Michalina Rogalewiczówna


Marianna Michalina Rogalewiczówna, często mylnie identyfikowana jako Anna, to ważna postać w historii Polski, urodzona 13 września 1828 roku w Warszawie, a zmarła 12 marca 1846 roku w tym samym mieście. Była długotrwałą działaczką na rzecz niepodległości oraz więźniarką Cytadeli Warszawskiej.

Rogalewiczówna była córką Tomasza Rogalewicza, który piastował funkcję rewizora dochodów konsumpcyjnych w Urzędzie Konsumpcyjnym w Warszawie, oraz Antoniny z Głuchowskich. W jej rodzeństwie znajdował się także brat, Antoni Rogalewicz, znany warszawski pedagog oraz chemik. Michalina nawiązała relacje z miejscowymi kręgami spiskowymi oraz grupą znaną jako „entuzjastki”, co znacząco wpłynęło na jej działalność.

W roku 1844, razem ze spiskowcem Franciszkiem Gawareckim oraz swoim narzeczonym Karolem Klattem, Rogalewiczówna zaangażowała się w akcję mającą na celu pomoc dla więźniów oraz zesłańców. Jej śmiała interwencja umożliwiła ucieczkę z warszawskiego Ordonshausu Janowi Krzywickiemu, który był jednym z bardziej aktywnych konspiratorów. Niestety, po aresztowaniu Klatta, Rogalewiczówna utrzymywała z nim kontakt wykorzystując przesyłanie grypsów.

Aresztowana w 1846 roku, zarówno ona, jak i jej matka zostały ujawnione w momencie przekazywania grypsu, który został wyrzucony przez okno ich celi w Cytadeli. Dokument ten zawierał informacje dotyczące denuncjatorów oraz więźniów, którzy byli skłonni do zdrady (między innymi o Piotrze Ściegiennym). Podczas rewizji w jej mieszkaniu między innymi znaleziono jedynie wiersze patriotyczne, co świadczy o jej niezłomności w dążeniu do wolności.

Rogalewiczówna została umieszczona w Ratuszu, w celi sąsiadującej z celą Maksymiliana Jatowta (Gordona), którego wspierała psychicznie w trudnych chwilach. Mimo brutalności śledztwa, podczas którego nie zdradziła żadnych informacji, podobno została skatowana w Cytadeli. Dopiero 2 marca 1846 roku, po udowodnieniu ciężkiej choroby, którą była gruźlica, została zwolniona na mocy decyzji, powracając pod nadzór policyjny. Jej matka doświadczyła podobnego losu, co również wpłynęło na ich wspólną tragedię.

Michalina zmarła krótko po zwolnieniu, 12 marca 1846 roku w Warszawie. Jej pogrzeb na Powązkach stał się momentem wzniosłym i manifestacją patriotyczną, chociaż lokalizacja jej grobu pozostaje nieznana. Śmierć Rogalewiczówny oraz jej działalność spiskowa szybko stała się tematem legend, w tym opowieści, że przechowywała ważne dokumenty Edwarda Dembowskiego.

Przypisy

  1. a b c d e f g h i Wiktoria Śliwowska: Michalina Rogalewiczówna. Internetowy Polski Słownik Biograficzny. [dostęp 23.03.2021 r.]
  2. Akta stanu cywilnego parafii rzymskokatolickiej św. Andrzeja w Warszawie. Genealodzy.pl. [dostęp 09.03.2021 r.]
  3. Antonia Głuchowska. [w:] Marek Jerzy Minakowski, Wielka genealogia Minakowskiego (Wielcy.pl) [on-line]. sejm-wielki.pl. [dostęp 30.03.2021 r.]
  4. Karol Jurkiewicz. Ś.p. Antoni Rogalewicz. „Wszechświat”. 16.05.1886 r. [dostęp 05.02.2018 r.]
  5. Владимир Анатольевич Дьяков, Stefan Kieniewicz, Wiktoria Śliwowska: Rewolucyjna konspiracja w Królestwie Polskim w latach 1840–1845. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1981 r.
  6. Andrzej Stawarz: X pawilon Cytadeli Warszawskiej, 1827–1997. Muzeum Niepodległości, 1998 r.
  7. Barbara Grochulska, Jerzy Skowronek, Maria Skowronek: Losy Polaków w XIX-XX w: studia ofiarowane profesorowi Stefanowi Kieniewiczowi w osiemdziesiątą rocznicę jego urodzin. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1987 r.
  8. Danuta Dombrovska: Udomowiony świat: o kobiecym doświadczaniu historii. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2004 r.

Oceń: Michalina Rogalewiczówna

Średnia ocena:4.52 Liczba ocen:12