Jan Józef Dembowski, znany pod herbem Jelita, to postać niezwykła w polskiej historii kościoła katolickiego. Urodził się 14 grudnia 1729 roku w Warszawie, gdzie rozpoczął swoją duchową oraz intelektualną drogę.
Jako biskup kamieniecki odegrał kluczową rolę w życiu religijnym i społecznym swojego regionu.
Jego życie dobiegło końca 13 września 1809 roku, pozostawiając po sobie trwały ślad w historii kościoła w Polsce.
Życiorys
Jan Dembowski był osobą o bogatej biografii, synem Antoniego Sebastiana Dembowskiego, który pełnił wiele znaczących ról w swoim życiu. Jego ojciec, będący starostą tymbarskim, płockim i będzińskim w latach 1724-1735, pełnił również funkcję regenta kancelarii koronnej oraz referendarza świeckiego koronnego, aż w końcu osiągnął godność biskupa płockiego i kujawskiego.
Wyróżniał się jako człowiek świecki, który przez długie 40 lat, od 1735 do 1775 roku, był starostą będzińskim. Dembowski pełnił także funkcję szambelana u boku króla Stanisława Augusta od 1765 roku.
Po tragicznej śmierci swojej żony, Józefy z Potulickich, Dembowski przyjął święcenia kapłańskie. Jego kariera duchowna nabrała tempa we wrześniu 1775 roku, kiedy to został mianowany biskupem koadiutorem Adama Stanisława Krasińskiego w Kamieńcu Podolskim, z jednoczesnym tytułem biskupa tytularnego Drasus.
Warto zaznaczyć, że Dembowski był również członkiem konfederacji Sejmu Czteroletniego. Jego przełożony, Krasiński, w podeszłym wieku (ponad 80 lat), zrezygnował z urzędowania biskupa w 1795 roku, jednak władze rosyjskie opóźniały objęcie diecezji przez Dembowskiego, co miało miejsce dopiero w 1798 roku.
Niestety, jego czas na diecezji był krótki, ponieważ wkrótce został usunięty z jej terenu. Mimo to, nosił tytuł biskupi do końca swojego życia. Po jego śmierci biskupstwo pozostawało przez kilka lat bez obsady, a Dembowski został pochowany w katedrze w Kamieńcu Podolskim.
W 1779 roku, Jan Dembowski został również uhonorowany tytułem kawalera Orderu Świętego Stanisława, co podkreśla jego znaczenie w historii Kościoła oraz społeczności lokalnej.
Przypisy
- Krzysztof Rafał Prokop, Nekropolie biskupie w nowożytnej Rzeczypospolitej (XVI–XVIII w.), Kraków-Warszawa 2020, s. 132.
- Krzysztof R. Prokop, Wiadomości do biografii biskupów oraz opatów i ksień z ziem Rzeczypospolitej Obojga Narodów z osiemnastowiecznej prasy warszawskiej doby saskiej i stanisławowskiej (1729-1795), w: Archiwa, Biblioteki I Muzea Kościelne, t. 86, 2006, s. 299.
- Zbigniew Dunin-Wilczyński, Order Św. Stanisława, Warszawa 2006, s. 186.
- "Będzin 1358-2008", tom II "Od pradziejów do rozbiorów", Będzin 2008, s. 169-170.
- Herbarz polski, t. IV, Warszawa 1901, s. 237-248.
- Antoni Magier, Estetyka miasta stołecznego Warszawy, 1963, s. 434.
- Kalendarzyk narodowy y obcy na rok ... 1792. ..., Warszawa 1791, s. 308.
- dane biograficzne na stronie Sejmu Wielkiego
Pozostali ludzie w kategorii "Duchowieństwo i religia":
Paweł (Pawłow) | Jerzy Tytz | Wilhelm Piotr Angerstein | Piotr Nitecki | Wacław Majewski (duchowny) | Alicja Lenczewska | Jerzy Grzybowski (działacz społeczny) | Teofil Jagodziński | Jan Twardowski | Jan Chrzciciel Albertrandi | Jerzy Wojciech Filipp | August Loth | Marceli Prawica | Józef Jarzębowski | Zygfryd Oskar Loppe | Tomasz Rojek | Miriam Gonczarska | Benedykt Zawadzki | Ryszard Rumianek | Władysława PapisOceń: Jan Dembowski (biskup kamieniecki)