Maria Olszańska

---

Życiorys

W latach 1936–1938 Maria Olszańska studiowała historię na Uniwersytecie Warszawskim. W okresie II wojny światowej aktywnie angażowała się w działania komórki „998” Wydziału Bezpieczeństwa i Kontrwywiadu Oddziału Informacyjno-Wywiadowczego Komendy Głównej Armii Krajowej. Po tragicznym upadku powstania warszawskiego w 1944 roku, trafiła do obozu koncentracyjnego w Ravensbrück, gdzie przeżyła trudne chwile. W latach 1945–1948 mieszkała w Szwecji, a po powrocie do Polski w 1952 roku ukończyła studia z zakresu filologii polskiej na Uniwersytecie Warszawskim.

Od 1952 do 1975 roku, Olszańska pracowała jako redaktorka w Spółdzielni Wydawniczej „Czytelnik”. Była autorką książki dla młodzieży zatytułowanej „Zwykły dzień” (Warszawa: Nasza Księgarnia, 1962). W swoim dorobku translatorskim z języka szwedzkiego ma na koncie zarówno literaturę dziecięcą, w tym dzieła Astrid Lindgren i Edith Unnerstad, jak i sensacyjne powieści kryminalne, takie jak te autorstwa Maji Sjöwall, Pera Wahlöö czy Jana Ekströma. Oprócz tego, przekładała klasyczne utwory szwedzkiej literatury pięknej, w tym powieści Vilhelma Moberga, Harry’ego Martinssona, Eyvinda Johnsona oraz Birgitty Trotzig.

Maria Olszańska została pochowana na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie, w kwaterze 261-4-22.

Dorobek translatorski

Oto przegląd dorobku translatorskiego Marii Olszańskiej, który ukazuje jej wkład w polski świat literacki poprzez przekłady wielu istotnych dzieł.

• Jan Ekström, Termin mija o północy. Warszawa: „Czytelnik”, 1963,
• Hans-Krister Rönblom, Senator wraca. Warszawa: „Iskry”, 1963,
• Per Wästberg, Na czarnej liście. Warszawa: „Iskry”, 1964,
• Sara Lidman, Bagienne maliny. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1965,
• Losy ludzkie: opowiadania i nowele szwedzkie. (wybrał i oprac. Zygmunt Łanowski, przekład wspólnie z Zygmuntem Łanowskim i Ireną Wyszomirską). Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1965,
• Sigfrid Siwertz, Selambowie. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1966,
• Karl Aage Schwartzkopf, Więźniowie lodów. Warszawa: Nasza Księgarnia, 1966,
• Sara Lidman, Z pięcioma brylantami. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1968,
• Veijo Meri, Korzenie na wietrze: powieść. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1968,
• Mika Waltari, Krwawy ślad. Niebezpieczna gra. (przekład wspólnie z Anną Marią Linke), Warszawa: „Iskry”, 1968,
• Astrid Lindgren, Mio, mój Mio. Warszawa: Nasza Księgarnia, 1968,
• Nils Olof Franzén, Agaton Sax i porwany Mister Lispington. Warszawa: Nasza Księgarnia, 1969,
• Edith Unnerstad, U tatusiowej mamy. Warszawa: Nasza Księgarnia, 1970,
• Maria Wine, Zastrzelono lwa: wybór nowel i opowiadań. (wybór: Zygmunt Łanowski), Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1970,
• Edith Unnerstad, Z babcią do Petersburga. Warszawa: Nasza Księgarnia, 1971,
• Birgitta Trotzig, Między niebem a morzem. Warszawa: „Pax”, 1971,
• Astrid Lindgren, Lotta z ulicy Awanturników. Warszawa: Nasza Księgarnia, 1971,
• Astrid Lindgren, Dlaczego kąpiesz się w spodniach, wujku? Warszawa: Nasza Księgarnia, 1972,
• Kość słoniowa: nowele szwedzkie (wybór Zygmunt Łanowski, przekład wspólnie z Zygmuntem Łanowskim). Warszawa: „Czytelnik”, 1972,
• Harry Martinson, Droga do Klockrike. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1972,
• Viola Wahlstedt, Nikt nie wierzy Aslakowi. Warszawa: Nasza Księgarnia, 1972,
• Lars Ahlin, Wielkie Zapomnienie: pierwsza książka Zachariasza. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1972,
• Per Christian Jersild, Do cieplejszych krajów. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1973,
• Maj Sjöwall, Per Wahlöö, Śmiejący się policjant. Warszawa: „Czytelnik”, 1973,
• Astrid Lindgren, Detektyw Blomkvist. Warszawa Nasza Księgarnia, 1973,
• Ingemar Fjell, Joachim Lis, detektyw dyplomowany. Warszawa Nasza Księgarnia, 1974,
• Birgitta Trotzig, Barbara. (przekład wspólnie z Zygmuntem Łanowskim). Warszawa: „Książka i Wiedza”, 1974,
• Ingmar Bergman, Sceny z życia małżeńskiego. (przekład wspólnie z Karolem Sawickim). Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1975,
• Vilhelm Moberg, Jedź dziś nocą. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1975,
• Birgitta Trotzig, Oskarżenie. Warszawa: „Pax”, 1976,
• Eyvind Johnson, Czasy jego wysokości. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1976,
• Maj Sjöwall, Per Wahlöö, Człowiek z Säffle. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1976,
• Bern Rosengren, Svampe i jego kot Buse. Warszawa: Nasza Księgarnia, 1977,
• Inger Brattström, Mamy boksera. Warszawa: Nasza Księgarnia, 1977,
• Per Olov Enquist, Piąta zima magnetyzera. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1977,
• Stig Dagerman, Weselne kłopoty. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1978,
• Olle Högstrand, Zamaskowana zbrodnia. Warszawa: „Czytelnik”, 1978,
• Per Gunnar Evander, Poniedziałki z Fanny. Warszawa: „Czytelnik”, 1979,
• Maj Sjöwall, Per Wahlöö, Zamknięty pokój. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1980,
• Jan Ekström, Maurowie. Warszawa: „Czytelnik”, 1981,
• Vilhelm Moberg, Emigranci. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1982,
• Jan Ekström, Taniec ognia. Warszawa: „Czytelnik”, 1984,
• Per Olof Sundman, Opowieść o Såmie. Warszawa: „Czytelnik”, 1987,
• Vilhelm Moberg, Imigranci. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1987,
• Sven Stolpe, Królowa Krystyna. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1988,
• Jan Eström, Węgorz ryba pożądana: powieść kryminalna. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1988,
• Per Wahlöö, Ciężarówka. Warszawa: „Czytelnik”, 1989,
• Maj Sjöwall, Per Wahlöö, Jak kamień w wodę…: opowieść z życia policji. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1990,
• Jan Ekström, Kwiat dla Róży. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1990.

Listę powyższą można traktować jako znaczący wkład Marii Olszańskiej w promowanie literatury szwedzkiej w Polsce. Jej tłumaczenia przyczyniły się do integracji kulturowej i edukacyjnej między tymi dwoma krajami, umożliwiając polskim czytelnikom dostęp do wielu istotnych dzieł.

---

Oceń: Maria Olszańska

---