Wanda Landowska

---

Życiorys

Wanda Landowska rozpoczęła swoją przygodę z muzyką w bardzo młodym wieku, gdyż leczenie gry na fortepianie trwało od czwartego roku życia. Jej edukacja muzyczna miała miejsce w konserwatorium w Warszawie, gdzie studiowała pod okiem Aleksandra Michałowskiego, kończąc studia w 1891 roku. W okresie 1893–1897 w Berlinie doskonaliła swoje umiejętności w zakresie kompozycji, ucząc się od Heinricha Urbana, któremu zawdzięczają swoje umiejętności również tacy artyści jak Ignacy Paderewski.

Pomimo że kompozycje Landowskiej zostały zapomniane w późniejszych latach, w przełomowym okresie XX wieku cieszyły się pewnym uznaniem. To właśnie wtedy stała się pionierką wśród polskich kompozytorek, projektując dzieła w nowoczesnym stylu, co odzwierciedlało jej artystyczną wizję, w przeciwieństwie do popularnych w ówczesnych czasach neoromantycznych stylów.

Osiedlając się w Paryżu, podjęła się ambitnego projektu przywrócenia do życia tradycji muzyki renesansowej i barokowej. Skoncentrowała się na grze na klawesynie, instrumencie, który wówczas znajdował się na skraju zapomnienia. W 1912 roku grała na klawesynie, który był częściowo zrekonstruowany na podstawie modeli z muzeów, zbudowany przez renomowaną firmę Pleyel.

W 1913 roku Landowska objęła stanowisko w berlińskiej Hochschule für Musik, gdzie miała zaszczyt otworzyć pierwszą na świecie klasę gry na klawesynie. Oprócz działalności pedagogicznej, intensywnie koncertowała zarówno w Ameryce, jak i Europie. Jej pasja do edukacji zaowocowała w 1927 roku, kiedy to w Saint-Leu-la-Forêt we Francji założyła L’Ecole de Musique Ancienne, instytucję dedykowaną muzyce dawnej.

Niestety, z powodu II wojny światowej w 1939 roku Landowska wraz z Denise Restout były zmuszone do ucieczki na południe Francji, pozostawiając za sobą bogaty zbiór instrumentów oraz muzykaliów, które we wrześniu 1940 roku zostały skonfiskowane przez Niemców i wywiezione do Berlina. W 1941 roku udało im się dotrzeć do Stanów Zjednoczonych, gdzie Landowska kontynuowała swoją karierę, dając koncerty oraz prowadząc lekcje, a także pracując nad nagraniami. Na fortepianie wykonała utwory Mozarta i Haydna, zaś na klawesynie wykonywała dzieła Bacha. Zmarła 16 sierpnia 1959 roku w Lakeville w Connecticut.

W ciągu swojej kariery Wanda Landowska wychowała wielu znakomitych wykonawców muzyki dawnej, w tym takich artystów jak: José Iturbi, Clifford Curzon, Ralph Kirkpatrick, Ruggero Gerlin, Margerita Trombini-Kazuro, Janina Wysocka-Ochlewska, Emma Altberg, Kazimierz Flatau, Alexis Weissenberg oraz Rafael Puyana. Była autorką kilku książek, w których poruszała tematykę muzyki dawnej oraz wyzwań związanych z jej wykonawstwem.

Życie prywatne

Wanda Landowska przyszła na świat w rodzinie żydowskiej, a jej rodzice, adwokat Marian Landowski oraz matka Ewelina, zdecydowali się na chrzest zarówno dla siebie, jak i dla niej w 1892 roku. Była to ważna decyzja, odzwierciedlająca kulturę i wartości, w których dorastała.

W 1899 roku Landowska poznała Henryka Lwa, polskiego pisarza oraz etnografa, który odegrał istotną rolę w jej twórczości, pomagając jej w pisaniu książki pod tytułem Musique ancienne. Związek ten doprowadził do ich ślubu w Paryżu w 1900 roku, jednak relacja z Henrykiem miała drugorzędne znaczenie dla jej życia. Zatrudniła pokojówkę, która szybko stała się również kochanką jej męża. Taki układ nie był dla nich problematyczny, ponieważ Landowska identyfikowała się jako osoba homoseksualna.

W latach trzydziestych, w jej życiu pojawiła się Denise Restout, która stała się jej stałą partnerką oraz bliską towarzyszką na resztę życia.

Upamiętnienie

Decyzją Międzynarodowej Unii Astronomicznej, jeden z kraterów na Wenus nosi imię Landowska, co jest pięknym upamiętnieniem Wandy Landowskiej.

---

Oceń: Wanda Landowska

---