Stanisław Hernisz, urodzony około 1805 roku w Warszawie, to postać, która zapisała się w historii literatury polskiej jako publicysta oraz literat pochodzenia żydowskiego. Jego życie i twórczość odzwierciedlają złożoną mozaikę kulturową XIX wieku.
Zmarł 20 kwietnia 1866 roku w Londynie, co oznacza, że jego działalność obejmowała okres dynamicznych przemian społecznych oraz politycznych w Polsce i Europie.
Życiorys
W „Encyklopedii Staropolskiej” autorstwa Zygmunta Glogera, pojawia się pod imieniem Synaj. Był on synem warszawskiego kupca Gustawa Hernisza oraz Karoliny. Jego edukacja miała miejsce w Szkole Rabinów w Warszawie.
Po wybuchu powstania listopadowego, mimo przeciwności ze strony konserwatywnych środowisk żydowskich, podjął się współpracy z Józefem Berkowiczem, synem Berka Joselewicza, w staraniach o zezwolenie na utworzenie ochotniczego batalionu żydowskiego. W ramach zachęty do wzięcia udziału w powstaniu, opracował tekst „Pieśni Patriotycznej”, która została wydana przez J. K. Żupańskiego w Poznaniu. Utwór ten był wykonywany w oparciu o muzykę z pieśni „Hulanka” Fryderyka Chopina (Op. 74 nr 4 z roku 1830), przekształconą z tonacji C-dur do E-dur.
W trakcie powstania listopadowego pełnił rolę porucznika w 1 Pułku Mazurów, zdobywając Krzyż Złoty Orderu Virtuti Militari. Po niepowodzeniu powstania wyemigrował do Francji, gdzie skoncentrował się na działalności publicystycznej. Jego zainteresowanie poezją Adama Mickiewicza zaowocowało m.in. przekładem Ody do Młodości na język francuski.
W 1833 roku, wspólnie z Jakubem Malinowskim i Napoleonem Kraczakiem, opublikował w Dijon tom tłumaczeń z polskiego pod tytułem L’exilé de la Pologne. Dwa lata później, w paryskim czasopiśmie „PÓŁNOC” nr 9 z 15 maja 1835, ukazał się jego artykuł zatytułowany Polacy wyznania mojżeszowego. W trakcie pobytu we Francji Hernisz dołączył do amerykańskiej służby dyplomatycznej.
Wkrótce po tym, przeprowadził się do Stanów Zjednoczonych. Kontynuując pracę w dyplomacji, rozpoczął studia medyczne, co pozwoliło mu uzyskać stopień doktora medycyny (M.D.). W kolejnych latach znajdował się w amerykańskiej placówce w Chinach, gdzie aktywnie uczestniczył w działalności American Oriental Society. W roku 1845 ogłosił pracę poświęconą językowi chińskiemu.
W 1854 roku w Bostonie opublikował „Podręcznik do rozmów angielsko-chińskich przeznaczony dla Amerykanów i Chińczyków w Kalifornii i gdzie indziej”. Publikacja miała na celu ułatwienie komunikacji z chińskimi imigrantami, którzy przybywali do Kalifornii w związku z gorączką złota. Pracując w Chinach, a także po powrocie do Kalifornii, Hernisz prowadził praktykę lekarską.
Ostatecznie zmarł w Londynie podczas jednej ze swoich podróży do Chin.
Przypisy
- Fryderyk Chopin: Pieśni i piosnki: na głos z fortepianem: Warszawa: Fundacja Wydania Narodowego Dzieł Fryderyka Chopina; Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne SA, 2008 r. ISMN 979-0-9013328-6-7
- Daily Alta California, Volume 6, Number 82, 28.03.1855 r.: DR. STANISLAS HERNISZ, BUSH STREET, Next door to the Financial Mail. Office hours, from 10 A. M. to 1 P. M. The Doctor speaks the English, French, Spanish, Italian and German languages.
- Bulletin of the Proceedings of the National Institute for the Promotion of Science, 1846 r.: From Stanislaus Hernisz, late Attaché of the U. S. Chinese Mission, 06.05.1845 r.: On the Chinese language, with illustrations &c.
- http://pds.lib.harvard.edu/pds/view/5272676?n=1&imagesize=1200&jp2Res=.25&printThumbnails=no Harvard University Library
- http://lccn.loc.gov/12008604 Library of Congress
- http://reader.digitale-sammlungen.de/de/fs1/object/display/bsb10572609_00005.html Bayerische StaatsBibliothek Digital
- Encyklopedia Staropolska - Izraelscy Ochotnicy
- Polscy powstańcy w Nantes
- “L'exilé de la Pologne“ str. 83-85
- "PÓŁNOC" str. 35 z 68
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Eugeniusz Majchrzak | Wojciech Jabłoński | Małgorzata Kosik | Ireneusz Wereński | Anna Michalak-Pawłowska | Sylwestra Majdrowicz | Zbigniew Drzewiecki | Wiktoria Gąsiewska | Ernest Bryll | Zygmunt Lorec | Jan Pietrzak | Barbara Rachwalska | Piotr Harasimowicz | Andrzej Polkowski (tłumacz) | Wanda Szrajber | Stefan Wiechecki | Anna Korcz | Grzegorz Drojewski | Marek Nowicki (filmowiec) | Eugeniusz HelbertOceń: Stanisław Hernisz