Stanisław Anczyc

---

Życiorys

Stanisław Anczyc był synem znanego poety Władysława Ludwika Anczyca, który żył w latach 1823–1883. Po zakończeniu edukacji w szkole średniej w Krakowie, zdecydował się na studia na Wydziale Budowy Maszyn Politechniki Lwowskiej, które ukończył po czterech latach intensywnej nauki. W trakcie swoich studiów dwukrotnie wyróżniono go nagrodą o charakterze konkursowym, przyznaną przez Bratnią Pomoc Studentów Politechniki Lwowskiej, za wybitne prace konstrukcyjne.

W roku 1889 odbył praktykę warsztatową w fabryce E. Twerdy’ego zlokalizowanej w Bielsku. Po rocznej służbie wojskowej w austriackiej marynarce wojennej, która miała miejsce w Poli, uzyskał posadę asystenta przy katedrze technologii mechanicznej pod kierunkiem profesora Bykowskiego w 1891 roku. Dzięki przyznanemu stypendium Wydziału Krajowego Galicji, miał możliwość wyjazdu do Wiednia, gdzie brał udział w sześciomiesięcznym kursie farbiarstwa wełny, organizowanym przez Technologiczne Muzeum Przemysłowe. Następnie, Anczyc rozpoczął trzy miesiące praktyki w fabryce sukna Fr. Strzygowskiego w Bielsku oraz podjął półroczny kurs tkactwa w Państwowej Szkole Przemysłowej w Bielsku. Wkrótce potem odbył czteromiesięczną praktykę w fabryce koców wełnianych A. Lowego i Ski w Klein Barnau na Morawach.

W 1893 roku, Anczyc postanowił założyć Krajową Szkołę Sukienniczą w Rakszawie, którą kierował przez następne 10 lat. W tym samym czasie został odpowiedzialny za budowę fabryki sukna Akcyjnego Towarzystwa Wyrobu Sukna i Koców „Rakszawa”, pełniąc rolę dyrektora technicznego tej placówki. W 1898 roku udał się na podróż naukową do Austrii i Niemiec, co wzbogaciło jego doświadczenie zawodowe. Z kolei w 1902 roku obronił doktorat na Politechnice Lwowskiej na podstawie pracy dotyczącej wyznaczania włókien mniej wartościowych w tkaninach wełnianych, co stanowiło istotny wkład w dziedzinie technologii materiałów.

Od tego momentu Anczyc zaczął wykładać technologię mechaniczną w Państwowej Szkole Przemysłowej w Krakowie. W 1907 roku uzyskał habilitację na Politechnice Lwowskiej na podstawie pracy dotyczącej doświadczeń nad folownością wełny. Później podjął studia z zakresu metaloznawstwa w Berlinie-Charlottenburgu oraz na Akademii Górniczo-Hutniczej.

Na początku października 1908 roku, Anczyc powrócił do Politechniki Lwowskiej i objął stanowisko zastępcy w Katedrze Technologii Mechanicznej, a 1 stycznia 1909 roku awansował na profesora zwyczajnego. W latach 1910–1921 pełnił rolę członka Komisji Administracyjnej oraz Senatu Politechniki Lwowskiej. Jako dziekan Wydziału Budowy Maszyn w latach 1912–1914 oraz rektor uczelni w latach 1915–1916, angażował się w rozwój metalurgii i technologii tkactwa, a także stworzył na Politechnice Lwowskiej laboratorium metalograficzne.

W 1917 roku otrzymał austriacki Order Żelaznej Korony, lecz zrzekł się go po podpisaniu pokoju brzeskiego, który przekazał Chełmszczyznę Ukrainie. W trakcie walk o Lwów, służył w Wojsku Polskim od 6 listopada do 31 grudnia 1918 roku, pełniąc funkcję inżyniera ruchu w wojskowych warsztatach automobilowych. W czasie konfliktu polsko-bolszewickiego, w lipcu 1920 roku ochotniczo wstąpił do Wojska Polskiego i służył na pociągu pancernym „Pionier”, biorąc udział w wielu kluczowych bitwach.

Od 1910 do 1918 roku był redaktorem „Czasopisma Technicznego”. Pełnił także rolę kuratora w Towarzystwie „Bratniej Pomocy” Studentów Politechniki Lwowskiej od 1912 do 1923 roku, uzyskując tytuł członka honorowego w 1921 roku. W 1923 został mianowany członkiem przybranym, a w 1924 członkiem czynnym Polskiego Towarzystwa Naukowego we Lwowie oraz członkiem czynnym Akademii Nauk Technicznych w Warszawie. Zmarł we Lwowie, a jego miejsce spoczynku to Cmentarz Łyczakowski, gdzie został pochowany na polu nr 60.

Ordery i odznaczenia

Stanisław Anczyc był odznaczonym wieloma prestiżowymi nagrodami, które świadczą o jego wkładzie w historię Polski oraz dokonaniach w trudnych czasach. W szczególności można wyróżnić:

• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany 2 maja 1923 roku,
• Krzyż Obrony Lwowa,
• Krzyż Armii Ochotniczej z roku 1920,
• Odznakę pamiątkową „Orlęta”,
• Odznakę pamiątkową V Odcinka Obrony Lwowa – Szkoły Sienkiewicza.

Wszystkie te odznaczenia podkreślają znaczenie jego działalności oraz poświęcenia dla ojczyzny. Źródło informacji stanowi „Czasopismo Techniczne” Nr 3 z 1927 roku.

---

Oceń: Stanisław Anczyc

---