Ewa Bieńkowska (eseistka)

---

Życiorys

Urodziła się jako córka Władysława Bieńkowskiego (1906–1991), który był ważną postacią w polityce oraz socjologii, a także publicystą. Jej matką była Flory z d. Zaborowskiej (1909–1990), znana powieściopisarka, poetka i dramatopisarka. Ma także brata, Andrzeja Bieńkowskiego, utalentowanego malarza.

Ewa Bieńkowska rozpoczęła studia na kierunku filologii romańskiej oraz filozofii na Uniwersytecie Warszawskim. W 1970 roku obroniła doktorat, a jedenaście lat później uzyskała habilitację w Instytucie Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk. W latach 1975–1980 prowadziła wykłady dotyczące literatury francuskiej oraz teorii kultury na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim.

W grudniu 1975 zyskała uznanie jako sygnatariuszka protestu przeciwko zmianom w Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, znanego jako List 59. Po wydarzeniach roku 1981 osiedliła się za granicą, gdzie kontynuowała swoją karierę akademicką, prowadząc wykłady na uczelniach w Niemczech Zachodnich oraz Francji. W Polsce była wykładowczynią na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie.

Ewa Bieńkowska znalazła się w gronie redakcyjnym renomowanego czasopisma „Zeszyty Literackie”, a swoje teksty publikowała m.in. w takich czasopismach jak „Znak”, „Tygodnik Powszechny”, „Gazeta Wyborcza”, „Teksty”, „Twórczość” oraz „Więzi”. Ponadto, zasiada w jury Nagrody Fundacji im. Kościelskich w Genewie, przyznawanej wybitnym twórcom.

Wyróżniła się także w 2023 roku, kiedy to 19 czerwca została uhonorowana Nagrodą Polskiego PEN Clubu im. Jana Parandowskiego za rok 2022. Aktualnie mieszka w Wersalu, gdzie kontynuuje swoje działania literackie i akademickie.

Twórczość

W twórczości Ewy Bieńkowskiej można dostrzec głębokie zrozumienie ludzkiej egzystencji oraz refleksję nad kulturą i sztuką. Jej dzieła przyciągają uwagę czytelników i krytyków literackich, a ich bogactwo tematyczne sprawia, że są niezwykle ważnym głosem w polskiej literaturze.

• Dwie twarze losu: Nietzsche-Norwid (szkic literacki; Państwowy Instytut Wydawniczy 1975; Nagroda Fundacji im. Kościelskich, Genewa 1977),
• W poszukiwaniu królestwa człowieka. Utopia sztuki od Kanta do Tomasza Manna (eseje literackie; Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik” 1981, ISBN 83-07-00471-3),
• Dane odebrane. Tryptyk włoski (opowiadania; Puls Publications 1985, ISBN 0-907587-20-8),
• Co mówią kamienie Wenecji (eseje; Słowo/obraz terytoria 1999, ISBN 83-87316-11-3; seria „Pasaże”),
• Spór o dziedzictwo europejskie. Między świętym a świeckim (eseje; W.A.B. 1999, ISBN 83-87021-80-6),
• Pisarz i los. O twórczości Gustawa Herlinga-Grudzińskiego (eseje; Fundacja Zeszytów Literackich 2002, ISBN 83-917979-1-0) – nominacja do Nagrody Literackiej Nike 2003),
• W ogrodzie ziemskim. Książka o Miłoszu (eseje; Wydawnictwo Sic! 2004, ISBN 83-88807-52-8),
• Michał Anioł. Nieszczęśliwy Rzymianin (eseje; Wydawnictwo Sic! 2009, ISBN 978-83-60457-88-7),
• Spacery po Rzymie, Zeszyty Literackie 2010, ISBN 978-83-60046-23-4,
• Historie florenckie, Zeszyty Literackie 2015.

Jej różnorodne prace ukazują fascynację zarówno historią, jak i osobistościami, czerpiąc inspiracje z myśli filozoficznej oraz literatury. Wiele z tych dzieł zdobyło nagrody i uznanie, co potwierdza ich wartość i znaczenie w polskiej kulturze.

Przekłady

Oto kilka ważnych przykładów prac Ewy Bieńkowskiej, które podkreślają jej wkład w literaturę eseistyczną:

• Maurice Merleau-Ponty, Proza świata. Eseje o mowie (wespół ze Stanisławem Cichowiczem i Jolantą Skoczylas; Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik”, 1976, 1999, ISBN 83-07-02710-1),
• Paul Ricœur, Egzystencja i hermeneutyka. Rozprawy o metodzie (Wydawnictwo PAX 1975; 1985, ISBN 83-211-0518-1; De Agostini we współpracy z Ediciones Altaya Polska 2003, ISBN 83-7316-119-8),
• Michel Philibert, Paul Ricœur, czyli wolność na miarę nadziei (szkic o twórczości i wybór tekstów; wespół z Haliną Bortnowską i Stanisławem Cichowiczem; PAX 1976).

Opracowania i prace redakcyjne

Ewa Bieńkowska, jako utalentowana eseistka, wniosła znaczący wkład w prace redakcyjne i opracowania dzieł literackich. Poniżej przedstawiamy niektóre z jej najważniejszych realizacji:

• Honoriusz Balzak, Jaszczur (opracowanie redakcyjne; tłum. Tadeusz Boy-Żeleński, Julian Rogoziński; Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1999, ISBN 83-04-04475-7; seria: „Biblioteka Narodowa, seria 2, nr 240”),
• Albert Camus, Cztery powieści (autorka posłowia; tłum. Maria Zenowicz-Brandys, Joanna Guze; Świat Książki 2000, ISBN 83-7227-548-3),
• Stendhal, Czerwone i czarne (autorka posłowia; tłum. Tadeusz Boy-Żeleński; Świat Książki 2005, ISBN 83-7391-701-2).

---

Oceń: Ewa Bieńkowska (eseistka)

---