Irena Turska

---

Życiorys

Irena Turska przyszła na świat 26 października 1912 roku w Warszawie. W roku 1943 ukończyła w tym mieście Szkołę Rytmiki i Tańca Artystycznego J. Mieczyńskiej. Następnie, w latach 1946-1948, pełniła funkcję wykładowcy, prowadząc zajęcia z historii tańca w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Łodzi.

Od 1947 roku regularnie publikowała artykuły dotyczące współczesnego baletu oraz tańca. W okresie 1951-1953 Irena Turska była członkiem Państwowej Komisji Weryfikacyjnej powołanej przez Ministra Kultury i Sztuki, której celem było sformalizowanie zasad dotyczących przyznawania uprawnień zawodowych dla tancerzy. W połowie lat pięćdziesiątych rozpoczęła współpracę z Polskim Wydawnictwem Muzycznym, gdzie publikowała zarówno monografie, jak i kompendia dotyczące historii oraz teorii tańca.

W latach 1964-1966, pobierając stypendium rządu francuskiego, kształciła się pod okiem Stanisława Głowackiego (ur. 1874, zm. 1946) w paryskiej Ecole Supérieure d’Etudes Chorégraphiques. Tam, w 1964 roku, obroniła swoją pracę doktorską pt. La situation de la danse dans l’ensemble des arts. Prolegomenes a l’asthetique de la danse. Od 1972 do 1989 roku uczyła historii i estetyki tańca w Zaocznym Wyższym Studium Nauczycieli Tańca przy Wydziale Wychowania Muzycznego Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Warszawie, gdzie również stworzyła podręczniki do nauki historii tańca dla studentów.

W 1996 roku stała się działaczką polskiej sekcji European Dance Research Information Directory. W 2002 roku otrzymała nagrodę Ministra Kultury za wkład w rozwój badań nad baletem oraz popularyzację sztuki baletowej w Polsce. W 2012 roku uhonorowano ją złotym medalem „Zasłużony Kulturze – Gloria Artis” oraz medalem Polskiego Wydawnictwa Muzycznego „Ad honorem”.

Irena Turska była także współautorką scenariusza do filmu Taniec (1959), który uznawany jest za filmową monografię tańca, jego powstawania oraz różnych form wykonania.

Odeszła 22 lutego 2012 roku w Warszawie.

Publikacje

Irena Turska, znana felietonistka, współpracowała z wieloma prestiżowymi tytułami prasowymi, takimi jak „Stolica”, „Życie Warszawy”, „Pamiętnik Teatralny”, „Teatr” czy „Ruch Muzyczny”. Jej prace ukazywały się także w innych czasopismach, w tym: „Łódź Teatralna”, „Radio i Świat”, „Muzyka”, „Nowa Kultura”, „Przegląd Kulturalny”, „Dziś i Jutro”, „Panorama”, „Po Prostu”, „Sztandar Młodych”, „Teatr Ludowy”, „Trybuna Ludu”, „Antena” oraz „Śpiewamy i Tańczymy”. W swoich felietonach oraz artykułach poruszała tematykę tańca i baletu w Polsce, a także recenzowała wystawiane przedstawienia baletowe.

W swoich pracach Irena Turska regularnie przedstawiała relacje z przeglądów, festiwali, konkursów tanecznych oraz choreograficznych. Jej publikacje obejmowały również biografie oraz monografie poświęcone ważnym postaciom w dziedzinie tańca. Ponadto, była autorką haseł w Encyklopedii Muzycznej PWM oraz w Encyklopedii Muzyki pod redakcją A. Chodkowskiego, a także w leksykonach wydawanych przez PWN.

Książki

• 1957: Co to jest balet,
• 1962: Krótki zarys historii tańca i baletu (wyd. 5: 2010),
• 1965: W kręgu tańca,
• 1973: Przewodnik baletowy (wyd. II: 1997),
• 1980: Z dziejów tańca współczesnego,
• 1983: Almanach baletu polskiego,
• 2000: Spotkanie ze sztuką tańca.

Źródło: Instytut Muzyki i Tańca.

Teatr

Irena Turska jest znaną postacią w polskim teatrze, szczególnie za sprawą jej twórczości w zakresie librett. Jej dzieła łączą się z różnymi instytucjami teatralnymi, co pokazuje bogaty kalendarz wystawień.

W szczególności wyróżniają się następujące realizacje:

• W latach 1964, 1977, 1979 oraz 1987 powstał spektakl Pinokio, którego libretto napisała Jadwiga Szajny-Lewandowska. Utwór ten był wystawiany w różnych miejscach, takich jak Opera we Wrocławiu, Teatr Muzyczny w Gdyni, Opera i Operetka w Bydgoszczy oraz Operetka Wrocławska,
• W 1964 roku Irena Turska stworzyła libretto do dzieła Stańczyk, które stworzył Tomasz Kiesewetter. Spektakl ten zyskał uznanie w Operze Śląskiej w Bytomiu.

Te i inne osiągnięcia Ireny Turskiej świadczą o jej znaczącym wkładzie w rozwój polskiej sztuki teatralnej.

---

Oceń: Irena Turska

---