Edward Etler

---

Życiorys

W okresie okupacji niemieckiej Edward Etler spędzał czas w warszawskim getcie, a następnie przez długie miesiące ukrywał się poza jego granicami. Jako reżyser oraz scenarzysta filmów zarówno dokumentalnych, jak i fabularnych, Etler zyskał uznanie w branży filmowej. Jest absolwentem Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej im. Leona Schillera w Łodzi, gdzie zdobył solidne podstawy do nauki swojego rzemiosła. W 1968 roku podjął decyzję o emigracji z Polski, udając się do Izraela, gdzie kontynuował swoją działalność artystyczną.

Filmografia

Edward Etler ma na swoim koncie imponującą ilość filmów, w których pełnił różne funkcje artystyczne, takie jak reżyseria czy scenariusz. Poniżej przedstawiamy chronologiczny spis jego najbardziej znaczących prac w branży filmowej.

• 1961: Cmentarz Remu – reżyseria, scenariusz,
• 1962: Pistolet typu „Walter P-38” – realizacja,
• 1963: Kraksa – reżyseria, scenariusz,
• 1963: Biały walc – reżyseria, scenariusz,
• 1964: Okolice peronów – reżyseria,
• 1964: Ludzie liczą – reżyseria,
• 1965: Za kierownicą – realizacja,
• 1965: Twarz wroga – realizacja, scenariusz,
• 1965: Temat: Londyn – reżyseria, scenariusz, zdjęcia,
• 1965: Przerwana gra – reżyseria,
• 1966: Z powodu papierosa… – reżyseria,
• 1966: Judaica – realizacja, scenariusz, zdjęcia,
• 1966: Fabryka bez dachu – realizacja, scenariusz,
• 1966: 13 piętro – reżyseria, scenariusz,
• 1967: S.O.S (Etler Edwart) – reżyseria, scenariusz,
• 1967: Brezentowe niebo – realizacja, scenariusz,
• 1968: Sprzęt turystyczny – reżyseria, scenariusz,
• 1968: Dyrygenci – realizacja, scenariusz,
• 1994: Dzielnica śmierci – reżyseria, scenariusz,
• 1996: Wrócę do nich po śmierci – reżyseria,
• 2012: Komeda, Komeda – obsada aktorska,
• 2012: Srebrny lis Felicji T. – reżyseria, scenariusz, obsada aktorska.

Etiudy szkolne PWSFTviT

• 1953: Słowo honoru – współpraca operatorska,
• 1954: NORD FF1 – zdjęcia,
• 1955: Mistrz oślej łączki – zdjęcia,
• 1955: I dla nas świeci słońce – zdjęcia,
• 1955: Dwie Ewangelie – zdjęcia,
• 1956: Wesołe miasteczko – zdjęcia,
• 1956: Niebieskie migdały – reżyseria, zdjęcia.

Nagrody filmowe

Nagrody filmowe, które otrzymał Edward Etler, stanowią ważny element jego kariery artystycznej. Przedstawiają one osiągnięcia i uznanie jego twórczości w branży filmowej.

Rok	Nazwa Festiwalu	Film i Nagroda
1962	Festiwal Filmowy w Locarno	Cmentarz Remu, Srebrny Żagiel
1963	Krakowski Festiwal Filmowy	Biały walc, II Srebrny Smok Wawelski
1996	Festiwal Filmów Katolickich w Niepokalanowie	Wrócę do nich po śmierci, Nagroda specjalna

Współpraca z Krzysztofem Komedą

W latach 60. rozpoczęła się owocna współpraca Edwarda Etlera z Krzysztofem Komedą, który był autorem muzyki do kilku filmów reżyserowanych przez Etlera. Muzyka Komedy doskonale współgrała z wizją artystyczną Etlera, tworząc niezatarte ślady w polskim kinie.

W 2008 roku miłośnicy obu twórców mieli okazję cieszyć się wydaniem płyty zatytułowanej Krzysztof Komeda – Soundtracks From Janusz Morgenstern and Edward Etler Movies, która była hołdem dla ich współpracy i wyjątkowych kompozycji.

Dziennikarstwo

Osoba posługująca się pseudonimem Kataw Zar, jest znanym korespondentem tygodnika „Najwyższy Czas!”. W przeszłości współpracowała także z innymi wydawnictwami, takimi jak tygodnik „Przegląd” oraz miesięcznik „Zły”.

Poruszane tematy

Edward Etler w swoich felietonach w „NCz!” porusza szereg kontrowersyjnych i istotnych tematów dotyczących sytuacji w Izraelu. Jego styl pisania jest przepełniony ironią i krytyką, co czyni go unikalnym głosem w debacie publicznej. Szczególne miejsca zajmują w jego tekstach kwestie związane z:

• korupcją oraz nieudolnością działaczy politycznych,
• stosunkiem do mniejszości arabskiej,
• zaniedbaniem w oczach autora dla ocalałych z Holocaustu.

Te tematy, w jego ocenie, wskazują na istotne problemy, jakie występują w izraelskim społeczeństwie. Etler nie boi się wskazywać na mankamenty oraz wyzwania, z jakimi borykają się różne grupy społeczne, co sprawia, że jego komentarze są nie tylko zróżnicowane, ale również głęboko osadzone w rzeczywistości społeczno-politycznej.

Styl

Styl pisarstwa Katawa Zary charakteryzuje się wyjątkowymi cechami, które przyciągają uwagę czytelników. Wyróżnia go sięgnięcie po ironię oraz ostre sformułowania, co nadaje jego tekstom specyficznego wyrazu. Autor często wykorzystuje zwroty w języku hebrajskim i jidysz, co podkreśla głęboki kontekst kulturowy poruszanych zagadnień.

W jego artykułach można dostrzec również obecność słów-kluczy, które odzwierciedlają jego negatywne oraz (auto)ironiczne podejście do omawianych tematów. Przykłady tych słów obejmują:

• pismak „NCz!” (o sobie),
• Kurnik,
• Sztejtl (Izrael),
• żydostan,
• tropikalni Żydzi (izraelscy Żydzi),
• tajkuni (izraelscy multimilionerzy, oligarchowie),
• niedoholokaustowani Żydzi (Żydzi ocalali z holokaustu mieszkający w Izraelu),
• goj (nie-Żyd),
• syjonistyczny (jako izraelski),
• izraelscy politycy: Bibi (Beniamin Netanjahu),
• Olmert Chciwe Łapska (Ehud Olmert),
• Oszust Pokojowy Peres (Szymon Peres),
• Ruso-Żyd (Awigdor Lieberman),
• Kakadu (Cypi Liwni).

Dzięki tym elementom, jego styl staje się wyraźny, pełen emocji i zaangażowania w kwestie społeczne oraz narodowościowe, z którymi się zmaga.

Kontrowersje

W 2005 roku Edward Etler znalazł się na tzw. Liście Wildsteina, gdzie został wymieniony jako ETLER-GROSBAUM EDWARD.

Następnie, w 2007 roku, został obciążony oskarżeniami przez grupę naukowców związanych z Instytutem Nauk Prawnych PAN. Oskarżenia te znalazły się w raporcie opracowanym na zlecenie MSWiA, w którym zarzucono mu „używanie pogardliwych określeń o charakterze antysemickim”.

---

Oceń: Edward Etler

---