Janusz Warnecki

Kultura i sztuka

Janusz Warnecki, znany również jako Jan Marian Kozłowski, to postać, która na stałe wpisała się w historię polskiego teatru i kina. Urodził się 2 lipca 1895 roku w Warszawie, a swoje życie artystyczne poświęcił zarówno aktorstwu, jak i reżyserii.

Jako utalentowany aktor teatralny i filmowy, Warnecki posiadał głęboką wiedzę o sztuce, co zaowocowało również jego pracą jako dyrektor teatrów w takich miastach jak Lwów, Warszawa i Kraków. Zmarł 4 lutego 1970 roku w Warszawie, pozostawiając po sobie trwały ślad w polskiej kulturze.

Życiorys

Janusz Warnecki przyszedł na świat w rodzinie Józefa Kozłowskiego, który pełnił funkcję urzędnika, oraz Michaliny ze Świątkowskich, będącej właścicielką magazynu krawieckiego. W 1914 roku ukończył gimnazjum OO. Jezuitów w Chyrowie. W latach 1915–1916 był częścią zespołu prowadzonego przez D. Baranowskiego, na początku występując w Zakopanem, a następnie grając w Teatrze Nowym w Tarnowie oraz na tournée po Galicji.

Po zdobyciu niepodległości w Polsce, zyskał szeroki rozgłos, występując na różnych scenach teatralnych, takich jak: Teatr Miejski we Lwowie w okresie 1918-1921, Teatr Polski w Warszawie w latach 1921-1926, Teatr Stańczyk w Warszawie w 1922, Teatr Komedia w Warszawie między 1923 a 1924, a także Teatr Nowy w Poznaniu w latach 1926-1927 oraz Teatry Miejskie w Warszawie w latach 1928-1929. W 1928 roku zdał eksternistyczny egzamin reżyserski przed komisją ZASP-u w Warszawie.

Od 1929 roku zaczął pełnić rolę reżysera oraz aktora, a także zajmował wysokie stanowiska kierownicze w teatrach zarówno warszawskich, jak i lwowskich. W jego karierze znaczącą rolę odegrały sposoby kierowania: był dyrektorem Teatru Letniego w Warszawie w latach 1936-1937, prowadził również Teatry Miejskie we Lwowie w 1937-1938 oraz Teatr Muzyczny Domu Wojska Polskiego w Warszawie w 1947 roku.

W okresie niemieckiej okupacji, Warnecki był członkiem Tajnej Rady Teatralnej. Pracował również w cukierni „Napoleonka”, barze „Tempo” oraz kawiarni „U Aktorek”. W marcu 1941 roku, po aresztowaniu przez Niemców związanym z represjami po zamachu na Igo Syma, osadzono go na Pawiaku. Od początku 1942 do 1944 roku był wykładowcą w konspiracyjnym PIST w Warszawie oraz brał udział w walkach podczas powstania warszawskiego, a po jego klęsce przebywał w obozie w Pruszkowie, a następnie został deportowany do Kasinki k. Mszany Dolnej.

Po zakończeniu działań wojennych, w sezonie 1945/46 piastował stanowisko kierownika artystycznego w krakowskim Starym Teatrze. Oprócz tego, pełnił funkcję aktora, reżysera oraz wykładowcy w Studiu Aktorskim. Po decyzji o połączeniu Starego Teatru z Teatrem im. Słowackiego (1946), postanowił opuścić Kraków i w latach 1954-1955 był dyrektorem Teatru Syrena w Warszawie. W okresie 1956-1965 zajmował stanowisko profesora zwyczajnego w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Warszawie. Dodatkowo w latach 1956-1961 pełnił funkcję dyrektora Teatru Polskiego Radia, gdzie nie tylko występował w słuchowiskach, ale także je reżyserował.

Artysta zmagał się z poważnymi problemami zdrowotnymi, w tym z cukrzycą oraz jej licznymi powikłaniami. W 1960 roku przeszedł zabieg amputacji nogi, co skutkowało trudnościami w powrocie do regularnej pracy w radio oraz występów. Mimo to, po długiej nieobecności, nawiązał współpracę z Telewizją Polską.

Od 17 sierpnia 1929 roku Janusz Warnecki był związany małżeństwem z aktorką Janiną z Rafalskich (1901–1988). Ich córka Jadwiga Colonna-Walewska również podążyła śladami swojego ojca, zostając aktorką. Janusz zmarł w Warszawie i znalazł swoje miejsce spoczynku na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 161-6-9,10).

Filmografia (wybór)

Janusz Warnecki to postać, która w znaczący sposób wpisała się w polskie kino, zarówno jako aktor, jak i reżyser.

Poniżej przedstawiamy selekcję jego filmograficznych osiągnięć w roli aktora:

  • Warszawska premiera (1951) – profesor,
  • Zejście do piekła (The Descent to Hell, 1966) – Martin,
  • Mistrz (1966) – Mistrz.

Warto zauważyć także jego działalność jako reżysera, w ramach której stworzył m.in.:

  • Milionowy spadkobierca (1928),
  • Księżna Łowicka (1932),
  • Każdemu wolno kochać (1933).

Ordery i odznaczenia

Janusz Warnecki był osobą, która doczekała się wielu wyróżnień i odznaczeń za swoje zasługi. Oto niektóre z nich:

  • Order Sztandaru Pracy II klasy, przyznany 22 lipca 1949,
  • Złoty Krzyż Zasługi, otrzymany 11 listopada 1934,
  • Medal 10-lecia Polski Ludowej, nadany 19 stycznia 1955,
  • Złota Odznaka honorowa „Za Zasługi dla Warszawy”, przyznana w 1965 roku.

Nagrody (wybór)

Janusz Warnecki, wybitny artysta, zdobył liczne nagrody, które potwierdzają jego wielki dorobek w dziedzinie teatru. Oto niektóre z jego najważniejszych osiągnięć:

  • – Nagroda Państwowa II stopnia za inscenizację sztuki Brandstaettera Król i Aktor, która miała miejsce w Państwowym Teatrze Kameralnym w Warszawie oraz za rolę Millera w sztuce F. Schillera pt. Intryga i Miłość, w której wystąpił w Państwowym Teatrze Polskim w Warszawie (1952),
  • – Nagroda Ministra Kultury i Sztuki I stopnia, przyznana za całokształt twórczości w dziedzinie teatru i telewizji (1965),
  • – Nagroda Państwowa I stopnia (zespołowa) za rolę tytułową w przedstawieniu telewizyjnym Mistrz Zdzisława Skowrońskiego (1970).

Oceń: Janusz Warnecki

★★★★★
Średnia ocena:4.47 Liczba ocen:11