Wiktoria Śliwowska, z domu Łaska, to postać, która na zawsze pozostanie w pamięci polskiej nauki. Urodziła się 26 czerwca 1931 roku w Warszawie, a odeszła 27 grudnia 2021 roku. Była wybitną historyczką oraz profesorem nauk humanistycznych, którego działalność miała znaczący wpływ na badania historyczne w Polsce.
Pracowała w Instytucie Historii Polskiej Akademii Nauk, gdzie specjalizowała się w badaniach dotyczących historii Rosji oraz losów polskich zesłańców na Syberię. Jej praca badawcza dostarczyła wielu cennych informacji i zmieniła nasze spojrzenie na złożoną historię regionu.
Prowadziła liczne badania oraz publikacje, które przyczyniły się do poszerzenia wiedzy o polskich dziejach, a także losie ludzi w trudnych warunkach. Jej wkład w polską historiografię pozostaje nieoceniony.
Życiorys
Wiktoria Śliwowska przyszła na świat w żydowskiej rodzinie, jako córka Józefa Lewina-Łaskiego, który po II wojnie światowej stał się znany jako Wacław Zawadzki, oraz Sary z domu Fryszman. Jej młodość naznaczona była dramatycznymi wydarzeniami II wojny światowej, kiedy to udało jej się przeżyć getto warszawskie, gdzie brutalnie zginęła jej matka.
W latach 1949–1953 podejmowała studia w Państwowym Instytucie Pedagogicznym im. Aleksandra Hercena w Leningradzie, gdzie nawiązała ważne relacje, w tym z przyszłym mężem, René Śliwowskim. Po zakończeniu nauki, w 1953 roku rozpoczęła pracę w Instytucie Historii Polskiej Akademii Nauk. Jej kariera naukowa nabrała tempa, kiedy w 1960 roku obroniła pracę doktorską, a w 1971 roku uzyskała habilitację. W 1994 roku została uhonorowana tytułem profesora nauk humanistycznych.
Śliwowska była znaczącą postacią w polskiej historiografii, autorką i edytorką wielu ważnych prac dotyczących historii Rosji, ze szczególnym uwzględnieniem epokę Mikołaja I oraz losy polskich zesłańców w tym kraju. Razem z mężem współpracowała przy publikacji książek o literaturze rosyjskiej. Należała również do zespołu przygotowującego wielotomową edycję dokumentów dotyczących powstania styczniowego, pod kierunkiem Stefana Kieniewicza. W 2008 roku, wspólnie z René Śliwowskim, opublikowali wspomnienia zatytułowane „Rosja – nasza miłość”.
Nagrody i odznaczenia
„W 2003 roku Wiktoria Śliwowska została uhonorowana Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, co stanowi znaczące wyróżnienie w jej karierze. Wcześniej, bo w latach 1999, 2005 oraz 2019, otrzymała prestiżową nagrodę Klio, która jest przyznawana za osiągnięcia w dziedzinie historii. W 2000 roku przyznano jej nagrodę specjalną Przeglądu Wschodniego, a w 2001 roku zasłużyła na tytuł doktora honoris causa Rosyjskiej Akademii Nauk.
Co ciekawe, 25 kwietnia 2019 roku to właśnie Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach wyraził uznanie dla jej dorobku naukowego, przyznając jej identyczne wyróżnienie, jak to, które uzyskała w Rosji. Te osiągnięcia potwierdzają jej znaczącą rolę w świecie nauki.
Publikacje
Wiktoria Śliwowska, znana ze swojej bogatej twórczości, ma na koncie wiele znaczących publikacji. Oto lista niektórych z jej kluczowych dzieł:
- Sprawa Pietraszewców (1964),
- Mikołaj I i jego czasy: 1825–1855 (1965),
- W kręgu poprzedników Hercena (1971),
- Aleksander Hercen (1973) – z R. Śliwowskim,
- Andrzej Płatonow (1983) – z R. Śliwowskim,
- Tryptyk kazachstański: wspomnienia z zesłania – Marian Papiński, rodzina Małachowskich, Lesława Domańska (1992) – opracowanie wspólnie z Małgorzatą Giżejewską i Januszem Ankudowiczem,
- Dzieci holokaustu mówią (1993) – opracowanie świadectw dzieci, które przeżyły Holocaust,
- Czarny rok… czarne lata… (1993) – opracowanie świadectw dzieci, które przeżyły Holocaust,
- Walerian Staniszewski Pamiętniki więźnia stanu i zesłańca (1994) (opracowanie) – z Adamem Gołkowskim,
- Walenty Woronowicz Przypadki XX wieku: 20 lat na Wyspach Sołowieckich i Kołymie: 1935–1955 (1994) – opracowanie,
- Zesłańcy polscy w Imperium Rosyjskim w pierwszej połowie XIX wieku: słownik (1998),
- Syberia w życiu i pamięci Gieysztorów – zesłańców postyczniowych: Wilno-Sybir-Wiatka-Warszawa (2000),
- Ucieczki z Sybiru Wydawnictwo Iskry 2005, ISBN 83-207-1787-6,
- Pan Puchatek: rzecz o Wacławie Józefie Zawadzkim (2006) – opracowanie tomu poświęconego ojcu,
- Rosja – nasza miłość (2008) – z R. Śliwowskim, Wydawnictwo Iskry 2008, ISBN 978-83-244-0055-3,
- Julian Sabiński Dziennik syberyjski (2009) – opracowanie z R. Śliwowskim,
- René Śliwowski Rusycystyczne peregrynacje (2010) – opracowanie.
Przypisy
- Zmarła profesor Wiktoria Śliwowska. ihis.ujk.edu.pl. [dostęp 28.12.2021 r.]
- Prof. Wiktoria Śliwowska doktorem h.c. Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach [online], Nauka w Polsce, 26.04.2019 r. [dostęp 29.04.2019 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Józef Rotblat | Izabela Malinowska | Andrzej Wiszniewski | Sonia Cotelle | Marcin Ernst | Maria Straszewska | Jerzy Jaros | Joanna Jurewicz | Maria Ozga-Zielińska | Michał Julian Piotrowski | Andrzej Ryszkiewicz | Wojciech Małolepszy | Kazimierz Gierżod | Stanisław Mrówczyński | Estera Mangel-Szmaragd | Andrzej Hopfer | Ewa Smuk-Stratenwerth | Piotr Jędrzejowicz | Kalina Bartnicka | Andrzej SieczkowskiOceń: Wiktoria Śliwowska