Janusz Ściwiarski, znany również jako Jan Janusz Ściwiarski, był wybitną postacią w polskiej kulturze artystycznej. Urodził się 23 czerwca 1901 roku w Warszawie, a zmarł 18 października 1957 roku w Łodzi.
Był nie tylko aktorem teatralnym i filmowym, ale także utalentowanym śpiewakiem oraz reżyserem teatralnym, co czyniło go wieloaspektową postacią na scenie artystycznej Polski. Jego wkład w rozwój polskiego teatru i filmu jest niezaprzeczalny, a jego osiągnięcia w tych dziedzinach pozostają inspiracją dla wielu artystów.
Życiorys
Janusz Ściwiarski, od młodych lat związany z sztuką, debiutował w balecie Warszawskich Teatrów Rządowych w wieku dziewięciu lat. Można powiedzieć, że jego kariera artystyczna rozpoczęła się bardzo wcześnie. Po występach w balecie, związał się z amatorskim teatrem Stowarzyszenia Robotniczo-Chrześcijańskiego w Warszawie. W międzyczasie, zdobył wykształcenie, kończąc szkołę handlową w stolicy.
W latach 1915–1917 Janusz był żołnierzem w 5. Pułku Piechoty Legionów Polskich. Po zakończeniu działań wojennych, w okresie 1918–1921, walczył jako żołnierz ochotniczy w Wojsku Polskim. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej, gdzie niestety trafił do niewoli, z której jednak udało mu się uciec i powrócić do kraju.
Do momentu wybuchu II wojny światowej, Ściwiarski miał na swoim koncie znaczące osiągnięcia jako reżyser, aktor i kierownik artystyczny, pracując głównie w warszawskich teatrach rewiowych, takich jak YMCA, Żołnierski „Placówka” oraz w Dolinie Szwajcarskiej. W 1934 roku pełnił rolę kierownika warszawskiego teatru Mucha, a w 1939 roku kierował teatralnymi przedsięwzięciami w Variete na warszawskiej Pradze.
Podczas II wojny światowej miał również znaczącą rolę jako kierownik teatrów jawnych, w tym takich jak Niebieski Motyl, Stara Mewa i Figaro. Był współpracownikiem teatru Melodia, gdzie stworzył adaptację sztuki „Robert i Bertrand czyli Dwaj złodzieje”. Po wojnie, w 1944 roku, zajął się kierowaniem Teatrem Wojskowym przy IV Dywizji im. J. Kilińskiego. Następnie osiedlił się w Łodzi, gdzie kontynuował występy w lokalnych teatrach, takich jak Aktualności (1945, jednocześnie pełniąc funkcję dyrektora), Osa (1948–1951) oraz Mały (1951–1953). W jego repertuarze znalazły się charakteryzacje m.in. postaci Jupitera w „Orfeuszu w piekle”, Negusa w „Wesołej wdówce” i Pysella w „Czarodzieju znad Nilu”. Był także członkiem ZAIKS-u.
Życie prywatne
Janusz Ściwiarski pochodził z rodziny o artystycznych tradycjach. Był synem Wawrzyńca Ściwiarskiego i Marii Sadowskiej. W jego życiu osobistym istotną rolę odgrywała żona, Maria z domu Podleśna. Po śmierci, znalazł miejsce spoczynku w rzymskokatolickiej części Starego Cmentarza w Łodzi.
Filmografia
Filmografia Janusza Ściwiarskiego obejmuje szereg znaczących ról, które przyczyniły się do jego uznania w polskim kinie. Jego debiut filmowy nastąpił w 1949 roku:
- 1949: „Czarci żleb” – Tłuścioch,
- 1950: „Warszawska premiera”,
- 1950: „Pierwszy start” – pijaczek Miecznikowski,
- 1950: „Dwie brygady”,
- 1951: „Młodość Chopina” – szpicel,
- 1951: „Gromada” – kułak Józef,
- 1953: „Celuloza” – Sumczak, prezes związku chadeckiego,
- 1954: „Uczta Baltazara” – gość w kawiarni,
- 1954: „Pokolenie” – Ryszard Berg, mistrz w stolarni,
- 1955: „Podhale w ogniu” – szlachcic Andrzej Kowalewski,
- 1956: „Nikodem Dyzma” – uliczny sprzedawca parówek,
- 1958: „Ósmy dzień tygodnia” – pijak grający na akordeonie.
Źródło: FilmPolski.pl.
Odznaczenia
Janusz Ściwiarski, jako osoba o bogatym dorobku, został odznaczony wieloma prestiżowymi nagrodami. Wśród nich wyróżniają się:
- Krzyż Niepodległości,
- Srebrny Krzyż Zasługi,
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921.
Przypisy
- a b c d e f g Janusz Ściwiarski, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 15.08.2024 r.]
- a b Jan Janusz Ściwiarski, Aktor 18.10.1957 w BillionGraves GPS Headstones [online], billiongraves.com [dostęp 15.08.2024 r.]
- a b c d Czy wiesz kto to jest?, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1984 [dostęp 15.08.2024 r.]
- a b Jan Ściwiarski, [w:] FilmPolski.pl, FilmPolski [dostęp 15.08.2024 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Jan Zalewski (poeta) | Andrzej Szypowski | Andrzej Grzybowski (aktor) | Michał Chorosiński | Stanislas Idzikowski | Romuald Czystaw | Paweł Trzaska | Artur Horowicz | Mieczysław Wajnberg | Maria Bechczyc-Rudnicka | Ewa Bem | Zygmunt Karasiński | Helena Uszyńska-Prawecka | Anna Benicewicz-Miazga | Włodzimierz Bielicki | Alina Janowska | Janusz Krasiński | Wanda Żeleńska | Bolesława Zdanowska | Jakub Józef OrlińskiOceń: Janusz Ściwiarski