Bronisław Bortnowski

Polityka i administracja

Bronisław Bortnowski, znany także pod różnymi pseudonimami, takimi jak Bronkowski, Bronek czy Pietrowski, był postacią o dużym znaczeniu w historii polskiej i międzynarodowej lewicy. Urodził się 8 kwietnia 1894 roku w Warszawie, a jego życie dobiegło końca 3 listopada 1937 roku w Moskwie. Bortnowski to przede wszystkim działacz komunistyczny oraz utalentowany publicysta, którego działalność obejmowała różne aspekty pracy w strukturach partii.

Warto zaznaczyć, że od lutego 1922 roku do grudnia 1924 roku pełnił funkcję rezydenta wywiadu sowieckiego, będąc częścią wspólnej rezydentury INO OGPU oraz Razwiedupra w Berlinie. W tym okresie zyskał doświadczenie, które później miało być istotne w jego dalszej karierze.

Od kwietnia 1925 roku do lipca 1929 roku Bortnowski był zastępcą Jana Bierzina, który pełnił rolę szefa Razwiedupra Sztabu Armii Czerwonej. Ponadto, od października 1926 roku, był szefem Wydziału II w strukturach Razwiedupra, co podkreśla jego znaczenie w pracy wywiadowczej. Jednocześnie Bortnowski pełnił funkcję zastępcy członka prezydium Komitetu Wykonawczego Kominternu (IKKI), co dodatkowo świadczy o jego roli w międzynarodowym ruchu komunistycznym.

Życiorys

Bronisław Bortnowski pochodził z rodziny szlacheckiej, która znalazła się w trudnej sytuacji finansowej. Jego ojciec, Bronisław, był urzędnikiem, co zapewne wpłynęło na kształtowanie się jego poglądów i zaangażowanie w działalność społeczną. Od 1910 roku angażował się w Związek Młodzieży Socjalistycznej (ZMS), pełniąc aktywną rolę w propagandzie i rozpowszechniając nielegalne materiały socjalistyczne.

W 1912 roku Bortnowski ukończył szkołę średnią i rozpoczął pracę jako kreślarz w biurze elektrotechnicznym, a jednocześnie dołączył do Socjaldemokratycznej Partii Królestwa Polskiego i Litwy (SDKPiL). Jego praca polegała na kolportażu literatury partyjnej, co często wymagało podróży do miast takich jak Lublin oraz Łódź, a nawet w okolicach granicy z Austrią. W 1913 roku rozpoczął studia na politechnice praskiej, ale jego zaangażowanie w działalność polityczną przerywało naukę.

W 1914 roku przeniósł się do Biura Zagranicznego SDKPiL, gdzie jego praca obejmowała wiele obowiązków związanych z propagowaniem idei socjalistycznych, w tym działalność w Zagłębiu Dąbrowskim. Niestety, w sierpniu tego samego roku został aresztowany podczas zebrania Zarządu Dzielnicowego SDKPiL w Warszawie i po kilku miesiącach uwięzienia trafił do Saratowa. Ostatecznie zwolniono go w listopadzie 1915.

W 1917 roku brał aktywny udział w organizowaniu grup SDKPiL w Saratowie oraz w tworzeniu Polskiego Klubu Robotniczego. W tym czasie stał się członkiem Rady Delegatów Robotniczych, Chłopskich i Żołnierskich, a także pracownikiem miejscowej sekcji Socjaldemokratycznej Partii Robotniczej Rosji (bolszewików). Działał w przypadku rewolucji październikowej, walcząc w Czerwonej Gwardii w Saratowie. Po przeniesieniu do Piotrogrodu, pełnił funkcję sekretarza redakcji „Trybuny”, organu SDKPiL w Rosji.

Bortnowski uczestniczył w II Konferencji grup SDKPiL w Moskwie w 1918 roku, a w połowie tego samego roku rozpoczął pracę w Czeka, gdzie współpracował z Feliksem Dzierżyńskim jako jego sekretarz. Jego kariera w strukturach bolszewickich kontynuowała się poprzez jego udział w śledztwach dotyczących ważnych spraw w kraju. Niestety, 30 sierpnia 1918 roku odniósł poważne obrażenia, co spowodowało, że przez dziewięć miesięcy leczył się z ran, a jego prawa ręka na stałe pozostała bezwładna.

Po wojnie, w grudniu 1919 roku, przeniósł się na Front Zachodni w Smoleńsku, gdzie pełnił ważne funkcje w strukturach wojska, a następnie do 1924 roku pracował w Berlinie jako szef rezydentury wywiadu sowieckiego. Jego kariera nabrała tempa, a wkrótce został zastępcą szefa Zarządu Wywiadu Sztabu Armii Czerwonej. Do jego zadań należała również współpraca z polskimi komunistami m.in. w Komitecie Wykonawczym Kominternu.

W latach 1929-1930 z inicjatywy Juliana Leszczyńskiego-Leńskiego Bortnowski dołączył do Komunistycznej Partii Polski. Jego wkład w działalność partii był znaczący – uczestniczył w V Zjeździe KPP oraz brał aktywny udział w dyskusjach na temat walki z 'polskim imperializmem’.

W latach 30. XX wieku kontynuował działalność w KPP, brał udział w ważnych zjazdach i pracach kierownictwa. Niestety, jego działalność zakończyła się tragicznie. W 1937 roku został aresztowany przez NKWD i stracony. Dopiero w 1956 roku nastąpiła rehabilitacja jego osoby. Bortnowski był autorem wielu tekstów dotyczących polskiego oraz międzynarodowego ruchu komunistycznego, które ukazały się w „Nowym Przeglądzie”.

Bibliografia, linki

W poniższym zestawieniu przedstawione zostały kluczowe publikacje oraz materiały dotyczące Bronisława Bortnowskiego, które mogą być przydatne dla osób zainteresowanych jego działalnością oraz historycznym kontekstem.

  • Бортновский Бронислав Брониславович,
  • Бортновский Бронислав Брониславовich,
  • Бортновский Бронислав Брониславовich w: Е. Прудникова, О. Горчаков, А. Ю. Попов, А. И. Цветков, Ю. Н. Папоров, Legeny GРУ, Санкт-Петербург 2005, ISBN 5-7654-4605-1, Wyd: Нева, s. 295-296,
  • Słownik biograficzny działaczy polskiego ruchu robotniczego t. 1, Warszawa 1978,
  • Nowa encyklopedia powszechna PWN t. 1, Warszawa 1998,
  • B. Bronkowski (Bronisław Bortnowski), Piętnaście lat Komunistycznej Partii Polski, Wydawnictwo KC KPZB, Wilno 1933, wersja zdigitalizowana,
  • Бортновский Бронислав Брониславович.

Przypisy

  1. Piotr Gontarczyk, Polska Partia Robotnicza. Droga do władzy 1941-1944, Warszawa 2003 r., s.93.
  2. Henryk Cimek, Lucjan Kieszczyński, Komunistyczna Partia Polski 1918-1938, Warszawa 1984 r., s.250.
  3. Бортновский Бронислав Бронисławowicz

Oceń: Bronisław Bortnowski

★★★★★
Średnia ocena:4.89 Liczba ocen:18