Maria Aszerówna

---

Życiorys

Maria Aszerówna była aktywną działaczką Polskiej Partii Socjalistycznej. W czasie I wojny światowej pełniła znaczące role w Pogotowiu Bojowym PPS, gdzie wniosła swój wkład w działalność partyjną. Jej zaangażowanie nie zmalało w okresie międzywojennym, gdy przez kilka lat zajmowała stanowisko sekretarza Warszawskiego Wydziału Kobiecego PPS. Wygłaszała liczne referaty, a jednym z nich, na przykład, był odczyt pt. „Wrażenia z podróży do Ameryki Południowej”, który miała zaszczyt wygłosić 29 sierpnia 1929 roku.

W czasie II wojny światowej znalazła się w niebezpiecznej sytuacji, jednak udało jej się ukryć dzięki Antoninie i Janowi Żabińskiemu, którzy oferowali jej schronienie na terenie warszawskiego ZOO. Oprócz zaangażowania w działalność polityczną i społeczną, Maria Aszerówna znalazła również nową drogę zawodową. Dzięki Stawisławowi Tołwińskiemu, dyrektorowi Społecznego Przedsiębiorstwa Budowlanego, uzyskała posadę w częściowo zakamuflowanej Pracowni Architektoniczno-Urbanistycznej mieszczącej się przy ul. Krasińskiego na Żoliborzu. W tej instytucji pracowali także Szymon Syrkus oraz jego żona Helena.

Po zakończeniu wojny osiedliła się przy ul. Koszykowej 14/6, gdzie mieszkała w towarzystwie Ludwika Cohna oraz adwokata Adama Nagórskiego. Każdy z nich posiadał własny pokój, a ich relacje charakteryzowały się przyjaźnią i wspólnym utrzymywaniem gosposi, co ukazuje ciepły klimat ich wspólnego życia.

W późniejszych latach Maria Aszerówna Oddała się pisaniu, a jej teksty ukazywały się w m.in. w „Skarpie Warszawskiej”. Ostatecznie zmarła 7 czerwca 1981 roku w Warszawie, pozostawiając po sobie bogaty dorobek działalności społecznej oraz literackiej. Została pochowana na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 72-3-9,10).

Twórczość translatorska

Maria Aszerówna, znana z szerokiego zakresu swojej twórczości translatorskiej, posiadała biegłość w językach: niemieckim, francuskim i rosyjskim. W ramach działalności translatorskiej, stosowała pseudonim Asten, szczególnie przy tłumaczeniach z języka niemieckiego. Jej dorobek obejmuje wiele ważnych dzieł, które znacząco przyczyniły się do popularyzacji kultury tych języków w Polsce.

Oto niektóre z jej tłumaczeń:

• Z języka niemieckiego:
• Eduard von Keyserling, Parne dni, Warszawa 1929,

• Z języka rosyjskiego:
• Witalij Zakrutkin, W górach Kaukazu, Warszawa 1950,
• Włodzimierz Jermiłow, Antoni Czechow, Warszawa 1954,
• Sztafeta pokoju (zbiór nowel), Warszawa 1951,
• Andriej Kalinczenko, Paschale: opowiadania kamczackie, Warszawa 1950,
• Petr Pavlenko, Opowiadania, Warszawa 1950.

• Z języka francuskiego:
• Théodore de Banville, Król i poeta Gringoire,
• Théodore de Banville, Ogrody króla Ludwika,
• Maurice Hennequin, Dowód miłości,
• Georges Courteline, Sąd idzie,
• Gaston Armand de Caillavet, Robert de Flers, Serce ma swój rozum.

Nawiązania w kulturze masowej

Maria Aszerówna znalazła swoje miejsce w literaturze i filmie, gdzie jej postać stała się inspiracją dla wielu twórców. Pojawiła się w książce Diane Ackerman, zatytułowanej The Zookeeper’s Wife (w polskim tłumaczeniu Żona dyrektora zoo), która dokumentuje działania Żabińskich w trudnym czasie II wojny światowej.

Warto zauważyć, że polski przekład nosi tytuł Azyl. Opowieść o Żydach ukrywanych w warszawskim zoo. Ta publikacja ukazuje dramatyczne losy osób, które znalazły schronienie w nietypowym miejscu. Historia ta nabrała jeszcze większego znaczenia dzięki ekranizacji, w której Maria Aszerówna została przedstawiona w filmie Azyl (ang. The Zookeeper’s Wife), w którym rolę Aszerówny zagrała Alena Mihulová.

---

Oceń: Maria Aszerówna

---