Wanda Żółkiewska

Kultura i sztuka

Wanda Żółkiewska to postać, która wzbogaciła polską literaturę dla młodych czytelników. Urodziła się 10 stycznia 1912 roku w Warszawie, a jej życie zakończyło się 26 sierpnia 1989 roku w tym samym mieście.

Była znaną pisarką, której twórczość skupiała się na powieściach przeznaczonych dla dzieci oraz młodzieży. Jej publikacje cieszyły się dużym uznaniem, a aktywność literacka pozostawiła trwały ślad w polskiej kulturze.

Życiorys

Wanda Żółkiewska była córką Józefa Fabijanowskiego. Zakład uczestniczenia w życiu akademickim rozpoczęła od ukończenia polonistyki na Uniwersytecie Warszawskim. W trakcie II wojny światowej aktywnie angażowała się w działanie Polskiej Partii Robotniczej. W okresie likwidacji warszawskiego getta organizowała pomoc dla Żydów, co przyczyniło się do ocalenia wielu istnień ludzkich. W latach 1944–1945 była uwięziona w obozie pracy w Niemczech.

Po zakończeniu wojny postanowiła kontynuować swoją działalność, wstępując do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (PZPR) oraz Związku Literatów Polskich (ZLP). Jej prace zaczęły być publikowane w takich czasopismach jak „Kuźnica” (1946–1947), „Płomyk” (od 1968), „Płomyczek” oraz „Świat Młodych” – tygodniku ZHP.

Wanda była autorką wielu książek skierowanych do dzieci i młodzieży. Jej twórczość obejmowała także scenariusze filmowe; stworzyła lub współtworzyła trzy filmy: „Za wami pójdą inni…” (dramat wojenny, 1949, reżyseria Antoni Bohdziewicz), „Historia żółtej ciżemki” (film dla dzieci, 1961, reżyseria Sylwester Chęciński) oraz „Poznańskie słowiki” (film muzyczny, 1966, reżyseria Hieronim Przybył).

W 1978 roku, dzięki swoim osiągnięciom, została mianowana prezesem Oddziału Warszawskiego ZLP. W 1967 roku została uhonorowana nagrodą m.st. Warszawy, a w 1979 nagrodą Prezesa Rady Ministrów za całokształt swojej twórczości.

W życiu osobistym była pierwszą żoną Stefana Żółkiewskiego, krytyka literackiego i polityka. W 1949 roku wyszła za mąż za Jana Wilczka (1916–1987), pisarza oraz urzędnika Ministerstwa Kultury i Sztuki.

Łącząc swoje życie z narodową historią, Wanda Żółkiewska została pochowana na cmentarzu ewangelicko-reformowanym, w kwaterze R-2-9.

Twórczość

W twórczości Wandy Żółkiewskiej odnajdujemy liczne dzieła, które znacząco wpłynęły na polską literaturę dziecięcą i młodzieżową. Autorka stworzyła wiele powieści i opowiadań, które charakteryzują się bogatą wyobraźnią oraz umiejętnością poruszania ważnych tematów w przystępny sposób.

  • Kobiety z Limbach (1946),
  • Pluton Wacka hutnika (1948) powieść dla młodzieży,
  • Droga przez ogień (1951) powieść dla młodzieży,
  • Egzamin serc (1953) powieść dla młodzieży,
  • Przyjaciele mojego dzieciństwa (1958) powieść dla dzieci,
  • Szabla z perłą (1958) powieść dla młodzieży,
  • Trzy kostki cukru (1960) opowiadania dla dzieci,
  • Las moim domem (1962) powieść dla młodzieży,
  • Porwał go Czerwonoskóry (Nasza Księgarnia, 1962) powieść dla młodzieży,
  • Ślady rysich pazurów (1965) powieść dla dzieci,
  • Ostatni strzał (Nasza Księgarnia, 1969),
  • Tadek z Batignolles (Nasza Księgarnia, 1972),
  • Jestem ładną dziewczyną (Czytelnik, 1976),
  • Maniusia (Nasza Księgarnia, 1983),
  • Czarodziej (KAW, 1988),
  • Dzikus, czyli wyjęty spod prawa (Czytelnik, 1988).

Każda z jej książek nosi w sobie wyjątkowy klimat, który przyciąga młodego czytelnika. Dzięki magicznemu podejściu do codziennych spraw i zdolności do kreowania interesujących bohaterów, Żółkiewska zdobyła uznanie, które trwa do dziś.

Ordery i odznaczenia

Wanda Żółkiewska została uhonorowana wieloma odznaczeniami, które doceniają jej nieoceniony wkład w życie społeczne i kulturalne Polski.

  • Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski,
  • Złoty Krzyż Zasługi (11 lipca 1955),
  • Srebrny Krzyż Zasługi,
  • Medal 30-lecia Polski Ludowej,
  • Medal 40-lecia Polski Ludowej,
  • Medal 10-lecia Polski Ludowej (19 stycznia 1955),
  • Medal Komisji Edukacji Narodowej (1968).

Przypisy

  1. Edmund Jankowski (red.): Słownik pseudonimów pisarzy polskich. T. IV (A–Ż Nazwiska). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich Wydawnictwo, 1996, s. 816. ISBN 83-04-04329-7. [dostęp 10.11.2023 r.]
  2. M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19.01.1955 r. nr 0/196 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.
  3. a b M.P. z 1955 r. nr 91, poz. 1144 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.
  4. Na nagrobku pisarki wyryto rok urodzenia: 1909.
  5. śp. Wanda Żółkiewska Wilczuk

Oceń: Wanda Żółkiewska

★★★★★
Średnia ocena:4.66 Liczba ocen:17