Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk

---

Historia

W roku 1954, na skutek wysiłków prof. Tadeusza Lehra-Spławińskiego oraz prof. Zdzisława Stiebera, Polska Akademia Nauk powołała Zakład Słowianoznawstwa. W 1977 roku jednostka ta zdobyła status instytutu, który to został nazwany Instytutem Slawistyki PAN w 1992 roku.

Kierownictwo

W historii instytutu kluczowymi postaciami byli:

• Kierownik Zakładu Słowianoznawstwa PAN – prof. Tadeusz Lehr-Spławiński (1954–1960),
• prof. Zdzisław Stieber (1960–1977),
• Dyrektorzy Instytutu Słowianoznawstwa/Slawistyki PAN:
• prof. Janusz Siatkowski (1977–1981),
• prof. Mieczysław Basaj (1981–1990),
• prof. Ewa Rzetelska-Feleszko (1990–1996),
• prof. Kwiryna Handke (1996–1999),
• prof. Zbigniew Greń (1999–2007),
• prof. Grażyna Szwat-Gyłybowa (2007–2011),
• prof. Anna Engelking (2011–2015),
• prof. Anna Zielińska (2015–2023),
• dr hab. Ewa Golachowska (od 2023).

Instytut

Przedmiot badań

Instytut Slawistyki prowadzi szerokie i interdyscyplinarne badania w zakresie Słowiańszczyzny. W ramach zespołu pracowniczego IS PAN znajdują się historycy, językoznawcy, literaturoznawcy oraz antropolodzy kultury. Ich prace koncentrują się na kilku kluczowych obszarach badawczych:

• dziedzictwo kulturowe Słowiańszczyzny,
• tożsamości narodowe i regionalne Słowian (idee, mity, pamięć zbiorowa),
• wielokulturowość, kontakty i pogranicza językowo-kulturowe. Mniejszości (językowe, etniczne, religijne),
• językowy obraz świata,
• językoznawstwo synchroniczne, w tym badania konfrontatywne, semantyka, kognitywizm oraz lingwistyka korpusowa i komputerowa,
• badania slawistyczne prowadzone na świecie, nowoczesne systemy informacji naukowej.

Struktura

Instytut jest zorganizowany w cztery główne zakłady:

• Zakład Językoznawstwa – pod kierownictwem dr hab. Doroty Pazio-Wlazłowskiej,
• Zakład Literaturoznawstwa i Kulturoznawstwa – kierowany przez dr hab. Katarzynę Osińską,
• Zakład Historii – kierownik to prof. dr hab. Ryszard Grzesik,
• Zakład Badań Narodowościowych – pod przewodnictwem prof. dr hab. Joanny Tokarskiej-Bakir.

Dodatkowo w instytucie działa Zespół Obsługi Badań Naukowych, wspierający prace badawcze.

Projekty naukowe

Instytut Slawistyki PAN jest aktywnym członkiem konsorcjum naukowego DARIAH-PL. W amę współpracę z Politechniką Wrocławską, która pełni rolę instytucji koordynującej, a także z Instytutem Podstaw Informatyki PAN oraz Polsko-Japońską Wyższą Szkołą Technik Komputerowych, Uniwersytetem Łódzkim, a także Uniwersytetem Wrocławskim, uczestniczy w tworzeniu projektu CLARIN-PL, który jest polską gałęzią infrastruktury CLARIN (Common Language Resources & Technology Infrastructure). Ta ogólnoeuropejska infrastruktura naukowa umożliwia badaczom zajmującym się naukami humanistycznymi oraz społecznymi swobodne i efektywne przetwarzanie ogromnych zbiorów tekstowych.

W ramach instytutu realizowany jest także Projekt badawczy EUROJOS-2, który bada językowo-kulturowy obraz świata Słowian i ich sąsiadów w układzie porównawczym. Kontynuuje on prace rozpoczęte w konwersatorium EUROJOS założonym w 2001 roku, a od 2009 roku afiliowanym w IS PAN. Prace nad projektem odbywają się pod przewodnictwem prof. dr. hab. Jerzego Bartmińskiego. Dodatkowo Instytut prowadzi repozytorium cyfrowe w ramach konsorcjum RCIN.

Studia doktoranckie

Od roku akademickiego 2001/2002 w Instytucie kształcą się doktoranci, a instytut posiada uprawnienia do nadawania stopnia doktora w dyscyplinach językoznawstwo oraz kulturoznawstwo.

Wydawnictwa

Instytut od 1990 roku prowadzi własne wydawnictwo, które nazywa się Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy (SOW). Dotychczas opublikowano ponad 250 pozycji książkowych, z czego wiele z nich należy do serii wydawniczych, takich jak: „Bibliografia Językoznawstwa Slawistycznego”, „Gramatyka Konfrontatywna Bułgarsko-Polska”, „Język na Pograniczach”, „Kultura na pograniczach”, „Polszczyzna Regionalna Pomorza”, „Semantyka a Konfrontacja Językowa” oraz Prace Slawistyczne „Slavica”. Wydawnictwo jest także częścią grupy Świadomi Wydawcy i członkiem OASPA (Open Access Scholarly Publishers Association). Instytut wydaje również kilka periodyków naukowych, które w całości dostępne są online przez platformę cyfrową ISS PAS, a są to: Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej, Slavia Meridionalis, Sprawy Narodowościowe, Studia Litteraria et Historica, Cognitive Studies/Études Cognitives, Colloquia Humanistica, Acta Baltico-Slavica oraz Adeptus.

Uczeni związani z Instytutem

dr hab. Karolina Bielenin-Lenczowska prof. dr hab. Wiesław Boryś dr Karolina Ćwiek-Rogalska (inne języki) dr hab. Nicole Dołowy-Rybińska dr hab. Anna Engelking prof. dr hab. Jerzy Faryno prof. dr hab. Kazimierz Feleszko prof. dr hab. Joanna Goszczyńska prof. dr hab. Iryda Grek-Pabisowa prof. dr hab. Ryszard Grzesik prof. dr hab. Kwiryna Handke prof. dr hab. Halina Janaszek-Ivaničková prof. dr hab. Stanisław Karolak dr hab. Katarzyna Kotyńska prof. dr hab. Irena Kwilecka dr hab. Ewa Golachowska (inne języki) dr hab. Mariola Jakubowicz (inne języki) dr hab. Elżbieta Janicka dr hab. Agnieszka Ayşen Kaim prof. dr hab. Helena Krasowska prof. dr hab. Irena Maryniakowa dr hab. Joanna Nowak

dr hab. Katarzyna Osińska dr hab. Dorota Pazio-Wlazłowska prof. dr hab. Hanna Popowska-Taborska prof. dr hab. Joanna Rapacka prof. dr hab. Dorota Krystyna Rembiszewska prof. dr hab. Janusz Rieger dr hab. Joanna Roszak dr hab. Roman Roszko (inne języki) prof. dr hab. Alena Rudenka prof. dr hab. Ewa Rzetelska-Feleszko prof. dr hab. Irena Sawicka prof. dr hab. Janusz Siatkowski dr hab. Alaksandr Smalanczuk dr hab. Piotr Sobotka prof. dr hab. Zdzisław Stieber (który jest również patronem Biblioteki Instytutu Slawistyki PAN) dr hab. Grażyna Szwat-Gyłybowa prof. dr hab. Joanna Tokarska-Bakir prof. dr hab. Zuzanna Topolińska dr hab. Maria Trawińska (inne języki) dr hab. Katarzyna Wrzesińska prof. dr hab. Anna Zielińska

---

Oceń: Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk

---