Elżbieta Chojnacka, urodzona 10 września 1939 roku w Warszawie, a zmarła 28 maja 2017 roku w Paryżu, była niezwykłą postacią w świecie muzyki. Jej talent i umiejętności sprawiły, że stała się klawesynistką o międzynarodowej renomie, znaną z wyjątkowego podejścia do muzyki współczesnej.
W trakcie swojej kariery Elżbieta Chojnacka przyczyniła się do rozwoju i popularyzacji klawesynu, wnosząc swoją pasję i wiedzę do koncertów oraz nagrań, które zachwycały publiczność na całym świecie.
Życiorys
Elżbieta Chojnacka przyszła na świat w stolicy Polski – Warszawie, będąc córką wybitnej pianistki Edwardy Chojnackiej. W 1962 roku ukończyła warszawską Państwową Wyższą Szkołę Muzyczną, w której kształciła się pod okiem Margerity Trombini-Kazuro. Po tym okresie wyjechała do Paryża, gdzie kontynuowała naukę gry na klawesynie u Aimée van de Viele, która była uczennicą uznawanej za mistrzynię klawesynu Wandy Landowskiej.
W 1968 roku, na Międzynarodowym Konkursie Giovanni-Battista Viotti w Vercelli, zdobyła I nagrodę w kategorii klawesynu, co otworzyło jej drzwi do międzynarodowej kariery. Po zdobyciu uznania, osiedliła się na stałe w Paryżu, gdzie zaczęła realizować swoje artystyczne ambicje. Jej debiutancka płyta została nagrana w 1971 roku (Clavecin 2000, Philips).
Elżbieta zyskała sławę przede wszystkim dzięki swoim interpretacjom muzyki współczesnej. W jej bogatym dorobku znajduje się m.in. całkowita dokumentacja klawesynowej twórczości Györgya Ligetiego. Artystka została wielokrotnie uhonorowana nagrodami muzycznymi, a dzieła jej dedykowali tacy kompozytorzy jak: György Ligeti, Iannis Xenakis, Maurice Ohana, Henryk Mikołaj Górecki i Michael Nyman.
Prowadziła liczne kursy mistrzowskie, a także wykłady dla młodych adeptów sztuki muzycznej. W 1995 roku otrzymała tytuł profesora w Mozarteum w Salzburgu, gdzie utworzono klasę poświęconą współczesnej interpretacji muzyki klawesynowej.
Elżbieta Chojnacka była artystką o niezwykłej osobowości i charyzmie, a także sięgała po krytykę autentyzmu w wykonawstwie:
Muzyką dawną zawładnął świat archeologii, w którym fetyszyzuje się instrument, a środki i sposoby wykonania stają się ważniejsze od samej muzyki.
Elżbieta Chojnacka zmarła w wieku 78 lat, pozostawiając po sobie niezatarte ślady w świecie muzyki. Jej ciało spoczęło na cmentarzu Père-Lachaise w Paryżu.
Ordery i odznaczenia
Elżbieta Chojnacka, uznawana za jedną z najwybitniejszych artystek, otrzymała szereg prestiżowych wyróżnień, które przyczyniły się do jej znakomitej reputacji w Polsce oraz za granicą. Wyszczególnione nagrody stanowią nie tylko symbol jej talentu, ale także uznania dla wkładu w kulturę i sztukę.
- Order Legii Honorowej, przyznany w 1999 roku,
- Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, otrzymany w 2009 roku,
- Nagroda Związku Kompozytorów Polskich, przyznana w 2009 roku,
- Krzyż Komandorski Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej, nadany w 2015 roku.
Wybrana dyskografia
Oto przegląd wybranych dzieł, w które zaangażowała się Elżbieta Chojnacka, podkreślający jej szeroki zasięg artystyczny i współpracę z różnorodnymi kompozytorami. Lista zawiera zarówno klasyczne utwory, jak i współczesne kompozycje.
- Henryk Mikołaj Górecki – Koncert klawesynowy op. 40 (Nonesuch Records),
- Scott Joplin – „Maple Leaf Rag”, „Magnetic Rag”, „Elite Syncopations”, „Peacherie Rag”, „Kismet Rag”, „Swipesy”, „Stoptime Rag”, „Bethema”, „Original Rag”, „Pine Apple Rag”, „Scott Joplin’s New Rag”, „Sunflower Slow Drag”, „Something Doing” (Auvidis),
- Sofia Gubajdulina – Meditation on the chorale „Von deinen Thron” (Bach) na klawesyn i kwintet smyczkowy (BIS-CD),
- Paweł Szymański – Partita III (CD Accord Music Edition),
- Marius Constant – Des Droits de l’Homme oratorium dramatyczne (Cybelia),
- Michael Nyman – Koncert na klawesyn i smyczki (EMI),
- Maurice Ohana – Chiffres de clavecin, Sacral d’llx, Wamba, Conga, Carillons pour les heures du jour et de la nuit (Erato),
- Iannis Xenakis – Komboi na klawesyn i perkusję, Khoai, Naama na klawesyn amplifikowany (Erato),
- André Boucourechliev – Anarchipels na zespół sześciu instrumentów (MFA),
- Astor Piazzolla – Buenos Aires hora cero – tango (Nonesuch),
- Wilfried Jentzsch – Improvisation T12/57 na klawesyn i taśmę (Thorofon),
- György Ligeti – Continuum, Hungarian Rock, Passacaglia ungharese (WERGO),
- Krzysztof Meyer – Sonate (Erato),
- Luc Ferrari – Musique Socialiste? na klawesyn i taśmę (Erato),
- François-Bernard Mâche – Solstice na klawesyn i pozytyw (Erato),
- Cristóbal Halffter – Adieu (Erato).
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Feliks Frydman | Malwina Buss | Artur Sikorski | Jerzy Boniński | Aleksander Regulski | Piotr Pręgowski (aktor) | August Fryderyk Duranowski | Jan Antoni Biernacki | Justyna Holm | Tadeusz Kwieciński | Andrzej Łukasik (kontrabasista) | Andrzej Głoskowski | Stanisław Belski | Wiesław Zieliński (fotograf) | Anna Górna | Bogdan Łoszewski | Agnieszka Zwierko-Wiercioch | Czesław Byszewski | Urszula Dębska | Jan ŚcisłoOceń: Elżbieta Chojnacka