Józef Urstein, znany również pod różnymi pseudonimami, takimi jak Pikuś, Ursz-Urstein czy Pipman, niesie ze sobą fascynującą historię. Urodzony w 1884 roku w Warszawie, pozostawił po sobie niezatarte ślady w polskiej kulturze artystycznej.
Był on osobą o różnorodnych talentach, w tym artystą, piosenkarzem, konferansjerem oraz aktorem rewiowym i kabaretowym. Jego osiągnięcia i wkład w świat rozrywki są niezaprzeczalne. Józef Urstein zmarł 7 października 1923 roku w tym samym mieście, gdzie się urodził, pozostawiając po sobie bogate dziedzictwo.
Życiorys
Józef Urstein przyszedł na świat w 1884 roku (niektóre źródła wskazują datę 19 marca 1886) w stolicy Polski, Warszawie, w rodzinie żydowskiej. Jego rodzicami byli Stanisław (1832–1914) oraz Balbina z Przedborskich (1851–1934). Urstein mógł cieszyć się towarzystwem dziewięciorga rodzeństwa, w tym starszych braci: warszawskiego psychiatry Maurycego (1872–1940) oraz pianisty Ludwika (1870–1939).
Po ukończeniu gimnazjum w rodzinnym mieście, Józef udał się na studia prawnicze na Uniwersytecie Warszawskim. Już w czasie studiów zaczął występować w teatrach i kabaretach, co zaowocowało jego karierą artystyczną. W 1913 roku występował w łódzkim teatrze Bi-Ba-Bo, a także w 1914 roku w Galicji. Jego szanse na rozwój kariery dramatycznej zostały jednak przerwane aresztowaniem podczas występów w Zakopanem, co zmusiło go do przeprowadzki do Wiednia.
W stolicy Austrii ukończył kursy handlowe, a także zainicjował działalność teatru dla polskich uchodźców, w którym występował pod pseudonimem Pipman. Po powrocie do Warszawy w 1917 roku, znów zaczął toczyć artystyczne życie, grając na scenie teatru Miraż. W 1919 roku odwiedzał takie miasta jak Włocławek, Płock oraz Krynica, gdzie również dał występy. Kiedy swoją karierę związał z warszawskim teatrem Qui Pro Quo, rozpoczął współpracę z wieloma cenionymi artystami m.in. z Andrzejem Włastem oraz Zulą Pogorzelską.
Urstein był twórcą, który wprowadził żydowski humor do kabaretu, zapewniając swojemu rodzajowi sztuki nową jakość. Jego inspirację czerpał przede wszystkim z twórczości Fritza Grünbauma z Wiednia. Wśród jego popisowych numerów szczególne uznanie zdobyły telefony Pikusia do narzeczonej Mici Titipulki, które prezentował na scenie.
Józef Urstein zmarł tragicznie na serce podczas występu w Qui Pro Quo, w trakcie przerwy przedstawienia „Będzie lepiej”. Został pochowany na cmentarzu żydowskim znajdującym się przy ulicy Okopowej w Warszawie (kwatera 44, rząd 2).
Przypisy
- Grób Józefa Ursteina w bazie danych Cmentarza Żydowskiego przy ul. Okopowej w Warszawie
- Marian Fuks: Muzyka ocalona: judaica polskie. Wydawnictwa Radia i Telewizji, 1989, s. 191.
- Słownik biograficzny teatru polskiego: 1765-1965. Warszawa: PWN, 1973
- Ludwik Sempoliński: Wielcy artyści małych scen. Czytelnik, 1968
- Polski kabaret lit. artystyczny. Wiedeński Kurier Polski nr 118 s. 5, 19.02.1915 r.
- Zgon Józefa Ursteina. Kurjer Warszawski nr 279 s. 5, 08.10.1923 r.
- Józef Urstein. Robotnik nr 275, 09.10.1923 r. s. 5
- Zgon J. Ursteina. Nasz Przegląd nr 192, 08.10.1923 r. s. 4
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Ryszard Gieryszewski | Jerzy Gruza | Muriel Kordowicz | Aleksander Sobiszewski (ur. 1962) | Zbigniew Zapała | Michał Halicz | Maciej Pietrzyk | Uri Orlew | Kamila Bujalska | Włodzimierz Fijewski | Aleksander Martin | Aniela Bogusławska | Tadeusz Kaczyński | Stefan Behr | Bernard Chmielarz | Michał Sołtan (wokalista) | Emilia Dankwa | Krzysztof Baculewski | Czesław Mroczek (aktor) | Marek HalterOceń: Józef Urstein