Ludwik Urstein

Kultura i sztuka

Ludwik Urstein, urodzony 17 lutego 1871 roku w Warszawie, a zmarły 5 października 1939 roku w tym samym mieście, był osobą o wielu talentach. Jako polski pianista, akompaniator, kameralista oraz pedagog, pozostawił po sobie znaczący ślad w polskiej kulturze muzycznej. Urstein był profesorem fortepianu w Instytucie Muzycznym Warszawskim, gdzie kształcił wielu utalentowanych muzyków.

Jego żydowskie pochodzenie oraz umiejętności pianistyckie w znacznym stopniu wpłynęły na rozkwit muzyki w Polsce w XX wieku, zarówno w kontekście edukacji, jak i wykonywania muzyki. Jako kameralista współpracował z licznymi zespołami, przyczyniając się do popularyzacji muzyki klasycznej wśród szerokiej publiczności.

Życiorys

Ludwik Urstein przyszedł na świat 17 lutego 1871 roku w Warszawie, chociaż niektóre źródła podają również inne daty, takie jak 1870, 1873 i 1874. Wychowywał się w rodzinie żydowskiej jako syn Stanisława (1832–1914) i Balbiny z domu Przedborskiej (1851–1934). Był jednym z dziesięciorga dzieci w rodzinie. Jego braćmi byli znany psychiatra warszawski Maurycy Urstein (1872–1940) oraz utalentowany piosenkarz i aktor Józef „Pikuś” Urstein (1884–1923).

W swoim rozwijającym się życiu artystycznym, w 1889 roku, ukończył Instytut Muzyczny w Warszawie, prawdopodobnie pod okiem Alejandro Michałowskiego. Jego debiut artystyczny miał miejsce w 1883 roku w Łodzi. Od 1892 do 1912 roku pełnił rolę profesora gry na fortepianie w Instytucie Muzycznym, lecz w 1912 roku zdecydował się na rezygnację z powodu nieuzasadnionego odbierania mu wyższego kursu fortepianu.

Ludwik Urstein realizował swoje pasje na wielu płaszczyznach. W swej karierze nagrywał dla takich wytwórni jak Parlophone, Odeon, Syrena Record i inne. W 1912 roku otworzył prywatną żeńską szkołę muzyczną, która mieściła się przy ul. Foksal 11, którą prowadził do 1920 roku. W latach 1901–1939 był związany z Filharmonią Warszawską, wykonując wiele koncertów jako muzyk orkiestralny. Ponadto, od 1925 roku był stałym współpracownikiem Polskiego Radia.

Ze względu na swoje umiejętności, Urstein zyskał miano „króla akompaniatorów”, grając między innymi z takimi osobistościami jak Mieczysław Fogg, Jan Kiepura, Umberto Macnez, Pawłem Kochańskim, Grigorijem Piatigorskim, Aleksandrem Myszugą, Fritzem Kreislerem oraz Adą Sari.

Urstein spotkał się z uznaniem w postaci jubileuszy organizowanych na jego cześć. Pierwszy z nich odbył się w 1905 roku, kiedy to celebrowano 20-lecie jego działalności artystycznej, a następne miały miejsce w 1911, 1918, 1927, 1930 i 1934 roku. W ostatnim z wymienionych lat, został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi.

W czasie drugiej wojny światowej brał aktywny udział w pracach Polskiego Radia, szczególnie podczas obrony Warszawy w 1939 roku. Antoni Jaroszewicz w swojej autobiograficznej książce “Libretto finansisty” opisał jego poważne uzależnienie od hazardu, co potwierdzają również inne źródła.

Urstein zmarł niedługo po tym, jak Niemcy wkroczyli do Warszawy; jego brat Maurycy był lekarzem stwierdzającym jego zgon. Miejsce pochówku Ludwika Ursteina pozostaje nieznane. Wspomnienie na jego cześć napisał Władysław Szpilman.

Przypisy

  1. F. Marcinowski. Maurycy Urstein: zapomniany polski współtwórca niemieckiej psychiatrii. „Psychiatria Polska”. 48 (1), s. 195–204, 2014 r. PMID: 24946445.
  2. Fuks M, Księga sławnych muzyków pochodzenia żydowskiego, Poznań-Warszawa: Sorus, 2003 r., s. 356–359.
  3. Stanisław Dybowski, Słownik pianistów polskich. Warszawa: Selene, 2003 r., s. 708–709, ISBN 83-910515-5-2.
  4. None - Centralna Biblioteka Judaistyczna [online], cbj.jhi.pl [dostęp 23.02.2018 r.]
  5. Kwiatkowski M., Wrzesień 1939 w Warszawskiej Rozgłośni Polskiego Radia. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1984 r., s. 353.
  6. Henryk Comte, Zwierzenia adiutanta, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1975 r., s. 182.
  7. Ryszard Teofil Michalczyk, Z Włocławka do Wrocławia: 1900–1950, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1976 r., s. 127.
  8. Antoni Jaroszewicz: Libretto finansisty. Czytelnik, 1968 r., s. 242–244.
  9. Cent M, Jubileusz prof. Ursteina, Nasz Przegląd 5 nr 142 (25.05.1927 r.), s. 9.
  10. Ludwik Urstein (Sylwetka jubileuszowa). Nowa Gazeta R. 6, nr 132 (21.03.1911 r.), s. 6.
  11. Zatarg prof. L. Ursteina z Instytutem Muzycznym. List otwarty. Kurjer Warszawski nr 91 (31.03.1912 r.), s. 15.
  12. Rocznik Naukowo-Literacko-Artystyczny (encyklopedyczny) na rok 1905. Warszawa: Wydawnictwo Władysława Okręta, 1905 r., s. 361.
  13. Popis uczniów i uczennic Warszaw. Instytutu Muzycznego. Echo Muzyczne, Teatralne i Artystyczne 6 (300), 1889 r., s. 310.
  14. Śledziński S. (red.): Mała encyklopedia muzyki. Warszawa: PWN, 1981 r., s. 1025, ISBN 83-01-00958-6.
  15. a b ANeu (Adam Neuer), Urstein, Ludwik, [w:] Elżbieta Dziębowska (red.) Encyklopedia muzyczna PWM: część biograficzna. T. 11, T–V. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1997 r., s. 198, ISBN 83-224-0112-4.
  16. Who′s who in central and east-Europe. S. Taylor (ed.). Zurich: Central European Times Publ., 1937 r., s. 1020.

Oceń: Ludwik Urstein

★★★★★
Średnia ocena:4.52 Liczba ocen:5