Jerzy Truszkowski

---

Życiorys

Po ukończeniu matury w 1979 roku, Jerzy Truszkowski podjął pracę jako pracownik fizyczny w zapleczu gospodarczym w szpitalu w Warszawie. W 1980 roku rozpoczął studia w Instytucie Wychowania Artystycznego na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, gdzie uzyskał dyplom w Pracowni Druku Płaskiego w 1986 roku. W tym samym czasie uczestniczył w wykładach z historii filozofii oraz logiki formalnej na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim (1980–1981), a także brał udział w ćwiczeniach z logiki na Wydziale Filozofii.

Od 1983 roku Truszkowski był aktywnie związany z programem Galerii Labirynt BWA w Lublinie oraz ruchem Kultura Zrzuty w prywatnej alternatywnej galerii Strych w Łodzi, gdzie działał w latach 1983-1986. W 1983 i 1985 roku brał udział w nieformalnych spotkaniach artystów w Teofilowie. Jego druga indywidualna wystawa pod tytułem Nihilizm Intelektu miała miejsce w 1984 roku na Strychu w Łodzi, a miesiąc później została przeniesiona do Galerii Dziekanka w Warszawie. W trakcie otwarcia tej wystawy wykonał Nihilistyczny Performance Anty-Nihilistyczny.

W latach 1983-1986 był również jednym z współtwórców niezależnego pisma Tango, a także periodyku Halo Halo, który wydawał Jacek Kryszkowski. Oba te wydawnictwa były zbiorami autorskich prac wydawanych na prawach maszynopisu. Truszkowski uważany jest za jednego z prekursorów sztuki krytycznej oraz politycznej w Polsce. Po zakończeniu nauki, w 1987 roku odbył roczną służbę wojskową, mając stacje w Wrocławiu oraz Czerwonym Borze. Warto dodać, że został czterokrotnym stypendystą Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Kariera artystyczna

W swojej twórczości Jerzy Truszkowski z powodzeniem łączył elementy performance oraz malarstwa, które odnosiły się do fundamentalnych znaków kulturowych, filozoficznych oraz religijnych. Przykłady tych znaków to krzyż łaciński, grecki, a także transformacje gwiazdy pięcioramiennej oraz symbolika krwi, portret filozoficzny i autoportret. Truszkowski podchodził do tych tematów z dużą subiektywnością, traktując je jako żywe symbole, które potrafią tworzyć sensy w zawsze zmieniających się kontekstach społeczno-politycznych.

Jako autor szeregu cykli obrazów, jego prace obejmują między innymi takie projekty jak: Nihilizm Intelektu (1981–1984), Somnambuliczny System Symboliczny (1985), Pikto-filozofowie (1985–1986), Vitcatius in Russia (1988–1989), Mandala źrenicy oka (1989), Nieśmiertelny Sztandar (1990), Step, śnieg, krew (1991–1994), oraz September 11 (2001). W roku 2000, zainspirowany Agnieszką Mikszty, Truszkowski zainicjował kontynuowany do dziś cykl Unus Dolor- Odin [Ru]bol – Une Douleur – Jedna Dola – 11[Ywin] [T]errors – Max Stirner 1000 Euro. Ten cykl składa się z wielkoformatowych obrazów, które nawiązują do walut takich jak dolar, rubel, funt, euro oraz złoty, poruszając temat totalitarnej władzy pieniądza i jego wpływu na globalną ekonomię.

W latach 1982–1989 artysta współpracował z grupą audiowizualną NAO Sternenhoch, znaną z tworzenia muzyki postindustrialnej. Warto zaznaczyć, że w 2010 roku historyczne dzieła grupy zostały zaprezentowane na wystawie Pokolenie ‘80 w Muzeum Narodowym w Krakowie, co stanowiło istotny moment w jego karierze artystycznej.

Kurator wystaw

W 1985 roku Jerzy Truszkowski zrealizował jako kurator wystawę zbiorową oraz sympozjum o tytule Nihilizm-Tajemnica, które miało miejsce w Galerii Dziekanka w Warszawie. To wydarzenie przyciągnęło uwagę do kulturowych problemów tego okresu.

Już rok wcześniej, od 1984, Truszkowski rozpoczął współpracę z artystycznym duetem KwieKulik. W efekcie tej współpracy, w latach 1998–1999, zorganizował trzy wystawy podsumowujące ich wkład w sztukę, z czego pierwsza z nich odbyła się w Galerii Bielskiej BWA w Bielsku-Białej.

W 2001 roku był on kuratorem pośmiertnej wystawy Andrzeja Partuma. Ekspozycja miała miejsce w Galerii Kordegarda w Warszawie, a następnie była przeniesiona do Klubu Polskich Nieudaczników w Berlinie oraz do Galerii Bielskiej BWA w Bielsku-Białej.

Na przestrzeni lat 2004–2005 Truszkowski zrealizował trzy indywidualne wystawy Przemysława Kwieka, które odbyły się w różnych miejscach, takich jak Galeria Kronika w Bytomiu, Galeria Bielskiej BWA w Bielsku-Białej oraz Muzeum Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze.

W latach 2007–2009 pełnił rolę inicjatora dziesięciu wystaw artystów związanych z polską neoawangardą w Galerii Art New Media w Warszawie. Pośród prezentowanych twórców znaleźli się m.in. Andrzej Lachowicz, Natalia LL, Jacek Malicki, Przemysław Kwiek, Paweł Kwiek, Krzysztof Zarębski, Andrzej Różycki, Leszek Przyjemski, Zbigniew Warpechowski oraz Teresa Murak.

Wreszcie, w 2014 roku, Truszkowski zorganizował historyczną wystawę zbiorową pod tytułem Polscy radykalni performerzy, która miała miejsce w Galerii Bielskiej BWA w Bielsku-Białej, podkreślając wkład polskich artystów w rozwój sztuki performatywnej.

Wokalista rockowy

W latach 1999–2003, Jerzy Truszkowski występował z zespołem Hexer, który reprezentował gatunek Electro Body Music. Po zakończeniu tej współpracy, w latach 2003–2005, dołączył do grupy MEMeticXpress, której niezwykła nazwa została zaproponowana przez Barbarę Konopkę. Truszkowski miał również wpływ na alternatywną nazwę tego zespołu, znaną jako Berlin-Lublin Express.

W okresie 2010–2012, artysta współpracował z grupą wizualno-dźwiękową Bromberg, założoną w 1988 roku przez Piotra Różyckiego. W jednym z niezapomnianych momentów swojej kariery, podczas otwarcia wystawy I Could Live In Africa, zorganizował koncert-performance w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie. To wydarzenie było istotnym powrotem do działań zespołu NAO Sternenhoch, w skład którego weszli także Ireneusz „Bubo” Puchacz grający na gitarze elektrycznej, Zbigniew Libera na perkusji, Barbara Konopka na keyboardzie i laptopie, oraz Jerzy Truszkowski jako basista.

Dzieła w kolekcjach publicznych

Wiele instytucji kulturalnych w Polsce oraz za granicą ma w swoich zbiorach dzieła Jerzego Truszkowskiego. Do renomowanych miejsc, które posiadają jego prace, należy:Galeria Bielska BWA, a także Muzeum Narodowe we Wrocławiu. Kolejnym ważnym punktem jest Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy.

W zbiorach znajdują się również dzieła w Muzeum Ziemi Lubuskiej oraz w Muzeum Caricyno w Moskwie. Muzeum Sztuki w Samarze i Państwowe Centrum Sztuki Współczesnej w Moskwie także posiadają prace tego artysty. W polskiej scenie artystycznej wyróżnia się również Galeria Labirynt, WRO Art Center oraz Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych we Wrocławiu.

Warto wspomnieć także o Muzeum Współczesnym we Wrocławiu, które także gromadzi dzieła tego artysty. Oprócz tego, w kraju znajdują się inne ważne instytucje, takie jak Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych w Lublinie, Katowicach, Szczecinie oraz Olsztynie.

Na koniec, trzeba zaznaczyć, że duże znaczenie ma także Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski w Warszawie, które wzbogaca swoje zbiory o prace Jerzego Truszkowskiego.

Wybrane wystawy indywidualne

Jerzy Truszkowski, znany artysta, miał wiele indywidualnych wystaw, które odzwierciedlają jego unikalne podejście do sztuki. Oto wybrane z nich:

• 1984 – Nihilizm Intelektu – Strych, Łódź; Pracownia Dziekanka, Warszawa,
• 1985 – Nihilizm Intelektu albo Smycz Gnoseologiczna jako Bicz Na Metafizyków – BWA, Lublin,
• 1985 – Histeria Filozofii – Galeria Stodoła, Warszawa,
• 1986 – Piktozof Truszkowski – BWA, Lublin,
• 1989 – Germania – Galeria Stodoła, Warszawa,
• 1991 – krv – Galeria Laboratorium, Warszawa,
• 1992 – Saint Sophia Cathedral – Atelier E.A.U Kobe,
• 1994 – Utopos – Galeria Prowincjonalna, Słubice,
• 1998 – Re- – Samara Art Museum, Samara,
• 2000 – Szok dla systemu – Galeria Miejska Arsenał, Poznań,
• 2000 – Proletariat – Galeria Klub Kisielice, Poznań,
• 2000 – Progress & Prosperity – Galeria PKO BP, Poznań,
• 2000 – Unus Dolor – Galeria Wozownia, Toruń,
• 2000 – Ciało i tekst / Body & text – BWA, Zielona Góra,
• 2001 – Pentagon Macroeconomics – Muzeum Ziemi Lubuskiej, Zielona Góra,
• 2002 – Politicheskaya intoksikatziya / Political Intoxication – National Centre of Contemporary Art, Moskwa,
• 2003 – Unus Dolor – CSW Kronika, Bytom; Zero Galerie, Berlin,
• 2006 – Alle a action / Alle Menschen Brueder Werden – ILL Galeries, Berlin,
• 2007 – RE-Unus Dolor – DESA Modern, Warszawa,
• 2009 – YES, It Is Better To Own Banks Than To Rob Banks – Art+on, Warszawa,
• 2014 – 69=1/SUKA, Galeria Piktogram, Warszawa.

Wybrane wystawy zbiorowe

Jerzy Truszkowski, uznawany twórca, ma na swoim koncie wiele znaczących wystaw zbiorowych, które prezentują jego unikalne podejście do sztuki oraz jej różnorodność. Oto niektóre z nich:

• 1983 – Sztuka jest elektryczna – BWA, Lublin,
• 2000 – L’Art Dans Le Mond 2000 – Pont Alexandre, Paryż,
• 2001 – Body And The East – Exit Art/The First Word N.Y, Nowy Jork,
• 2001 – Nomads – Samara Art Museum, Samara,
• 2001 – Irreligia – Atelier 340 Muzeum Brussels, Bruksela,
• 2001 – 4 x Kunst Aus Polen – Muzeum Junge Kunst, Frankfurt nad Odrą,
• 2005 – Die Verdammte im Haus Schwarzenberg – Neurotitan Galerie, Haus Schwarzenberg, Berlin,
• 2015–2016 – Z Głębi. Artyści Muzeum Śląskiemu – Muzeum Śląskie, Katowice.

Wystawy te odzwierciedlają różne aspekty sztuki, od refleksji nad ciałem po problemy społeczne, zaś każda z nich przyczynia się do bogatego dorobku artystycznego Truszkowskiego.

Autor książek

Jerzy Truszkowski to uznany autor, który ma na swoim koncie wiele publikacji, zarówno książkowych, jak i artykułów dotyczących sztuki współczesnej. Poniżej przedstawiamy niektóre z jego najważniejszych dzieł:

• „Re-”, wyd. The Arsenal Gallery, Białystok, Samara Art Museum, Samara 1998,
• „Histeria filozofii”, wyd. Galeria Miejska Arsenał, Poznań 2000,
• „Cykl Sztuka krytyczna w Polsce”:
• cz. 1 „Kwiek.Kulik.KwieKulik 1967–1998”, wyd. Galeria Miejska Arsenał, Poznań 1999,
• cz. 2 „Poezja Instytucji Pozainstytucjonalnych”, wyd. Instytut Sztuki Krytycznej Stowarzyszenia Artystów Sztuk Innych, Łomianki 1999,
• cz. 3 „Andrzej Partum 1938–2002”, wyd. Narodowa Galeria Sztuki Zachęta, Warszawa.
• „Artyści radykalni”, wyd. Galeria Bielska BWA, Bielsko-Biała 2004,
• „Good-bye Berlin”, wyd. Galerii Neurotitan, Haus Schwarzenberg, Berlin, Galeria Ars Nova, Łódź,
• „Post Partum Post Mortem. Artyści awangardowi w społeczeństwie socjalistycznym w Polsce 1968–1988”, wyd. Galeria Bielska BWA, Bielsko-Biała.

Po 1990 roku Truszkowski publikował szereg artykułów oraz książek, w których analizował zjawiska sztuki współczesnej. W latach 2007–2010, pod pseudonimem Max Hexer, regularnie pisał eseje w autorskim dziale „Awangarda wiecznie żywa” dla miesięcznika papierowego „sztuka.pl”. W tym okresie ukazało się kilka cover-stories na temat polskich artystek i artystów neoawangardowych, takich jak Zofia Kulik, Jacek Malicki, Adam Kalinowski oraz Leszek Przyjemski.

W latach 2007–2014 pisał eseje w kwartalniku „artluk”, gdzie prowadził autorski dział „Sztuka i historia”. Aktualnie pełni funkcję zastępcy redaktora naczelnego ds. organizacyjnych w tym periodyku, kontynuując swoją pasję do pisania i badania zagadnień związanych ze sztuką.

---

Oceń: Jerzy Truszkowski

---