Wanda Broszkowska-Piklikiewicz

---

Życiorys

Wanda Broszkowska-Piklikiewicz, nosząca herb Brochwicz, przyszła na świat jako córka Stanisława Broszkowskiego (1884–1942), który pełnił funkcję dyrektora banku, oraz Katarzyny z Rudzińskich (1894–1945). W jej rodzinie znalazło się również dwoje braci: Władysław oraz Stanisław (1934–2000) oraz siostra Maria.

Wanda rozpoczęła swoją edukację w szkole podstawowej w Legionowie, a następnie kontynuowała naukę w Gimnazjum Sióstr Zmartwychwstanek w Warszawie na Żoliborzu. W związku z wybuchem II wojny światowej, jej rodzina w grudniu 1939 roku została zmuszona do opuszczenia rodzinnego domu w Wołominie, co skłoniło ich do przenosin najpierw do małego mieszkania w Wołominie, a później do Warszawy na ul. Długą.

Podczas okupacji Wanda kontynuowała edukację, uczestnicząc w tajnych kompletach oraz w szczególnej szkole zawodowej, której program pozwalał na zdanie matury. Nieoczekiwanie, w przededniu powstania, Wanda uzyskała maturę, zdobijając umiejętności m.in. z języka niemieckiego, co okazało się przydatne w dalszym życiu.

Jej działalność konspiracyjna rozpoczęła się od drobnego sabotażu, polegającego na roznoszeniu „Biuletynu Informacyjnego” oraz innych publikacji podziemnych. W tym czasie Wanda odbyła sześciotygodniowy kurs sanitarny, na którym zdobyła kwalifikacje sanitariuszki.

Podczas wybuchu powstania warszawskiego, znalazła się na Powiślu, gdzie aktywnie służyła jako łączniczka w batalionie „Zaremba-Piorun”, zajmując jednocześnie stanowisko starszego strzelca. Jej praca obejmowała także produkcję granatów w fabryce Alfa Laval. Po kapitulacji powstania, Wanda z batalionem trafiła do niewoli, gdzie początkowo przebywała w Ożarowie, a następnie w obozie w Bad Fallingbostel. Jezeli chodzi o obozy to nieustannie była przenoszona, m.in. do Bergen-Belsen i Oberlangen. Niestety, wbrew Konwencjom genewskim, jeńcy byli zmuszani do pracy na rzecz przemysłu wojennego.

Ostatnim obozem, w którym przebywała, był Oberlangen. Tam, 12 kwietnia 1945 roku, doczekała się wyzwolenia przez 2 pułk pancerny 1 Dywizji Pancernej gen. Maczka, dowodzonego przez ppłk. Stanisława Koszutskiego.

Po wojnie, Wanda zgłosiła się, wraz z innymi ochotniczkami, do walki w Japonii, gdzie miały się stawić w Wielkiej Brytanii. Jednakżę po przybyciu do Lille zastały je zakończenie działań wojennych, co uniemożliwiło dalszą podróż. W tym okresie ochotniczki pod dowództwem kpt. Wojewódzkiej zostały zakwaterowane w Lannoy i dołączyły do francuskich formacji, gdzie zaciągnęli się także polscy żołnierze. Tam Wanda podjęła studia medyczne na Université Lille Nord de France.

Po zaliczeniu pierwszego roku, tragiczna wiadomość o śmierci matki zastała ją w drodze przez Wilhelmshaven i Szczecin do Polski. W Lublinie odnalazła młodszego brata Stanisława, a w Łodzi spotkała siostrę Marię. Cała rodzina osiedliła się w Łodzi, z wyjątkiem starszego brata Władysława, który wyemigrował do Wenezueli. Wanda ukończyła studia z zakresu historii oraz historii sztuki.

W końcu, wyszła za mąż za Henryka Piklikiewicza (1913–2013), z którym doczekała się syna Macieja (ur. 1958). Należała do Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej oraz była członkiem prezydium Okręgu Warszawskiego, a także prezesem Środowiska „Oberlangen”.

8 września 1999 roku, z okazji światowego zjazdu 1 Dywizji Pancernej, została odznaczona przez Prezydenta RP Aleksandra Kwaśniewskiego awansem na stopień podporucznika. W marcu 2000 roku, przyznano jej Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, a 3 maja 2006 roku, Krzyż Komandorski tego samego odznaczenia. Ponadto, otrzymała także Krzyż Partyzancki.

W wojennej rzeczywistości, Wanda wykazała się niezwykłą odwagą i oddaniem, stając się postacią, która na zawsze pozostanie w pamięci wielu. Wśród jej wspomnień znalazł się także czas, gdy znaleźli się w obozie pod kontrolą Ericha von dem Bach-Zelewskiego, gdzie wszyscy pozostali przy swoich postanowieniach, aby nie składać zeznań.

---

Oceń: Wanda Broszkowska-Piklikiewicz

---