Andrzej Wacław Kryże, urodzony 29 marca 1948 roku w Warszawie, to postać o znaczącym wkładzie w polskie prawnictwo oraz wymiar sprawiedliwości. Był on sędzią, który podejmował decyzje zarówno w czasach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, jak i podczas transformacji ustrojowej III Rzeczypospolitej. Jego kariera obejmowała również działalność administracyjną, w której pełnił funkcje sekretarza stanu oraz podsekretarza stanu wMinisterstwie Sprawiedliwości, działając w rządach Kazimierza Marcinkiewicza oraz Jarosława Kaczyńskiego w latach 2005–2007.
Andrzej Kryże jest synem Romana Kryżego, co dodaje osobistego kontekstu do jego biografii. Jego życie i praca odzwierciedlają zmiany, jakie miały miejsce w polskim prawodawstwie oraz w samej strukturze państwa w ostatnich dziesięcioleciach.
Życiorys
W roku 1970 Andrzej Kryże ukończył 5-letnie studia prawnicze na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego. Od lat 70. aż do momentu rozwiązania Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, aktywnie uczestniczył w działalności tej organizacji. W ramach partii komunistycznej pełnił różne funkcje w regionalnym aparacie.
Działalność w wymiarze sprawiedliwości
Andrzej Kryże, po ukończeniu studiów, od 1 października 1970 roku do 13 listopada 1974 roku pełnił funkcję aplikanta oraz asesora w okręgu Sądu Wojewódzkiego dla m. st. Warszawy. Następnie, od 14 listopada 1974 roku do 30 kwietnia 1975 roku, był sędzią w Sądzie Powiatowym dla m. st. Warszawy. Od 1 maja 1975 roku do 31 grudnia 1976 roku pracował jako arbiter w Głównej Komisji Arbitrażowej.
W kolejnych latach, od 1 stycznia 1977 roku do 12 czerwca 1983 roku, Kryże pełnił funkcję sędziego w Sądzie Rejonowym dla m. st. Warszawy, a następnie od 13 czerwca 1983 roku do 31 sierpnia 1984 roku był sędzią i prezesem Sądu Rejonowego w Pruszkowie.
Od 1 września 1984 roku pracował jako sędzia w Sądzie Wojewódzkim, później przekształconym w Sąd Okręgowy w Warszawie. W tym okresie, mianowicie od września 1984 roku do marca 1990 roku, był przewodniczącym Wydziału IV Karnego tego sądu.
W 1979 roku Kryże wydał kontrowersyjny wyrok, skazując działacza Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela, Adama Wojciechowskiego, na karę więzienia za napaść i pobicie trzech funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa. Podczas swojej kariery zasiadał również w składzie sądu, który wydawał wyrok w sprawie Andrzeja Kolikowskiego, znanego jako „Pershing”, przywódcy „Mafii pruszkowskiej”. Ponadto prowadził sprawę Funduszu Obsługi Zadłużenia Zagranicznego, która zakończyła się wyrokiem z 29 marca 2005 roku.
Wyrok za obchody Święta Niepodległości
W marcu 1980 roku, jako sędzia Sądu Rejonowego w Warszawie, wydał wyrok skazujący na karę aresztu zasadniczego Andrzeja Czumę, Wojciecha Ziembińskiego oraz Bronisława Komorowskiego za organizację obchodów Święta Niepodległości w Warszawie 11 listopada 1979 roku oraz publiczne stwierdzenie, że PRL nie jest państwem niepodległym. Decyzja ta została później uchylona przez Sąd Najwyższy.
W czerwcu 2007 roku, na wniosek Zbigniewa Nowaka, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu zainicjowała postępowanie mające na celu zbadanie, czy podczas wyrokowania nie doszło do naruszeń prawa. W wyniku tego postępowania, 12 listopada 2007 roku, podjęto decyzję o wszczęciu śledztwa dotyczącego kilku poważnych zarzutów:
- przekroczenia uprawnień i niedopełnienia obowiązków przez skład orzekający, co skutkowało bezprawnym skazaniem Andrzeja C., Bronisława K., Wojciecha Z. oraz Józefa J. na karę aresztu zasadniczego,
- pobicia Andrzeja C. przez funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa 11 listopada 1979 roku,
- pobicia Wojciecha Z. przez funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa 21 sierpnia 1979 roku.
Praca w administracji publicznej
Andrzej Kryże, od lat 80. aktywnie uczestniczył w procesie szkolenia aplikantów i asesorów sądowych, a także pracował w komisjach odpowiedzialnych za egzaminy na stanowiska sędziowskie. Jego doświadczenie w administracji publicznej obejmowało różne kluczowe stanowiska, w tym sekretarza stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości od listopada 2005 do maja 2006, kiedy to nadzór nad ministerstwem sprawował Zbigniew Ziobro.
Następnie, w okresie od maja 2006 do listopada 2007, pełnił funkcję podsekretarza stanu w tym samym ministerstwie. Warto zauważyć, że Andrzej Kryże był również członkiem specjalnej Komisji, powołanej przez ministra sprawiedliwości, której celem było stworzenie projektu nowego Kodeksu karnego w latach 2000–2001.
W latach 2001–2005 uczestniczył jako ekspert w pracach sejmowej Komisji Nadzwyczajnej, odpowiedzialnej za zmiany w kodyfikacjach. W 2007 roku Zbigniew Ziobro, jako minister sprawiedliwości, zaproponował Andrzeja Kryżego do powołania na stanowisko sędziego Sądu Apelacyjnego w Warszawie, jednak wniosek został odrzucony przez Krajową Radę Sądownictwa.
Później Zbigniew Ziobro powołał Andrzeja Kryżego na stanowisko prokuratora Prokuratury Krajowej. Jego kariera w administracji publicznej zakończyła się odwołaniem ze stanowiska podsekretarza stanu 5 listopada 2007 przez Jarosława Kaczyńskiego.
Działalność naukowa i dydaktyczna
Andrzej Kryże jest współautorem istotnego komentarza do Kodeksu postępowania karnego, który został opublikowany przez Zrzeszenie Prawników Polskich w 2002 roku. W latach 2002-2008 angażował się w działalność naukową jako pracownik Instytutu Wymiaru Sprawiedliwości.
Jego oferta dydaktyczna obejmuje prowadzenie zajęć z zakresu prawa karnego materialnego, prawa skarbowego oraz postępowania karnego. W ramach swojej działalności edukacyjnej naucza w Europejskiej Wyższej Szkole Prawa i Administracji oraz w Wyższej Szkole Zarządzania i Prawa im. Heleny Chodkowskiej w Warszawie.
Przypisy
- Kryże odwołany przez Kaczyńskiego [online] [dostęp 15.10.2018 r.]
- .Instytut Pamięci Narodowej: Śledztwo w sprawie przekroczenia uprawnień przez skład orzekający Sądu Rejonowego w Warszawie oraz bezprawnych działań funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa. 16.11.2007 r. [dostęp 21.11.2007 r.]
- a b .Gazeta Wyborcza (met), PAP: IPN wszczął śledztwo w sprawie wyroku Kryżego na Komorowskiego. 16.11.2007 r. [dostęp 16.11.2007 r.]
- a b c Ministerstwo Sprawiedliwości: Życiorys: Andrzej Kryże, s. Romana. ms.gov.pl, 2006. [dostęp 19.11.2007 r.]
- Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 20.11.2006 r. nr 112-10-06 o powołaniu do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego (M.P. z 2006 r. nr 87, poz. 903).
- Maria Nurowska: Pisarka Maria Nurowska opublikowała listę członków PiS którzy należeli do PZPR. [dostęp 27.08.2017 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Prawo i sprawiedliwość":
Lech Garlicki | Franciszek Paszkowski (1853–1926) | Małgorzata Krasnodębska-Tomkiel | Tomasz Langer | Marek Małecki (prawnik) | Rafał Wojciechowski | Maria Zuchowicz | Mikołaj Korenfeld | Lucjan Wrotnowski | Jerzy Czerwiński (adwokat) | Konrad Marciniak | Anna Tarwacka | Stanisław Budziński | Antoni Rzempołuski | Maria Matey-Tyrowicz | Mariusz Kulicki | Jerzy Falenciak | Wojciech Sokolewicz | Zbigniew Banaszczyk | Adam BosiackiOceń: Andrzej Kryże