Alina Kowalczykowa

Nauka i edukacja

Alina Joanna Kowalczykowa, urodzona 19 lutego 1936 roku w Warszawie, była niezwykle wpływową postacią w dziedzinie humanistyki, a jej wkład w historię literatury polskiej jest nieoceniony. Nieżyjąca od 13 sierpnia 2022 roku, Kowalczykowa pozostawiła po sobie bogate dziedzictwo intelektualne, które nadal inspiruje badaczy.

Jako profesor historii literatury polskiej, Alina Kowalczykowa była autorką licznych publikacji naukowych, które przyczyniły się do rozwoju wiedzy na temat literatury. Jej prace koncentrowały się głównie na zagadnieniach związanych z romantyzmem, co pokazuje jej głęboką pasję do tego okresu w historii literatury.

Była również aktywną członkinią wielu znaczących instytucji, takich jak Towarzystwo Popierania i Krzewienia Nauk, a także PEN Club, który wspiera literacką wymianę i obronę wolności słowa. Kowalczykowa była także członkiem Komitetu Nauk o Literaturze PAN oraz Instytutu Badań Literackich PAN, co dodatkowo podkreśla jej zaangażowanie w rozwój badań literackich w Polsce.

Życiorys

Podczas drugiej wojny światowej, począwszy od 1941 roku, Alina Kowalczykowa mieszkała w Bronowicach, a później przeniosła się do podwarszawskiej Podkowy Leśnej. Po zakończeniu okupacji wróciła do Warszawy. W okresie od 1949 do 1953 roku była aktywnym członkiem Związku Młodzieży Polskiej. W 1952 roku podjęła studia na Wydziale Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego; jednakże po roku zdecydowała się na zmianę kierunku i przeniosła się na Wydział Polonistyki tej samej uczelni.

Obroniła pracę magisterską w 1957 roku, po czym rozpoczęła pracę jako asystent w Pracowni Bibliografii Retrospektywnej w Instytucie Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk. Jej debiutancka publikacja naukowa miała miejsce w 1959 roku, kiedy to opublikowała artykuł „Zza kulis Sowizdrzała” w czasopiśmie „Przegląd Humanistyczny”. Rozwój jej kariery akademickiej kontynuowano, a w 1966 roku Alina Kowalczykowa obroniła pracę doktorską zatytułowaną „Rozwój twórczości lirycznej Słonimskiego w latach 1918–1935”, pod opieką promotora prof. Kazimierza Wykę. Odtąd stała się stałym współpracownikiem „Pamiętnika Literackiego”, gdzie w latach 1967-1983 publikowała liczne prace dotyczące historii literatury.

W 1976 roku uzyskała habilitację w Instytucie Badań Literackich, broniąc pracę pt. „Romantyczni szaleńcy”. Pięć lat później, w 1981 roku, została członkiem Towarzystwa Popierania i Krzewienia Nauk, a także zasiadała w zarządzie tego stowarzyszenia w latach 1992-1995. W 1982 roku, z przyczyn politycznych, została dyscyplinarnie usunięta z Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Kielcach. W tym samym roku podjęła pracę na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Łódzkiego.

W 1987 roku zaczęła swoją działalność w Polskiej Partii Socjalistycznej, gdzie była jedną z osób zakładających łódzki Okręgowy Komitet Robotniczy. Zasiadała również w redakcji pisma „Robotnik”. Dwa lata później, w 1988 roku, dołączyła do członków PEN Clubu, gdzie w latach 1991-1995 pełniła funkcję sekretarza generalnego oraz później została członkiem zarządu. W 1991 roku uzyskała tytuł profesora i została członkiem Komitetu Nauk o Literaturze PAN.

Jest również autorką podręczników szkolnych do języka polskiego, w tym „Romantyzm. Podręcznik dla szkół ponadpodstawowych”, wydanego w Warszawie w 1994 roku.

Życie prywatne

Córka Stanisława Lorentza oraz Ireny z domu Nasfeter, zyskała również siostrę, Irenę Nowak, która była znaną socjolożką. W trakcie swoich studiów, w roku 1956, zawarła związek małżeński z architektem Wojciechem Kowalczykiem. Po jej śmierci, spoczęła na Cmentarzu ewangelicko-augsburskim w Warszawie.

Dorobek naukowy

Alina Kowalczykowa ma na swoim koncie imponujący dorobek naukowy, który obejmuje wiele znaczących publikacji. Wśród jej prac można znaleźć:

  • Liryki Słonimskiego 1918–1935, Warszawa 1967,
  • Słonimski, Warszawa 1972,
  • Romantyczni szaleńcy, Warszawa 1977,
  • Programy i spory literackie w dwudziestoleciu. 1918–1939, Warszawa 1978,
  • Siedmiu bohaterów romantycznych, Warszawa 1981,
  • Stefan Żeromski w Zamku, Warszawa 1985,
  • Warszawa romantyczna, Warszawa 1987,
  • Czym był romantyzm?, Warszawa 1990,
  • Kordian Juliusza Słowackiego, Warszawa 1990,
  • Piłsudski i tradycja, Chotomów 1991,
  • Słowacki, Warszawa 1994,
  • Słownik literatury polskiej XIX wieku, pod red. J. Bachórza i A. Kowalczykowej, Wrocław 1991,
  • Dramat i teatr romantyczny, Warszawa 1997,
  • Romantyzm. Nowe spojrzenie, Warszawa 2008,
  • Świadectwo autoportretu, Warszawa 2008.

Wydania Biblioteki Narodowej

  • Juliusz Słowacki. Krąg pism mistycznych. Zakład Narodowy im. Ossolińskich. BN I, 245. Wrocław 1982,
  • Idee programowe romantyków polskich. Antologia. Zakład Narodowy im. Ossolińskich. BN I, 261. Wrocław 1991,
  • Juliusz Słowacki. Sen srebrny Salomei. Romans dramatyczny w pięciu aktach. Zakład Narodowy im. Ossolińskich. BN I, 57. Wrocław 1992.

Inne wyróżnienia

11 kwietnia 2018 roku przyznano Alinie Kowalczykowej tytuł Doktora honoris causaUniwersytetu w Białymstoku.

Przypisy

  1. nekrolog. Gazeta Wyborcza, 24.08.2022 r. [dostęp 02.05.2024 r.]
  2. Zmarła profesor Alina Kowalczykowa (1936–2022) [online], Biblioteka Narodowa, 16.08.2022 r. [dostęp 01.07.2023 r.]
  3. Prof. Alina Kowalczykowa i dr hab. Halina Krukowska doktorami honoris causa Uniwersytetu w Białymstoku.
  4. Nie żyje prof. Alina Kowalczykowa – doktor honoris causa Uniwersytetu w Białymstoku.
  5. Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk - Aktualności [online], ibl.waw.pl [dostęp 19.08.2022 r.]
  6. Alina Kowalczykowa, O Janie Józefie Lipskim – dopowiedzenie, „Teksty Drugie: teoria literatury, krytyka, interpretacja” nr 1/2 (13/14), s. 95–96.
  7. Anna Małgorzata Pycka: Powróćmy do rozmowy... 12 spotkań z Warszawą w tle. Łomianki: Wydawnictwo LTW, 2015, s. 37. ISBN 978-83-7565-422-6.
  8. a b Współcześni polscy pisarze i badacze literatury. Słownik biobibliograficzny, pod red. Jadwigi Czachowskiej i Alicji Szałagan. Warszawa 1996. Tom 4, s. 312.
  9. Opis łódzkiego „Robotnika” w Encyklopedii Solidarności.
  10. M.P. z 1997 r. nr 33, poz. 315.
  11. M.P. z 1997 r. nr 16, poz. 151.

Oceń: Alina Kowalczykowa

★★★★★
Średnia ocena:4.48 Liczba ocen:21