Ajzyk Samberg

Kultura i sztuka

Ajzyk Samberg, znany również pod pierwotnym nazwiskiem Ajzyk Samborek, jest postacią niezwykle istotną w historii polskiego teatru i kinematografii. Urodził się 22 lutego 1889 roku w Warszawie, a jego życie zakończyło się tragicznie 4 listopada 1943 roku w Poniatowej.

Samberg to polski aktor i reżyser pochodzenia żydowskiego, który zyskał popularność dzięki niezapomnianym rolom w licznych przedwojennych filmach oraz sztukach teatralnych, które były wystawiane w języku jidysz. Jego talent oraz pasja do sztuki scenicznej uczyniły go ikoną żydowskiej sceny teatralnej w Polsce.

W pracy artystycznej Ajzyka Samberga szczególnie wyróżniały się role tragiczne, co przyniosło mu miano tragika sceny żydowskiej. Jego wkład w rozwój kultury żydowskiej w Polsce oraz jego dziedzictwo artystyczne są dziś źródłem inspiracji dla wielu współczesnych twórców.

Życiorys

Urodził się w Warszawie, w rodzinie o żydowskich korzeniach. Debiut aktorski miał miejsce w 1907 roku, kiedy to rozpoczął współpracę z teatrem Abrahama Izaaka Kamińskiego, z którym był blisko związany. W 1920 roku doświadczył internowania. W późniejszym czasie występował w Trupie Wileńskiej oraz z różnymi zespołami żydowskimi na całym świecie.

Po powrocie do kraju objął rolę aktora i reżysera w Teatrze im. Kamińskiego z siedzibą w Warszawie. Warto zaznaczyć, że współpracował również z warszawskim Teatrem Nowości oraz Teatrem Ludowym. Jego talent i umiejętności sceniczne mogły być podziwiane także w teatrach żydowskich za oceanem, w takich miejscach jak Argentyna, Brazylia, Urugwaj i Stany Zjednoczone. Dodatkowo, był jednym z organizatorów Teatru Centralnego oraz Związku Aktorów Scen Żydowskich.

W świecie kina zadebiutował w dramatach Fatalna klątwa oraz Bigamistka w 1913 roku, które zostały wyprodukowane przez wytwórnię Kosmofilm. W swoich rolach często obsadzany był w specyficznych, charakterystycznych postaciach.

Okres II wojny światowej przyniósł mu niespotykane trudności. Został przesiedlony do getta warszawskiego, gdzie przez pewien czas pracował jako kelner w herbaciarni, która znajdowała się pod patronatem Żydowskiej Samopomocy Społecznej. Pomimo tych trudności, kontynuował swoją karierę aktorską, występując w teatrach takich jak Odeon, Eldorado oraz Nowy Azazel. Był bardzo aktywnym członkiem Aktorskiej Brygady w Centosie.

Podczas likwidacji getta musiał się ukrywać; schronienie znalazł w szopie Schultza, a później w schronie Toebbensa. Niestety, tragiczny los spotkał go, gdy został wywieziony do obozu pracy w Poniatowej, gdzie w trakcie jego likwidacji zginął. Istnieją także relacje sugerujące, że mógł być zamordowany na Majdanku.

Filmografia

Filmografia Ajzyka Samberga jest niezwykle interesująca i obejmuje wiele znaczących ról w różnych produkcjach filmowych. Poniżej przedstawiamy kilka z jego najważniejszych osiągnięć:

  • 1937: Dybuk jako wysłannik świata duchów Meszulach,
  • 1937: Błazen purymowy,
  • 1936: Za grzechy,
  • 1928: Pan Tadeusz jako Jankiel,
  • 1916: Małżeństwo na rozdrożu,
  • 1913: Bigamistka,
  • 1913: Fatalna klątwa.

Przypisy

  1. a b c d e f RafałR. Żebrowski RafałR., Samberg Ajzyk [online], delet.jhi.pl [dostęp 08.05.2024 r.]

Oceń: Ajzyk Samberg

★★★★★
Średnia ocena:4.66 Liczba ocen:12