Tadeusz Swat

Media i komunikacja

Tadeusz Antoni Swat, który przyszedł na świat 16 lutego 1936 roku, był niezwykle wpływową postacią w polskim życiu kulturalnym i społecznym. Jego działalność obejmowała wiele obszarów, w tym publicystykę, historię oraz krytykę literacką. Swat był również aktywnym działaczem społecznym, który angażował się w różnorodne inicjatywy mające na celu poprawę sytuacji w kraju.

W ciągu swojego życia Tadeusz Swat stał się również współpracownikiem Instytutu Pamięci Narodowej (IPN), co dodatkowo podkreśla jego ważną rolę w badaniach nad historią Polski oraz pamięci narodowej. Jego wkład w życie intelektualne Polski pozostaje nieoceniony, a jego prace doceniają zarówno krytycy, jak i pasjonaci literatury.

Niestety, Tadeusz Swat zmarł 3 maja 2005 roku, pozostawiając po sobie bogate dziedzictwo intelektualne, które inspiruje nowe pokolenia.

Życiorys

Urodziny Tadeusza Swata miały miejsce 16 lutego 1936 roku w stolicy Polski, Warszawie, w rodzinie Józefa oraz Heleny z domu Majewskiej. W 1945 roku, po zakończeniu II wojny światowej, rodzina przeniosła się do Olsztyna, gdzie Tadeusz spędził ponad trzy dekady swojego życia. To tam ukończył I Liceum Ogólnokształcące im. Adama Mickiewicza, zdobywając podstawowe wykształcenie.

W 1961 roku podjął studia na kierunku filologii polskiej w Studium Nauczycielskim w Olsztynie, które zakończył w 1963 roku. Jego pasja do nauki i kultury polskiej prowadziła go dalej, bowiem w 1966 roku rozpoczął naukę w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Gdańsku. Przekształcenie tej uczelni w Uniwersytet Gdański nastąpiło, gdy Tadeusz był już na ostatnich etapach swojej edukacji. W 1978 roku, po obronie rozprawy dotyczącej polskiej pieśni patriotycznej na Warmii w latach 1772–1939, uzyskał tytuł doktora nauk humanistycznych.

Po zakończeniu studiów przez wiele lat pracował w Olsztynie, a następnie przeniósł się do Warszawy, gdzie jego kariera zawodowa nabrała nowego wymiaru. Równocześnie, Tadeusz był również aktywnym sportowcem; grał jako bramkarz w drużynie piłki ręcznej AZS Olsztyn, a także w kolejarskiej drużynie piłki nożnej KS „Warmia”.

Nie tylko pasjonował się sportem, ale także turystyką pieszą i górską, co było dla niego ważnym hobby. Zdobył tytuł przodownika turystyki pieszej, a jego osiągnięcia doceniono poprzez przyznanie mu „Złotej Honorowej Odznaki PTTK”. Tadeusz Swat zmarł 3 maja 2005 roku w Kielcach, pozostawiając po sobie ślad w sercach wielu ludzi.

Działalność

W latach 1954–1960 Tadeusz Swat rozpoczął swoją karierę dziennikarską, pracując dla redakcji „Życia Olsztyńskiego” oraz jego warszawskiej mutacji. Następnie związał się z olsztyńskim Oddziałem „Słowa Powszechnego” oraz kierował regionalnym dodatkiem „Słowo na Warmii i Mazurach” między 1972 a 1975 rokiem. Na początku 1976 roku objął stanowisko przewodniczącego Zarządu Oddziału Wojewódzkiego Stowarzyszenia PAX w Płocku. Jego działalność w latach 1977–1978 podejrzewana była przez Służbę Bezpieczeństwa, co skutkowało jego pozyskaniem jako tajnego współpracownika, operującego pod pseudonimem „Szczęsny” w latach 1978–1982.

W drugiej połowie 1979 roku został przeniesiony do Warszawy przez władze Stowarzyszenia, gdzie objął stanowisko kierownika Wydziału Społeczno-Ekonomicznego. Po pewnym czasie, tj. 1 listopada 1985 roku, rozpoczął pracę w Instytucie Wydawniczym PAX, gdzie pełnił funkcję kierownika Redakcji Literatury Pięknej aż do końca stycznia 1988 roku. Jako prezes Fundacji Ochrony Zabytków Stowarzyszenia PAX od 1992 roku zastąpił Stanisława Karolkiewicza, a od 1999 roku pełnił również funkcję dyrektora, aż do przejścia na emeryturę w 2001 roku.

Swat był aktywnym członkiem licznych towarzystw naukowych oraz kulturalnych. Przyczynił się do działalności Towarzystwa Naukowego im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie i Polskiego Towarzystwa Etnologii Miasta Warszawy. Zajmował również stanowisko prezesa Zarządu Fundacji „Polonia Restituta” w Warszawie. Współpracował z Muzeum Niepodległości w Warszawie, gdzie stworzył listę zamordowanych w katowniach Wronek i Rawicza.

Był także zaangażowany w budowę pomników, upamiętniających więźniów przetrzymywanych w Warszawie. Jego prace obejmowały pomniki na Cmentarzu Wojskowym (kwatera „Ł” i „K”) oraz Krzyż-Pomnik na Cmentarzu Bródnowskim.

Oprócz swoich działań organizacyjnych, Swat był również płodnym autorem artykułów naukowych oraz prasowych, tworząc wiele tekstów krytyczno-literackich, które publikował zarówno w lokalnych, jak i ogólnopolskich czasopismach. W „Życiu Olsztyńskim” oraz „Słowie na Warmii i Mazurach” ukazało się wiele jego artykułów, reportaży oraz recenzji dotyczących literatury poświęconej Warmii i Mazurom. Dodatkowo, współpracował z pismami wydawanymi przez Stowarzyszenie PAX, takimi jak „WTK”, „Kierunki” oraz „Zorza”, a jego recenzje i publikacje mogły być również znalezione w „Komunikatach Mazursko-Warmińskich” oraz „Biuletynie Informacyjnym AK” – miesięczniku Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej. Swat współpracował także z czasopismami takimi jak „Nasza Rota” oraz „Rocznik Wołomiński”, gdzie pełnił rolę członka rady redakcyjnej w piśmie „Niepodległość i Pamięć”.

Wybrane publikacje książkowe

Oto zestawienie wybranych publikacji książkowych autorstwa Tadeusza Swata, które stanowią ważny wkład w polską historiografię oraz kulturę regionu.

  • Polska pieśń patriotyczna na Warmii w latach 1772–1939. Olsztyn: „Pojezierze”, 1982,
  • Dzieje podolsztyńskich wsi na trasach rajdu „Szlakami Rodła”. Olsztyn: ZW PTTK, 1988 (wspólnie z Janem Chłostą),
  • Węgrów. Dzieje miasta i okolic w latach 1441–1944. Węgrów: Towarzystwo Miłośników Ziemi Węgrowskiej, wyd. 1 1991, wyd. 2 2006 (wspólnie z Arkadiuszem Kołodziejczykiem),
  • Niewinnie straceni w Warszawie 1945-1956. Warszawa: Fundacja Ochrony Zabytków, wyd. 1 1991, wyd. 2 1994,
  • Zuzela wieś rodzinna Prymasa Stefana Wyszyńskiego. Warszawa: 1993,
  • Węgrów 1863. Pruszków: „Ajaks” – Zarząd XII Sztabu Generalnego WP, 1995 (wspólnie z Arkadiuszem Kołodziejczykiem),
  • Zabytkowe kościoły Tatr, Podhala, Orawy, Spisza. Warszawa: Wydawnictwo Ornament, 1997,
  • Żółkiew. Warszawa: Fundacja Ochrony Zabytków, 1997 (wspólnie z Piotrem Kozarskim),
  • Przed Bogiem i historią. Księga ofiar komunistycznego reżimu w Polsce lat 1944–1956: Mazowsze. Warszawa: IPN, 2003,
  • Gloria victis. Mogiły z okresu Powstania Styczniowego 1863-1864 roku na ziemiach polskich (2004).

Każda z wymienionych pozycji stanowi ważny element historiograficzny, ukazując różnorodność podejmowanych tematów oraz głęboki związek autora z Polską historią.

Nagrody i odznaczenia

Tadeusz Swat otrzymał szereg wyróżnień i nagród za swoją działalność w dziedzinie literatury oraz pracy publicystycznej. Oto niektóre z nich:

  • Regionalna Nagroda im. Michała Lengowskiego, przyznana za wieloletnią pracę redakcyjną i publicystyczną w „Słowie na Warmii i Mazurach”, ze szczególnym uwzględnieniem książki Polska pieśń patriotyczna na Warmii w latach 1772–1939 (1982),
  • Nagroda „Warsawiana” za przygotowanie publikacji: Przed Bogiem i historią: księga ofiar komunistycznego reżimu w Polsce lat 1944–1956: Mazowsze (2004),
  • Medal „Pro Memoria”, przyznawany przez Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych (2005).

Przypisy

  1. Zob. N. Wójtowicz, eSBecka „Burza” w PAX-ie i casus Krzyżaka (1977-78), „Rojalista – Pro Patria” (Pismo narodowo-konserwatywne), 2010/2011 r., nr 1 (48).

Oceń: Tadeusz Swat

★★★★★
Średnia ocena:4.47 Liczba ocen:23