Instytut Energetyki

---

Historia

Instytut Energetyki powstał na mocy uchwały nr 815/53 Rady Ministrów, datowanej na 2 listopada 1953 roku, która zainicjowała jego działalność. Pierwsze kroki Instytutu miały miejsce w Mory pod Warszawą, gdzie w latach 50. wzniesiono pierwsze obiekty oraz laboratoria. Z kolei druga część warszawskiego Instytutu znajduje się w rejonie elektrociepłowni, co stanowi część jego rozwiniętej infrastruktury.

W 1979 roku Instytut Energetyki przejął koordynację zadań związanych z kluczowym problemem zwiększenia efektywności energetycznej kraju oraz unowocześnienia komponentów systemu elektroenergetycznego. Zespół pracowników Instytutu zdobył nagrodę państwową za wyjątkowe osiągnięcia w zakresie opracowania i wdrożenia nowoczesnych układów automatyki dla urządzeń elektroenergetycznych.

Instytut w Warszawie skupia swoją uwagę na badaniach laboratoryjnych, które są ściśle powiązane z przesyłem energii, w tym w obszarze Mory, który leży w dzielnicy Bemowo, oraz wytwarzaniem energii, związaną z Siekierkami, w dzielnicy Mokotów. W ramach Zakładu Procesów Cieplnych w chwili obecnej prace prowadzone są nad ogniwami paliwowymi, szczególnie skoncentrowane na stalotlenkowych ogniwach paliwowych (SOFC). Zespół ten jest odpowiedzialny za szereg innowacyjnych projektów, w tym stworzenie pierwszego polskiego układu kogeneracyjnego, który bazuje na ogniwach SOFC o elektrycznej mocy 2 kW i cieplnej mocy do 2 kW.

W 1953 roku w Poznaniu powstał Oddział Izolacji, który teraz należy do Jednostki Centralnej. Rok później, w Gdańsku, stworzono placówkę terenową znaną jako „Pracownia Regulacji”, która w 1987 roku została włączona z powrotem do struktury Instytutu. W latach 70. utworzono Zakład Doświadczalny w Białymstoku, który zajmował się sprzętem BHP podczas eksploatacji urządzeń i linii energetycznych. Oprócz tego, w 1972 roku rozpoczęła swoją działalność Firma CEREL w Boguchwale, która obecnie wchodzi w skład Instytutu. Ponadto, Oddział Transformatorów Instytutu Energetyki w Łodzi funkcjonował aż do 2012 roku, kiedy to zlikwidowano tę jednostkę.

Instytut Energetyki przeszedł istotne zmiany organizacyjne, w tym połączenie z Instytutem Techniki Cieplnej w Łodzi oraz Instytutem Techniki Grzewczej i Sanitarnej w Radomiu, co zostało uregulowane rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 7 listopada 2007 roku (Dz. U. 212, poz. 1565). Natomiast 24 listopada 2023 roku rozporządzeniem Rady Ministrów, nadano Instytutowi Energetyki status państwowego instytutu badawczego, co istotnie zwiększyło jego znaczenie w polskiej przestrzeni badawczej.

Zadania

Instytut Energetyki pełni szereg kluczowych funkcji, które mają na celu wspieranie sektora energetycznego w Polsce. Jego obowiązki obejmują:

• dostarczanie podstaw merytorycznych niezbędnych do prowadzenia procesu decyzyjnego w organach administracji państwowej, szczególnie w zakresie prognozowania przyszłości elektroenergetyki w kraju oraz w ramach współpracy z innymi państwami,
• działanie na rzecz podnoszenia poziomu bezpieczeństwa energetycznego oraz publicznego,
• identyfikacja zagrożeń dla środowiska związanych z działalnością sektora elektroenergetycznego oraz wysiłki zmierzające do ich redukcji, a także organizacja logistyki w kontekście operacyjnej działalności tej branży z uwzględnieniem problemów związanych z eksploatacją urządzeń,
• monitorowanie trwałości i niezawodności funkcjonowania urządzeń w systemie elektroenergetycznym, w szczególności tych, których awarie mogą rodzić zagrożenia dla społeczeństwa,
• koordynowanie strategicznych programów badawczych, które mają na celu modernizację infrastruktury energetycznej w Polsce w zakresie produkcji oraz przesyłania energii elektrycznej i cieplnej,
• realizację działań rozwojowych, wdrożeniowych oraz innowacyjnych, jak również przeprowadzanie szczegółowych analiz dotyczących ewolucji elektroenergetyki oraz zastosowania nowoczesnych technologii w tym obszarze,
• doskonalenie metod badań naukowych oraz prac rozwojowych,

Instytut pełni także rolę członka Komitetu Wykonawczego European Energy Research Alliance (EERA) i aktywnie uczestniczy w wielu międzynarodowych projektach badawczych, które są finansowane przez Unię Europejską.

Struktura

Instytut Energetyki składa się z kilku kluczowych komponentów, które wspólnie tworzą zorganizowaną strukturę. W pierwszej kolejności wymienić należy:

1. Jednostkę Centralną, która swoją siedzibę ma w czterech miastach: Warszawie, Łodzi, Radomiu oraz Poznaniu. Składa się z czterech istotnych pionów, a mianowicie:
• Pion Cieplny,
• Pion Elektryczny,
• Pion Mechaniczny,
• Pion Użytkowania Energii.

Ponadto, istotną częścią Instytutu są Oddziały, które obejmują:

• Oddział Ceramiki „CEREL” z siedzibą w Boguchwale,
• Oddział Gdańsk,
• Oddział Techniki Cieplnej „ITC” w Łodzi,
• Zakład Doświadczalny, zlokalizowany w Białymstoku.

Dyrektorzy

Instytut Energetyki ma za sobą bogatą historię, w której na czołowej pozycji znajdują się dyrektorzy, którzy kierowali działalnością instytutu na przestrzeni lat. Poniżej przedstawiamy listę osób, które pełniły tę odpowiedzialną funkcję:

• doc. Czesław Rukszto (1953–1956),
• mgr Jerzy Łaskow (1956–1959),
• doc. Bogusław Leszek (1959–1970),
• prof. Marek Jaczewski (1971–1990),
• doc. Janusz Rakowski (1990–1996),
• prof. dr hab. inż. Jacek Wańkowicz (1997–2016),
• dr hab. inż. Tomasz Gałka, profesor IEn (2016–2022),
• dr hab. inż. Jakub Kupecki (od 2022).

---

Oceń: Instytut Energetyki

---