Karolina Straus, urodzona 1 lipca 1833 roku w Warszawie, a zmarła 31 maja 1909 roku w tym samym mieście, jest postacią niezwykle znaczącą w historii polskiego baletu. Jej talent i determinacja przyczyniły się do jej kariery jako primabaleriny w Warszawskich Teatrach Rządowych w latach 1853-1862.
Karolina nie była jednak jedyną utalentowaną tancerką w rodzinie; miała dwie siostry, Paulinę i Annę, które również błyszczały na scenach warszawskich teatrów, łącznie tworząc rodzinną tradycję w balecie.
Życiorys
Karolina Straus urodziła się w rodzinie znanego warszawskiego jubilera Henryka oraz Elżbiety Rozalii Lange, co zapewne wpłynęło na jej zainteresowanie sztuką i kulturą. Już w 1843 roku zaczęła kształcenie w szkole baletowej, a około 1850 roku dołączyła do zespołu baletowego Warszawskich Teatrów Rządowych. Jej talent dał się poznać na prestiżowej scenie Teatru Wielkiego oraz w renomowanym Teatrze Rozmaitości w Warszawie.
W 1853 roku, po odejściu primabaleriny Konstancji Turczynowicz, Karolina, wspólnie z siostrą Anną, zajęła jej miejsce na scenie, co stanowiło ważny krok w jej karierze baletowej. Ciekawostką z życia tancerki jest historia, iż podczas audiencji u cara Mikołaja I postulowała, aby tancerki baletu mogły cieszyć się przywilejem emerytury, co się później zrealizowało.
Karolina występowała w wielu znakomitych baletach, takich jak Esmeralda, Paquita, Asmodea, diabeł rozkochany, Korsarz, Marco Spada, czyli Córka rozbójnika oraz Modniarki, czyli Karnawał paryski, w choreografiach Romana Turczynowicza. Jej występy w Fauście w choreografii Carla Blasisa również spotkały się z dużym uznaniem wśród krytyków i publiczności.
Pod koniec swojej kariery Karolina doświadczyła kontuzji – zwichnęła nogę, co zmusiło ją do zakończenia występów 1 września 1862 roku. Po zakończeniu kariery artystycznej, w 1867 roku, poślubiła kupca Aleksandra Hummla. Jej życie zakończyło się w Warszawie, a jej ostatnie miejsce spoczynku znajduje się na cmentarzu ewangelicko-augsburskim, w kwaterze (al. 22, rz. 1, m. 40).
Ważniejsze role
Karolina Straus to postać, która na długo zapisała się w historii sztuki baletowej. Jej występy na scenie w latach 1852-1860 pozostawiły niezatarte ślady w pamięci miłośników tańca. Oto niektóre z jej najważniejszych ról:
- 1852: Kupidyn – Miłość przebudzona, choreografia Filippo Taglioni, muzyka: Giacomo Panizza, Józef Stefani,
- 1853: Solistka – Żniwiarze, choreografia Heinrich Recke i Roman Turczynowicz, muzyka: Anton Emil Titl, Józef Stefani,
- 1853: Lelia – Asmodea, diabeł rozkochany, choreografia Roman Turczynowicz wg Le diable amoureux Josepha Maziliera, muzyka: Giuseppe Alessandro Scaramelli Scaramelli, Józef Stefani,
- 1853: Esmeralda – Esmeralda, choreografia Roman Turczynowicz wg Jules’a Perrota, muzyka: Cesare Pugni, Józef Stefani,
- 1855: Paquita – Paquita, czyli Cyganie, choreografia Roman Turczynowicz wg Josepha Maziliera, muzyka: Édouard Deldevez, Józef Stefani,
- 1856: Fiorellina – Wyspa miłości, choreografia Roman Turczynowicz, muzyka: Wenzel Gährich, Józef Stefani, Franciszek Maciej Małgocki, Władysław Majeranowski,
- 1856: Małgorzata – Faust, choreografia Carlo Blasis, muzyka: Luigi Casamorata, Luigi Viviani, François Fétis, Francesco Blasis, Placido Mandanici, Giovanni Bajetti,
- 1857: Solistka – Dwa dni karnawału w Wenecji, choreografia Carlo Blasis, muzyka: Jan Quattrini,
- 1857: Medora – Korsarz, choreografia Roman Turczynowicz wg Josepha Maziliera, muzyka: Adolphe Adam, Józef Stefani,
- 1858: Angela – Marco Spada, czyli Córka rozbójnika, choreografia Roman Turczynowicz wg Josepha Maziliera, muzyka: Daniel Auber / Gabriel Rożniecki,
- 1859: Adelina – Modniarki, czyli Karnawał paryski, choreografia Roman Turczynowicz wg Pasquale’a Borriego, muzyka: Matthias Strebinger / Gabriel Rożniecki,
- 1860: Maria – Dziewice jeziora, choreografia Roman Turczynowicz, muzyka: Gabriel Rożniecki.
Te spektakle pokazują niezwykły talent i wszechstronność Karoliny Straus, jej wkład w rozwój baletu oraz znaczenie, jakie miała w polskiej sztuce baletowej.
Przypisy
- Wielka Genealogia Minakowskiego. Karolina Straus.. [dostęp 03.05.2021 r.]
- Cmentarz ewangelicko-augsburski w Warszawie. Karolina Hummel.. [dostęp 03.05.2021 r.]
- Tadeusz Władysław Świątek, Rafał Chwiszczuk, Od Sawy do Kamy, czyli kobiecy ruch społecznikowski, Fundacja Cultus Warszawa, 2011 r., s. 39.
- Almanach Muzealny, Wiktor Teodor Straus: Historia warszawskiej rodziny Strausów, s. 11-13.
- Janina Pudełek, Warszawski balet romantyczny, 1802-1866, Kraków 1968 r.
- Słownik biograficzny teatru polskiego 1765-1965, PWN, Warszawa 1973, s. 687-688.
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Anna Buczkowska | Maria Zbyszewska | Maurycy Karasowski | Sebastian Krajewski | Stanisław Mierczyński | Grzegorz Damięcki | Antoni Murzynowski | Sanah | Jacek Strzemżalski | Feliks Mikulski | Małgorzata Sikorska-Miszczuk | Karol Szołowski | Piotr Miks | Barbara Klicka | Helena Górska | Maryla Weinles-Chaykin | Stefania Betcherowa | Kuba Jabłoński | Kinga Ciesielska | Zofia MysłakowskaOceń: Karolina Straus