Zdzisław Jan Nasierowski to postać wyjątkowa w dziejach Polski, urodzona 1 listopada 1920 roku w Warszawie.
Był on nie tylko chemikiem, ale także osobą aktywnie uczestniczącą w ważnym wydarzeniu historycznym, jakim było Powstanie Warszawskie. Istotny wpływ na jego życie miały trudne czasy II wojny światowej oraz związane z nimi zmagania o wolność.
Nasierowski został uhonorowany medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata, co świadczy o jego heroicznych czynach w obliczu zagrożenia i potrzebie niesienia pomocy innym. Jego życie zakończyło się 8 listopada 1997 roku w Warszawie, gdzie pozostawił po sobie niezatarte ślady działalności zarówno w sferze naukowej, jak i społecznej.
Życiorys
Był synem Leona Nasierowskiego oraz Janiny z Mikoszewskich. Przed wybuchem II wojny światowej mieszkał wraz z rodziną w Warszawie, w lokalu przy ul. Kaliskiej 9, gdzie znajdowało się także rodzinne przedsiębiorstwo farmaceutyczne prowadzone przez jego ojca. W czasie okupacji, rodzina Nasierowskich okazała pomoc żydowskiej rodzinie Drążków.
Samuel Drążek był właścicielem warsztatu kuśnierskiego, którego usługi wykorzystywała Janina Nasierowska już od 1934 roku. Drążkowie zamieszkiwali na ul. Dzielnej. W październiku 1940 roku ich mieszkanie zostało włączone w obręb warszawskiego getta. W tym trudnym czasie Nasierowscy regularnie dostarczali Drążkom lekarstwa oraz pożywienie, spotykając się z nimi w budynku sądów na Lesznie. W maju 1941 roku Samuel i Matla Drążek doczekali się narodzin córki, Shulamit.
Dzięki staraniom Nasierowskich, Samuel otrzymał kenkartę na nazwisko Stefana Jakubowskiego, Matla uzyskała dokument na imię Maria Zawadzka, natomiast Shulamit została przedstawiona jako Elżbieta Korecka. Pod koniec maja 1942 roku rodzina Nasierowskich przeprowadziła dramatyczną akcję, w której wywiozła Shulamit na „stronę aryjską”, ukrywając ją wśród przeznaczonych do transportu artykułów biurowych zamówionych w zaprzyjaźnionej firmie znajdującej się na obszarze getta. Ostatecznie dziewczynka trafiła do prywatnej rodziny Stołłychwo w Pruszkowie, gdzie przedstawiono ją jako nieślubne dziecko Zdzisława, który miał się nią zajmować.
Na początku grudnia 1941 roku, podczas ich ostatniego spotkania z rodziną Drążków na terenie sądów, Nasierowscy przekazali im numery do szatni, gdzie pozostawili dwa płaszcze. Samuel oraz Matla odbierając płaszcze przeszli na ul. Ogrodową, już po przejściu na drugą stronę, z dala od getta. Zamieszkali w willi w Józefowie, która została specjalnie wynajęta, oczyszczona oraz wyposażona przez Nasierowskich. Rodzina ta była dwukrotnie szantażowana z powodu ukrywania Shulamit, jednakże dzięki wpływom Leona w Kripo, sprawcy zostali odnalezieni oraz ukarani.
W toku powstania warszawskiego, w którym aktywnie brali udział, ich kamienica na Kaliskiej stanowiła ośrodek obrony Armii Krajowej, a w wyniku walk została doszczętnie zniszczona. Leon został deportowany do Auschwitz, podczas gdy Janina trafiła do Vöhrenbach, gdzie przymusowo pracowała. Po zakończeniu wojny, oboje wrócili do Józefowa, gdzie spotkali się z Drążkami oraz Zdzisławem, który zdołał uniknąć wywózki.
Drążkowie podjęli decyzję o emigracji do Belgii w 1946 roku, a w 1952 osiedlili się w Montrealu. Pomimo dzielących ich odległości, utrzymywali stały kontakt z Nasierowskimi. W 1993 roku rodzina Nasierowskich została uhonorowana medalem Sprawiedliwych wśród Narodów Świata.
W życiu osobistym Zdzisław ożenił się z Wandą, z którą doczekał się syna Jana. Wraz z rodzicami spoczywa w wspólnym grobie na cmentarzu Powązkowskim, w kwaterze 66-5-25.
Przypisy
- Cmentarz Stare Powązki: LEON NASIEROWSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 07.11.2019 r.]
- Righteous Among the Nations Honored by Yad Vashem by 1 stycznia 2019. Poland [online], yadvashem.org, 2019, s. 67 [dostęp 07.11.2019 r.]
- a b c d e ZuzannaZ. Benesz ZuzannaZ., Historia pomocy - Rodzina Nasierowskich [online], sprawiedliwi.org.pl [dostęp 07.11.2019 r.]
- Leon Nasierowski [online] [dostęp 07.11.2019 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Krzysztof Kruszewski | Julian Sochocki | Irena Rzeplińska | Dariusz Misiuna | Stanisław Anczyc | Antoni Wiweger | Witold Sosnowski | Andrzej Krzywicki | Maria Gabryś | Piotr Madajczyk | Monika Wanat | Karolina Elbanowska | Tomasz Komornicki | Andrzej Chojnowski | Paulina Włodawer | Władysław Bułhak (historyk) | Danuta Ulicka | Bogdan Gadomski | Aleksander Lech Godlewski | Konrad BobiatyńskiOceń: Zdzisław Nasierowski