Barbara Gizanka

Szlachta i monarchia

Barbara Gizanka, znana również jako Barbara Giżanka, to postać historyczna, która urodziła się w okolicach 1550 roku w Warszawie, a zmarła w maju 1589 roku. Była faworytą Zygmunta II Augusta, co czyni ją istotną postacią w historii polskiego dworu królewskiego.

Jej ojcem był Jan Giza, który był warszawskim mieszczaninem oraz kupcem i lichwiarzem. Barbara, dzięki swojemu pochodzeniu oraz związkom z królem, odegrała ważną rolę w życiu politycznym i towarzyskim tamtych czasów.

Życiorys

Barbara Gizanka, według tradycji, przyszła na świat w kamienicy, która znajduje się przy ulicy Świętojańskiej 5. Pochodziła z warszawskiej rodziny patrycjuszowskiej, mającej korzenie frankońskie. Miała siostrę, której mężem był Krzysztof Szawłowski. W swoich młodzieńczych latach wychowywała się w klasztorze panien bernardynek usytuowanym poza Warszawą.

Młodą Barbarę poznał król służący, Mikołaj Mniszech, który dzięki pomocy żydowskiego kupca, Egidiusa, zyskał możliwość regularnych spotkań z Gizanką. Mniszech odwiedzał ją przebrany za mniszkę. Detale dotyczące okoliczności, w których Barbara miała poznać Zygmunta III Wazę, pozostają nieznane. Wydaje się, że Mniszchowie, dostrzegając podobieństwo Gizanki do zmarłej królowej Barbary Radziłłówny, dążyli do uzyskania wpływów nad królem. Z dużym prawdopodobieństwem można stwierdzić, że Gizanka poznała Zygmunta pod koniec 1570 roku, chociaż według śledztwa przeprowadzonego po śmierci króla, Barbara została przyprowadzona do niego 6 stycznia 1571 roku.

Osiem miesięcy później, 8 września 1571, wydała na świat córkę, również imieniem Barbara. Mimo szczerych uczuć, szlachta nie wierzyła w ojcostwo Zygmunta, lecz król wykazywał zagorzałą obojętność na krytyczne komentarze ze strony opozycyjnych dworzan. Po narodzinach córeczki, Barbara stała się nieodłączną towarzyszką władcy. Niestety, mimo bliskiego związku z Gizanką, król kontynuował romans z Anną Zajączkowską, która mieszkała w Witowie. Zygmunt obdarował Barbara pokaźną sumą 20 tysięcy czerwonych złotych, a także zaaranżował wspaniały pałac w Bronowie dla swojej ukochanej.

Na wstawiennictwo Barbary, podkanclerzy Franciszek Krasiński uzyskał sakrę biskupa krakowskiego, a marszałek wielki koronny Jan Firlej został wojewodą krakowskim. Po tragicznej śmierci królowej, Katarzyny Habsburżanki, zaczęły krążyć plotki sugerujące, że Zygmunt miał zamiar ożenić się z Gizanką. W czerwcu 1572 roku Barbara udała się z kochankiem do Knyszyna, gdzie 7 lipca Zygmunt zmarł w wieku 52 lat.

Przed 14 lipca 1573 roku, Barbara poślubiła kniazia wołyńskiego, Michała Woronieckiego. Z ich małżeństwa zrodziło się sześcioro dzieci:

  • Mikołaj (zmarł po 1601),
  • Stefan (zmarł po 1614) – ksiądz,
  • Jakub (zmarł po 1621),
  • Florian Tomasz (ur. 1586, zmarł po 5 czerwca 1615) – dominikanin warszawski,
  • Katarzyna (zmarła po 1592) – żona Jakuba Pilchowskiego,
  • Anna (zmarła po 1614) – żona Jana Kosińskiego.

Oceń: Barbara Gizanka

★★★★★
Średnia ocena:4.65 Liczba ocen:9