Frontex to organizacja, która odgrywa kluczową rolę w zarządzaniu granicami zewnętrznymi Unii Europejskiej. Jej pełna nazwa to Europejska Agencja Straży Granicznej i Przybrzeżnej, co w języku angielskim brzmi: European Border and Coast Guard Agency.
Agencja została stworzona w wyniku rozporządzenia Rady z dnia 26 października 2004 roku, co oznacza, że działa na podstawie przepisów unijnych. Frontex jest organizacją niezależną, co pozwala jej na skuteczne i efektywne zarządzanie oraz wspieranie państw członkowskich w zakresie ochrony granic.
Warto również zauważyć, że rozporządzenie, na mocy którego agencja została ustanowiona, było przedmiotem kilku nowelizacji, co świadczy o dynamicznym rozwoju i dostosowywaniu jej działań do zmieniających się realiów związanych z bezpieczeństwem i migracją w Europie.
Działalność
Frontex pełni kluczową rolę w zarządzaniu granicami zewnętrznymi Unii Europejskiej. Jego głównym celem jest koordynowanie działań pomiędzy państwami członkowskimi w zakresie ochrony tych granic.
- koordynacja współpracy operacyjnej pomiędzy krajami członkowskimi w obszarze zarządzania granicami zewnętrznymi,
- opracowanie wspólnego, zintegrowanego modelu analizy ryzyka oraz przygotowywanie ogólnych i szczegółowych ocen ryzyka,
- wspomaganie państw członkowskich w organizacji szkoleń dla funkcjonariuszy straży granicznych, w tym ustalanie wspólnych standardów szkoleniowych, prowadzenie szkoleń na poziomie europejskim dla instruktorów oraz oferowanie seminariów i dodatkowych kursów dla urzędników,
- monitorowanie badań dotyczących kontroli i ochrony granic zewnętrznych,
- wspieranie krajów członkowskich w sytuacjach wymagających zwiększonej pomocy technicznej i operacyjnej na granicach,
- udzielanie wsparcia w organizacji wspólnych działań dotyczących repatriacji, przy wykorzystaniu zasobów Unii Europejskiej oraz określenia najlepszych praktyk w zakresie wydalania nielegalnych imigrantów,
- wprowadzanie grup szybkiej interwencji do krajów członkowskich w nagłych i wyjątkowych sytuacjach, zwłaszcza w przypadku masowego napływu nielegalnych imigrantów.
Warto podkreślić, że państwa Unii Europejskiej przyznały sobie wyłączne prawo do kontroli i ochrony granic zewnętrznych, zgodnie z Traktatem lizbońskim oraz rozporządzeniem powołującym Frontex. Zadania agencji mają na celu ułatwienie implementacji zarówno istniejących, jak i planowanych środków Unii Europejskiej w zakresie zarządzania granicami.
Struktura i organizacja
W skład zarządu Fronteksu wchodzą przedstawiciele różnych krajów członkowskich Unii Europejskiej – po jednej osobie z każdego państwa, z wyjątkiem Irlandii, która nie jest częścią strefy Schengen. Ponadto do zarządu należą również przedstawiciele Islandii, Liechtensteinu, Norwegii oraz Szwajcarii, które uczestniczą w układzie z Schengen pomimo braku członkostwa w UE. Dodatkowo w skład zarządu wchodzi także dwóch przedstawicieli Komisji Europejskiej. W sytuacji, gdy członek Rady nie może wziąć udziału w obradach, zobowiązany jest do wyznaczenia zastępcy.
Pierwszym dyrektorem wykonawczym agencji, powołanym podczas inauguracyjnego posiedzenia zarządu w maju 2005 roku, został Ilkka Laitinen z Finnlandii. Sprawował on to stanowisko przez prawie dziewięć lat, aż do końca maja 2014. Jego następcą został Fabrice Leggeri, który zajmował tę funkcję od stycznia 2015 do maja 2022. Po nim, w okresie od 1 lipca 2022 do 28 marca 2023, obowiązki dyrektora wykonawczego pełniła Aija Kalnaja, będąca Zastępczynią dyrektora wykonawczego ds. zarządzania stałym korpusem. Od 1 marca 2023 dyrektorem wykonawczym został Hans Leijtens, były komandor żandarmerii Królestwa Niderlandów.
Na początku działalności, agencja zatrudniała jedynie ponad 30 osób. W 2016 roku liczba zatrudnionych wzrosła do 320 pracowników. W 2018 roku Frontex, w związku z rozszerzającymi się obowiązkami, zatrudniał już 600 osób i przewidywał dalszy wzrost liczby pracowników do 1000. Wszystkie osoby pragnące dołączyć do agencji są wybierane w drodze konkursu, analogicznie jak pozostali pracownicy instytucji unijnych.
Budżet Fronteksu stanowi część ogólnego budżetu Unii Europejskiej, będąc równocześnie wzbogacanym składkami państw stowarzyszonych z Schengen. Ostateczne decyzje dotyczące wysokości dotacji z budżetu UE podejmują Rada UE oraz Parlament Europejski.
Siedziba agencji usytuowana jest w Warszawie, przy placu Europejskim 6, w nowoczesnym kompleksie biurowym Warsaw Spire. W marcu 2017 roku, minister spraw wewnętrznych oraz administracji przekazał Frontexowi działkę przy ul. Racławickiej 132, na której zaplanowano budowę nowej siedziby. Prace przygotowawcze do budowy nowego obiektu rozpoczęły się w 2022 roku, a jego powierzchnia biurowa ma wynosić około 50 tys. m².
Przypisy
- Michał Wojtczuk: Unijna instytucja zbuduje potężny gmach obok dawnego stadionu Gwardii. Jak go tam zmieścić?. warszawa.wyborcza.pl, 05.09.2022 r. [dostęp 20.10.2022 r.]
- Structure [online], frontex.europa.eu [dostęp 27.05.2023 r.]
- Michał Kokot, Tomasz Bielecki. Silniejszy Frontex ma uszczelnić zewnętrzne granice UE. „Gazeta Wyborcza”, 14.09.2018 r.
- Jędrzej Bielecki. Nadzór granic z Warszawy. „Rzeczpospolita”, 20.09.2016 r.
- Agencja FRONTEX. Deutsche Welle.
- Agencja Frontex zostanie wzmocniona. Euractive.
- Rozporządzenie Rady (WE) nr 2007/2004 z dnia 26.10.2004 r. ustanawiające Europejską Agencję Zarządzania Współpracą Operacyjną na Zewnętrznych Granicach Państw Członkowskich Unii Europejskiej.
- Rozporządzenia dotyczące Fronteksu. baza aktów prawnych Unii Europejskiej.
- Europejska Agencja Straży Granicznej i Przybrzeżnej (Frontex). europa.eu. [dostęp 20.02.2017 r.]
- a b Frontex - Contact. Frontex. [dostęp 27.02.2015 r.]
- Executive Director. Frontex. [dostęp 03.04.2015 r.]
- Michał Wojtczuk. Stadion schowany za biurowcem?. „Gazeta Stołeczna”, 11-12.03.2017 r.
Pozostałe obiekty w kategorii "Instytucje i organizacje rządowe":
Ambasada Peru w Warszawie | Ambasada Bangladeszu w Warszawie | Ambasada Bośni i Hercegowiny w Polsce | Ambasada Filipin w Warszawie | Ambasada Francji w Warszawie | Ambasada Izraela w Polsce | Ambasada Królestwa Niderlandów w Warszawie | Ambasada Libanu w Warszawie | Ambasada Luksemburga w Warszawie | Ambasada Malty w Warszawie | Prowincja Matki Bożej Niepokalanej Zakonu Braci Mniejszych Konwentualnych w Warszawie | Polskie Centrum Akredytacji | Krajowa Agencja Poszanowania Energii | Hufiec ZHP Warszawa Ursus-Włochy | Komenda Główna Policji | Ambasada Zakonu Maltańskiego w Polsce | Hufiec ZHP Warszawa-Praga-Północ | Gmach Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego w Warszawie | Gmach Kancelarii Prezesa Rady Ministrów | Inspektorat Kontroli WojskowejOceń: Frontex