370-372
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Janina Cygańska | Karol Penson | Lech Jan Kozerski | Adam Kujawski (szachista) | Ewa Grodecka | Krzysztof Janiszowski | Michał Anioł Bogusławski | Łukasz Korolkiewicz | Zbigniew Puchalski (historyk) | Roman Juszkiewicz | Tadeusz Dobrzeniecki | Antoni Vieweger | Maurycy Mann | Julian Poznański | Samuel Adalberg | Maria Miśkiewicz | Marek Pąkciński | Janusz Kulesza | Jacek Czajewski | Wojciech BulińskiOceń: Witold Chwalewik