Zygmunt Lorec

---

Życiorys

Urodziny Zygmunta Loreca miały miejsce 14 stycznia 1891 roku w Warszawie, w rodzinie Szymona Edwarda oraz Ludwiki z Bergów. Już od najmłodszych lat wykazywał wielkie zainteresowanie naturą. Jego edukacja odbywała się w Warszawie, gdzie był aktywnym członkiem klubów oraz towarzystw miłośników przyrody. Uczęszczał do Szkoły Handlowej Zgromadzenia Kupców w Warszawie, a w trakcie nauki brał udział w szkolnym strajku w 1905 roku, przynależąc do młodzieżówki Polskiej Partii Socjalistycznej.

W owej epoce prowadził badania ze znanym późniejszym profesorem zoologii, Tadeuszem Wolskim, podczas wakacyjnych ekspedycji naukowych w Ojcowie oraz Zwierzyńcu. Wspólnie zajmowali się badaniami nad rybą – strzeblą przekopową, która obecnie znana jest jako strzebla błotna. W 1910 roku, podczas rybackiej wystawy, zaprezentował okazy strzebli przekopowych. W uznaniu za swoje osiągnięcia w wystawiennictwie razem z Tadeuszem Wolskim otrzymał złoty model rosyjskiego Ministerstwa Rolnictwa i Dóbr Koronnych.

Rok 1910 był także momentem rozpoczęcia studiów na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, gdzie stał się członkiem Organizacji Promień. Po roku przeniósł się do Akademii Sztuk Pięknych, gdzie poznał swoją przyszłą żonę Zofię, z którą pobrał się w 1911 roku. Wspólnie wstąpili do Związku Strzeleckiego „Strzelec”, a w 1912 roku, po ogłoszeniu mobilizacji, otrzymali przydział do Polskiego Skarbu Wojskowego jako komisarze podatkowi. Równocześnie prowadzili działalność agitacyjną, zachęcając innych do wstępowania w szeregach utworzonych oddziałów strzeleckich.

30 lipca 1914 Zygmunt Lorec zdecydował się na zaciągnięcie do organizowanego oddziału strzeleckiego. Na mocy decyzji o mobilizacji, on oraz jego żona 6 sierpnia 1914 roku zostali przydzieleni do Polskiej Intendentury Wojskowej. Następnie pracowali w ekspozyturze Intendentury Legionów Polskich w Wiedniu. Po likwidacji ekspozytury w grudniu 1915 roku, został przeniesiony do Departamentu Wojskowego Naczelnego Komitetu Narodowego, a w lutym 1917 roku zwolniono go ze służby wojskowej, co zaowocowało pracą jako nauczyciela w Warszawie. Warto nadmienić, że jeden z jego obrazów zatytułowany „Martwa natura” został zakupiony przez Muzeum Narodowe w Warszawie.

W roku 1923 Zygmunt rozpoczął działalność akwarystyczną, zakładając wraz z Romanem Mathią Towarzystwo Miłośników Akwarjów i Terrarjów w Warszawie. W latach 1925-1927 był redaktorem naczelnym czasopisma „Akwarjum i Terrarjum”. Dzięki jego zaangażowaniu, nowe ośrodki związane z akwarystyką powstały m.in. w Poznaniu, Łodzi oraz na Górnym Śląsku.

Podczas II wojny światowej Zygmunt Lorec mieszkał w Warszawie. Po upadku powstania warszawskiego najpierw został uwięziony w Twierdzy Modlińskiej, a następnie wywieziony do Westfalii do obozu pracy. Po wojnie, jego kariera zawodowa kontynuowała się w Muzeum Ziemi oraz w Instytucie Zoologii Polskiej Akademii Nauk.

Twórczość literacka

W dorobku literackim Zygmunta Loreca wyróżnia się szereg znaczących wydań, które zasługują na szczegółowe omówienie.

• „Jezioro pokoju” (1909) – omawiane na łamach krakowskiego czasopisma „Promyk”,
• „Mieszkaniec srebrnego podwodnego dzwonu” (1909) – praca poświęcona pająkowi topikowi,
• „Złota rybka i jej odmiany” (1923),
• „Z życia naszych ptaków. Sikory” (1926),
• „Akwarium słodkowodne” (1935, drugie wydanie we Lwowie),
• „Materiały do systematyki i biologii ryb akwariowych” – praca nigdy nie została ukończona, zatrzymana na haśle dotyczący rodzaju ryb Trichopsis, która obecnie znajduje się w zasobach archiwalnych Biblioteki Instytutu Zoologii Polskiej Akademii Nauk.

---

Oceń: Zygmunt Lorec

---