Józef Holewiński


Józef Holewiński, urodzony 17 marca 1848 roku w Warszawie, to postać szczególna w historii polskiej sztuki. Jako drzeworytnik, malował, ilustrował i tworzył rysunki, a jego prace przyczyniły się do rozwoju polskiej ksylografii.

Holewiński zmarł 20 stycznia 1917 roku w tej samej miejscowości, pozostawiając po sobie bogaty dorobek artystyczny, który do dziś inspiruje kolejnych twórców.

Życiorys

Józef Holewiński był wybitnym artystą, którego edukacja artystyczna rozpoczęła się w warszawskiej Szkole Rysunkowej, gdzie uczył się pod okiem Wojciecha Gersona. Sztuki drzeworytu interpretacyjnego zaznajomił się z nauką u Jana Styfiego, co miało miejsce od 1864 roku. W 1865 roku rozpoczął pracę w drzeworytni „Kłosów”, a po jej upadku w 1890 roku, przeniósł się do „Tygodnika Ilustrowanego”, w którym od 1891 pełnił ważną rolę kierownika artystycznego aż do swojej śmierci w 1917 roku.

W tym okresie Holewiński zajął się również prowadzeniem działu ilustracji w tygodniku „Wędrowiec”. Jego twórczość spotkała się z uznaniem, co zaowocowało współpracą z zagranicznymi pismami, takimi jak „Moderne Kunst” oraz „Gazette des Beaux Arts”. Jego talent i osiągnięcia w dziedzinie drzeworytu przyniosły mu liczne nagrody.

W 1873 roku na Wystawie Powszechnej w Wiedniu otrzymał dyplom uznania, a w 1886 roku zdobył nagrodę pieniężną. Dwa lata później jego prace zostały uhonorowane pierwszą nagrodą na I i III Wystawie Dzieł Sztuki Ornamentacyjnej i Reprodukcyjnej w Warszawie. W tym samym 1886 roku zdobył także pierwszą nagrodę od Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie za drzeworyt Sabała, który był rytowany według rysunku Stanisława Witkiewicza. Jego dorobek artystyczny został również doceniony w 1895 roku, kiedy otrzymał złoty medal na wystawie w Monachium i wielki medal srebrny na Wystawie Sztuki Drukarskiej w Petersburgu.

W latach 1907–1909 Holewiński wykładał rysunek w ramach Kursów Politechnicznych na Wydziale Technicznym Towarzystwa Kursów Naukowych w Warszawie, pełniąc również rolę członka TKN. Po jego śmierci, artysta znalazł miejsce wiecznego spoczynku na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie, w kwaterze 171-1-6/7.

Twórczość drzeworytnicza

Drzeworyty stworzony przez Holewińskiego charakteryzują się niezwykle subtelną kreską, a także miękkim i delikatnym światłocieniem. Ich doskonała interpretacja oryginału przyciąga uwagę i zachwyca. Artysta perfekcyjnie odtwarzał dzieła wybitnych twórców, takich jak Michał Andriolli, Józef Chełmoński, Aleksander Gierymski, Juliusz Kossak, Jan Matejko, Ksawery Pillati, Józef Szermentowski oraz Stanisław Witkiewicz, a także wielu innych artystów.

W 1881 roku, wspólnie z Edwardem Gorazdowskim, stworzył drzeworyt na podstawie obrazu Aleksandra Gierymskiego, zatytułowanego „Handlarka owoców”. Drzeworyt ten jest uważany za jeden z najlepszych polskich drzeworytów z tamtego okresu. Na szczególną uwagę zasługują również drzeworyty, które holewiński stworzył dla Michała Andriollego, w tym ilustracje do książek takich jak „Klechdy” K.W. Wójcickiego, „Stara baśń” J.I. Kraszewskiego (wydanie 1879) oraz „Bohaterki poezji polskiej” (1885). Warto także wspomnieć o jego pracach do „Albumu Jana Matejki” z 1874 roku.

Przypisy

  1. Cmentarz Stare Powązki: Józef Holewiński, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 28.05.2019 r.]
  2. Kotańska A., Ilustratorzy i drzeworytnicy czasopism ilustrowanych drugiej połowy XIX w., "Almanach Muzealny" 1997, tom 1, s. 100.
  3. Socha G., Andriolli i rozwój drzeworytu w Polsce, Ossolineum 1988, s. 102.
  4. Szyndler B., Tygodnik ilustrowany "Kłosy" (1865-1890), Wrocław 1981, s. 123.
  5. Socha G., s. 103.
  6. Opałek M., Drzeworyt w czasopismach polskich XIX stulecia, Warszawa 1949, s. 48.
  7. Szyndler B., s. 124-125.
  8. Kotańska A., s. 101.
  9. Kotańska A., s. 102.
  10. Szyndler B., s. 123, 125.
  11. Dziesięciolecie Wolnej Wszechnicy Polskiej TKN: sprawozdanie z działalności Towarzystwa Kursów Naukowych, 1906-1916, opracowali Ryszard Błędowski, Stanisław Orłowski, Henryk Mościcki, Warszawa 1917.

Oceń: Józef Holewiński

Średnia ocena:4.83 Liczba ocen:13