Marek Piasecki

---

Życiorys

Mark Piasecki, syn Władysława Piaseckiego i Anieli z Szymańskich, miał niezwykle barwne życie, które w dużej mierze kształtowało się w czasie II wojny światowej. Jego rodzice aktywnie uczestniczyli w konspiracji, a on sam uczył się na tajnych kompletach. Początkowo mieszkali w Warszawie, jednak po upadku powstania warszawskiego, kiedy to ich dom został zniszczony, przenieśli się do Małopolski.

W latach 1945-1967 Piasecki osiedlił się w Krakowie, gdzie zaangażował się w życie artystyczne zarówno tego miasta, jak i Warszawy. Od 1957 roku był członkiem artystycznej II Grupy Krakowskiej. Rozpoczął swoją edukację w liceum, a w późniejszym czasie przeszedł praktykę fotograficzną w laboratorium. Chętnie odwiedzał pracownie Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, nawiązując bliskie kontakty z artystami takimi jak Maria Jarema i Jonasz Stern.

W 1950 roku rozpoczął pracę w Muzeum Narodowym w Krakowie, a dwa lata później został studentem historii sztuki na Uniwersytecie Jagiellońskim. Niestety, w lipcu 1952 roku został aresztowany z powodów politycznych i skazany przez sąd wojskowy na sześć lat więzienia. Z powodu złego stanu zdrowia opuścił zakład karny pod koniec 1953 roku, a w październiku 1956 roku został zwolniony z dalszego odbywania kary.

Okres rekonwalescencji spędził w sanatoriach, takich jak Bukowina czy Zakopane, jednak nie zaprzestał działalności artystycznej i organizował pracownie fotograficzne w swoich pokojach sanatoryjnych. W latach 1954-1955 pracował w bibliotece Muzeum Narodowego w Krakowie i publikował w „Świecie Młodych” oraz „Stolicy”. W 1955 roku po raz drugi podjął studia z zakresu historii sztuki na Uniwersytecie Jagiellońskim, a jego przyjaźń z Mironem Białoszewskim rozwijała się w tym czasie.

W 1955 roku Piasecki stworzył swoje pierwsze heliografie, a jego twórczość obejmowała także kolaże i reliefy. Eksperymentował z makrofotografią, a następnie porzucił studia, aby w pełni skoncentrować się na karierze artystycznej. W 1957 roku uczestniczył w II Wystawie Sztuki Nowoczesnej. Od 1958 do 1962 roku pracował jako fotoreporter i ilustrator w Tygodniku Powszechnym i ilustrował publikacje dla Znak oraz Wydawnictwa Literackiego.

Jego prace ukazywały się w takich czasopismach jak „Fotografia”, „Polska”, „Poezja”, „Więzi” oraz „Ty i Ja”. Tworzył portrety, akty oraz fotografie krajobrazowe, a jego fotoreportaże nosiły cechy neorealizmu. W 1959 roku zorganizował swoją pierwszą wystawę indywidualną w Zakopanem, a następnie pokazał swe miniatury w Krzysztoforach w Krakowie.

W 1967 roku otrzymał zaproszenie na wystawę indywidualną do szwedzkiego Lund, gdzie lokuje swoje życie aż do końca. Choć stał się mniej widoczny w polskiej sztuce, pracował w Instytucie Historii Sztuki lokalnego uniwersytetu, pod okiem profesora Oscara Reutersvärda, zajmując się dokumentacją fotograficzną i przygotowując obiekty wykładowe. Jego prace sięgnęły także do fotodokumentacji miasta Eslöv, gdzie mieszkał przy Clemestorget.

W 1990 roku, niestety, jego pracownia spłonęła, co zakończyło jego przygodę z fotografią, szczególnie w zakresie fotografii czarno-białej. W wyniku rosnącego zainteresowania jego dziełami przez zagraniczne placówki muzealne, jego fotografie znalazły się w nowojorskim Museum of Modern Art. Wydano również książkę zatytułowaną „Do wnętrza. Fotografie z lat 1954-1967”, bazującą głównie na jego archiwum. W 2004 roku zorganizowano mu wystawę w krakowskiej Galerii Starmach, a cztery lata później w warszawskiej Zachęcie.

Po śmierci Marka Piaseckiego jego archiwum trafiło pod opiekę żony, Joanny Turowicz-Piaseckiej, a później jego bliskich, Marty i Michała Smoczyńskich.

Sztuka

Antropolog Tomasz Szerszeń podkreśla, że twórczość Marka Piaseckiego odznacza się niespotykaną gęstością i intensywnością. Jego fotografie cechują się wyjątkową wrażliwością, która nie stawia na pierwszym planie hierarchii między ludźmi. Obrazy, które dokumentują powojenną rzeczywistość małych miasteczek oraz zniszczonych miast, pełnią ważną rolę jako uniwersalna metafora.

---

Oceń: Marek Piasecki

---