Leon Falski

---

Życiorys

Okres aktywności politycznej i społecznej

Leon Falski, urodzony w 1868 roku w Warszawie, rozpoczął w latach 1889—1890 studia medyczne na uniwersytecie. Choć na początku jego myśli polityczne były kształtowane przez młodzież z Ligi Narodowej oraz organizację „Pobudka”, to szybko przeszedł pod skrzydła nielegalnego koła marksistów, znanego jako „marksówki”, do którego przynależał m.in. Feliks Perl. Wkrótce potem został współzałożycielem Związku Robotników Polskich, partii działającej na rzecz oświaty i walki ekonomicznej, gdzie jednym z kluczowych liderów był Julian Marchlewski.

W listopadzie 1891 roku wiele osób z ruchu związkowego, w tym J. Marchlewski, zostało aresztowanych, a Falski zajął się organizowaniem wsparcia dla uwięzionych. W roku 1893 był jednym z współzałożycieli Polskiej Partii Socjalistycznej (PPS), a także objął stanowisko redaktora „Robotnika”, organu partii. Jego zaangażowanie w działalność polityczną kosztowało go aresztowanie w 1893 roku, co było początkiem pięcioletniego pobytu na zesłaniu na Syberię, gdzie pracował jako felczer i zyskał uznanie jako lekarz.

W 1901 roku uzyskał pozwolenie na wyjazd za granicę w celu dalszego kształcenia się w Krakowie, gdzie zasłynął z analizy sprawy kastracji Kasprzaka w jego procesie. Po powrocie do Kongresówki w okresie rewolucji 1905 roku, jego działalność przeniosła się z Warszawy do Łodzi, gdzie pomógł w organizacji Związku Włókienniczego. Niestety, kolejny raz aresztowano go w grudniu 1906 roku, skazując na cztery lata więzienia w Cytadeli Warszawskiej i Pawiaku.

Małżeństwo i praktyka lekarska na Wileńszczyźnie

Po zakończeniu więzienia Falski zrezygnował z aktywności w partii oraz konspiracji. Ukończył studia medyczne za granicą, a w 1910 roku ożenił się z Marią Rogowską – nauczycielką, z którą poznał się w 1906 roku. Oboje ukrywali się przed carską policją w Londynie, gdzie formalnie zawarli ślub cywilny, co było nietypowe w ówczesnej rzeczywistości zaborowej.

Po powrocie do Polski, Falski osiedlił się z żoną na Wileńszczyźnie, w Wołożynie, gdzie powitali na świat swoją córeczkę, Hanię. Pracował tam jako lekarz, oferując bezpłatną pomoc białoruskiej, żydowskiej oraz polskiej ludności, zyskując ich szacunek za swoje poświęcenie i empatię.

W 1912 roku Leon zachorował na tyfus, co było wynikiem jego pracowitego zaangażowania podczas epidemii. Jego dolegliwość stała się okazją do modlitw duchownych dwóch wyznań w intencji jego wyzdrowienia. Niestety, córeczka Hania zmarła dwa lata później. Po stracie bliskich, Maryna Falska do końca życia oddała się pomaganiu opuszczonym dzieciom, co było jej wyrazem wdzięczności za życie spędzone z mężem i córeczką. Cytadela Warszawska oraz Cytadela Warszawska to miejsca, które w historii Polski są symbolem walki o sprawiedliwość społeczną oraz polityczną.

Wspomnienie

W 1970 roku, w związku z obchodami stulecia urodzin Leona Falskiego, na łamach Wiadomości Lekarskich ukazało się wspomnienie, które otwierają słowa Michała Haneckiego, przybliżające sylwetkę tego wybitnego lekarza.

Nazwisko mało znane w świecie lekarskim. Była to jedna z najpiękniejszych postaci na przełomie XIX i XX wieku, w okresie narastania fali rewolucyjnej w zaborze rosyjskim.

W artykule zaprezentowano również opinię doktora Bańkowskiego, który podkreślał, że Leon Falski odznaczał się nie tylko niezwykłą wolą walki i zapałem do pracy, ale także jego łagodna natura wskazywała na głęboką wrażliwość.

…kryształową mocą, a na wszystko co niesprawiedliwe, brudne, wstrętne, reagowała z taką burzliwą mocą, z taką żywiołową potęgą, że wprost niewiadomo było, jak się te cechy mogły łączyć w tym człowieku. Nie znosił bowiem nieprawdy i niesprawiedliwości, brzydził się nimi.

Przykłady te pokazują, jak wielką rolę Falski odegrał w swoim otoczeniu, łącząc w sobie siłę charakteru z empatią.

---

Oceń: Leon Falski

---