Andrzej Szomański był wybitną postacią polskiej historii, znaną nie tylko jako historyk, ale również jako publicysta oraz polityk. Urodził się 6 czerwca 1930 roku w Warszawie, gdzie również spędził swoje ostatnie dni, przechodząc na emeryturę 29 października 1987 roku.
Przez całe życie Szomański angażował się w różnorodne inicjatywy, swoją pracą przyczyniając się do rozwoju dziedziny historii w Polsce. Jego osiągnięcia oraz wkład w politykę zasługują na szczególne uznanie, co czyni go postacią znaczącą w polskiej kulturze i polityce.
Życiorys
Andrzej Szomański był młodocianym uczestnikiem powstania warszawskiego, aktywnie działającym w strukturach Szarych Szeregów, gdzie nosił pseudonim „Żuraw”. Jego rola jako łącznika-listonosza w Harcerskiej Poczcie Powstańczej stanowiła istotny wkład w działania powstańcze.
W okresie PRL angażował się w działalność opozycyjną, a jego zaangażowanie doprowadziło do aresztowania z powodów politycznych. Został współzałożycielem Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela, jak również założycielem Konfederacji Polski Niepodległej, w której przyjął pseudonim Zdzisław Kutnowski.
Od 1961 roku uczestniczył w konspiracyjnych akcjach mających na celu walkę o niepodległość. W 1977 roku dołączył do ROPCiO, a w dwa lata później znalazł się w gronie sygnatariuszy aktu założycielskiego KPN. Jego wkład w środowisko opozycyjne widoczny był także w roli współredaktora takich pism jak „Opinia”, „Droga” oraz „Gazeta Polska”. W 1981 roku był jednym z inicjatorów ustanowienia Krzyża Katyńskiego na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie.
W obrębie struktury Konfederacji Polski Niepodległej pełnił istotne funkcje, w tym rolę szefa Obszaru Centralnego oraz członka Rady Politycznej. 9 marca 1985 roku, w trakcie akcji Służby Bezpieczeństwa, został aresztowany wraz z innymi członkami Rady Politycznej KPN.
W marcu 1986 roku stanął przed sądem, gdzie był jednym z oskarżonych obok m.in. Leszka Moczulskiego, Krzysztofa Króla, Adama Słomki oraz Dariusza Wójcika w trakcie drugiego procesu KPN. Został skazany na 2 lata pozbawienia wolności, jednak po 16 miesiącach spędzonych w więzieniu został zwolniony w liście 1986 roku na mocy amnestii.
Po wyjściu z odsiadki nie udało mu się powrócić do zdrowia, a po roku zmarł. Jego ostatnie miejsca spoczynku znajduje się na cmentarzu Powązki Wojskowe w Warszawie (kwatera B19-3-26).
Andrzej Szomański jest patronem jednej z ulic w Warszawie, co przypomina o jego heroicznej walce i zasługach dla Polski.
Przypisy
- Włodzimierz Domagalski: Konfederacja Polski Niepodległej na Mazowszu w latach 1979–1989, [w:] Michał Wenklar (red.): Konfederacja Polski Niepodległej na drodze do niepodległości, Kraków 2011 r.
- Tomasz Kenar, Artu Kubaj: Konfederacja Polski Niepodległej na Pomorzu Zachodnim, [w:] Michał Wenklar (red.): Konfederacja Polski Niepodległej na drodze do niepodległości, Kraków 2011 r.
- Marcin Kasprzycki: Konfederacja Polski Niepodległej w Krakowie 1979–1990. Wybór dokumentów, Kraków 2009 r.
- Włodzimierz Domagalski: Konfederacja Polski Niepodległej na Mazowszu w latach 1979–1989, [w:] Michał Wenklar: Konfederacja Polski Niepodległej na drodze do niepodległości, Kraków 2011 r.
- Witold Wasilewski: Katynia upamiętnianie. encyklopedia-solidarnosci.pl. [dostęp 17.02.2012 r.]
- Antoni Dudek, Maciej Gawlikowski: Leszek Moczulski. Bez wahania, Kraków 1993 r.
- a b Biogram na stronach Muzeum Powstania Warszawskiego. [dostęp 26.02.2015 r.]
- Wyszukiwarka cmentarna - Warszawskie cmentarze.
Pozostali ludzie w kategorii "Polityka i administracja":
Włodzimierz Dobrowolski (ur. 1960) | Tadeusz Gajda (1933–2023) | Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz | Bartosz Kownacki | Maria Chrostowska | Władysław Teofil Bartoszewski | Grzegorz Pietruczuk | Krzysztof Markuszewski | Aleksander Dietkow | Eugeniusz Morawski | Julian Grabowski (polityk) | Kazimiera Bujwidowa | Mateusz Berger | Aleksandra Gajewska (ur. 1989) | Wincenty Heinrich | Krystyna Boboryk | Zdzisław Lachowski | Tadeusz Ross | Bogdan Prus | Joanna PatyraOceń: Andrzej Szomański