Leon Niemczyk

---

Życiorys

Młodość

Leon Niemczyk, urodzony w Warszawie, spędził tam swoje dzieciństwo w towarzystwie rodziców oraz rodzeństwa, które składało się z trzech braci i jednej siostry. Wśród jego braci znajdował się Wacław Niemczyk, uzdolniony skrzypek, oraz Ludwik Niemczyk, żołnierz Armii Krajowej, który po zakończeniu wojny organizował ucieczki Polaków na Zachód. Niemczyk był także stryjem dla dzieci Wacława, w tym dla Moniki Niemczyk oraz artysty Krzysztofa Niemczyka. Niestety, w 1936 roku stracił ojca, który zmarł na zawał serca.

W czasach II wojny światowej doświadczył wielu trudności; został postrzelony w nogę i pracował w biurze kreślarskim. Ukończył również podchorążówkę Armii Krajowej, jednak aby uniknąć aresztowania przez Gestapo, przyjął fikcyjne nazwisko Jerzy Królikowski. Wziął aktywny udział w powstaniu warszawskim. Po jego klęsce, próbował wrócić do Krakowa, ale został aresztowany i wywieziony do III Rzeszy, gdzie pracował jako technik drogowy i budował tory kolejowe. Po ewakuacji w głąb Niemiec, zgłosił się do armii amerykańskiej, gdzie służył w 444. batalionie przeciwlotniczym 97. Dywizji Piechoty pod dowództwem generała George’a Pattona.

Po zakończeniu wojny, powrócił z Włoch do Polski w nadziei na odnalezienie matki, która zamieszkała we Wrocławiu. W 1947 roku został jednak zatrzymany na granicy polsko-czechosłowackiej i trafił do aresztu w Cieszynie, co ostatecznie zaowocowało półrocznym pobytem w więzieniu w Warszawie. Po opuszczeniu zakładu karnego, znalazł zatrudnienie w Stoczni Gdańskiej.

Kariera aktorska

W międzyczasie, równolegle do pracy w stoczni, Niemczyk angażował się w amatorski zespół teatralny, co otworzyło mu drzwi do studia teatralnego Iwona Galla. Wkrótce potem grał w warszawskim Objazdowym Teatrze Komedii Muzycznej (1948), a następnie w Teatrze Wybrzeże w Gdańsku (1949) oraz w bydgoskim Teatrze Ziemi Pomorskiej (1950–1953). W 1952 roku ukończył eksternistyczny egzamin aktorski.

W 1953 roku otrzymał zaproszenie do zagrania w filmie Jerzego Kawalerowicza pt. Celuloza, co skłoniło go do przeprowadzki do Łodzi, gdzie osiedlił się na stałe. W 1959 roku zagrał główną rolę Jerzego w filmie Pociąg, również reżyserowanym przez Kawalerowicza. Po udanej roli w filmie Romana Polańskiego Nóż w wodzie, zaczął dostawać propozycje z zagranicy.

Od 1967 roku Niemczyk występował w niemieckim kinie, debiutując rolą Stefana w filmie Zamrożone błyskawice w reżyserii Jánosa Veicziego. Spędził ponad 20 lat współpracując z wytwórnią DEFA z NRD, biorąc udział w ponad 100 produkcjach. W 1969 roku otrzymał nagrodę państwową za najlepszą rolę aktorską w filmie Horsta Seemanna Czas życia w roli inżyniera Lorenza Regera. W okresie od 1953 do 1979 roku występował na deskach Teatru Powszechnego w Łodzi, jednak ostatecznie przeszedł zamieniając teatr na film. W 2000 roku pojawił się w teledysku do utworu Stachursky’ego zatytułowanego „Czuję i wiem”.

Życie prywatne

Niemczyk przyznawał, że był sześciokrotnie żonaty, choć wiele osób ma wątpliwości co do tej liczby. Jego pierwsza żona, aktorka Tatiana Zaunar, była matką jedynej córki, Moniki. Następne małżeństwo zawarł z Krystyną, a od 2000 roku był w związku z Iwoną Ławicką, swoją ostatnią partnerką, która stała się jego jedyną spadkobierczynią.

Był zagorzałym kibicem Łódzkiego Klubu Sportowego. Niestety, zmarł na raka płuc, a jego prochy spoczęły na łódzkim Starym Cmentarzu przy ul. Ogrodowej, w części rzymskokatolickiej.

Odznaczenia i upamiętnienie

Leon Niemczyk odegrał znaczącą rolę w polskiej kulturze, co zostało docenione poprzez liczne odznaczenia. Wśród nich znalazły się Krzyż Kawalerski, Krzyż Oficerski (przyznany w 1985 roku), a także Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, który otrzymał w 1999 roku. Wyróżniony został także Honorową Odznaką Miasta Łodzi oraz Nagrodą Państwową NRD II klasy.

Warto dodać, że w 1998 roku w Łodzi odsłonięto jego gwiazdę w Alei Gwiazd, która stała się symbolem jego wkładu w sztukę filmową. Znajduje się ona na ulicy Piotrkowskiej, będącej jednym z najważniejszych miejsc w mieście.

Imię Leona Niemczyka zostało również uhonorowane poprzez nadanie jego imienia łódzkiemu skwerowi, który mieści się przy Filmówce. Te upamiętnienia świadczą o szacunku, jaki władze i mieszkańcy Łodzi żywią dla tego wybitnego artysty.

---

Oceń: Leon Niemczyk

---