Bruno Winawer

Kultura i sztuka

Bruno Winawer, urodzony 17 marca 1883 roku w Warszawie, to znacząca postać polskiej kultury literackiej, która odcisnęła swoje piętno w różnych gatunkach literackich. Zmarł 11 kwietnia 1944 roku w Opolu Lubelskim, pozostawiając po sobie bogaty dorobek twórczy.

Był on pochodzenia żydowskiego i dumnie reprezentował swoją tożsamość poprzez różnorodne formy literackie. Jako komediopisarz, prozaik, poeta, felietonista oraz tłumacz z wykształcenia fizyk, dostarczał czytelnikom nie tylko rozrywki, ale również refleksji na temat otaczającego ich świata.

Winawer jest znany przede wszystkim z komedii obyczajowych, które często nawiązywały do zagadnień naukowych, co czyniło jego dzieła niezwykle interesującymi. W jego twórczości znajduje się również wiele felietonów popularnonaukowych oraz literackich, które ukazywały jego wszechstronność i pasję do pisania.

Oprócz tego, Winawer pisał powieści w nurcie fantastyki naukowej, co sprawiło, że jego twórczość niejednokrotnie wyprzedzała czasy, w których żył.

Życiorys

Bruno Winawer był postacią znaczącą w polskiej nauce i polityce, szczególnie w okresie rewolucji 1905 roku, gdzie aktywnie uczestniczył jako członek SDKPiL. W tym czasie stworzył także polską wersję Marsylianki robotniczej.

Jego edukacja rozpoczęła się na Uniwersytecie Ruprechta i Karola w Heidelbergu, gdzie studiował fizykę. Po ukończeniu studiów, Winawer miał zaszczyt być asystentem uznanego laureata nagrody Nobla, Pietera Zeemana, na Uniwersytecie Amsterdamskim. Po powrocie do Polsk, podjął pracę jako nauczyciel matematyki i fizyki w Szkole Wawelberga oraz Rotwanda.

Wykładał fizykę na Wydziale Przyrodniczym w 1911 roku, prowadził także zajęcia z algebry i geometrii w ramach Kursów Wieczornych dla Techników. Dodatkowo, nauczał matematyki w Wyższych Kursach Technicznych na Wydziale Technicznym Towarzystwa Kursów Naukowych w Warszawie. W latach 1917-1920 jego kariera naukowa kontynuowała się na Politechnice Warszawskiej, gdzie rozwijał swoje zainteresowania oraz dzielił się wiedzą ze studentami.

W obliczu II wojny światowej, Winawer przebywał najpierw we Lwowie. W dniu 17 września 1940 roku, wstąpił do Związku Radzieckich Pisarzy Ukrainy. Po zajęciu Lwowa przez Niemców w 1941 roku, znalazł się w warszawskim getcie. W 1942 roku udało mu się przedostać na aryjską stronę, gdzie ukrywał się, przyjmując inne nazwisko. Niestety, jego wolność nie trwała długo – aresztowany z powodu denuncjacji, został wywieziony do obozu zagłady w Treblince. Choć zdołał się stamtąd wydostać, jego życie zakończyło się w szpitalu w Opolu Lubelskim.

Twórczość

Bruno Winawer był wszechstronnym twórcą, który pozostawił po sobie wiele interesujących dzieł. Jego twórczość obejmuje zarówno komedie, jak i powieści oraz felietony, które ujmują różnorodnymi tematami i formami.

  • Księga Hjoba: komedja nudna w 3 aktach (1921, komedia),
  • Roztwór Pytla (1922, komedia),
  • R. H. Inżynier (1922, komedia),
  • Doktor Przybram (1924, powieść fantastycznonaukowa),
  • Jeszcze o Einsteinie: teorja względności z lotu ptaka (1924),
  • Lepsze czasy (1925, zbiór felietonów),
  • Boczna antena. Ostatnie biuletyny z frontów wieczystych (1926, zbiór felietonów),
  • Dług honorowy (1929, powieść fantastycznonaukowa),
  • Literaturę trzeba przewietrzyć (1935, zbiór felietonów),
  • Ziemia w malignie (1937, zbiór felietonów),
  • Ślepa latarka (1922, powieść),
  • Notatnik Szymona van Geldern (1907),
  • Niziny,
  • Losy Europy,
  • Rokowania pokojowe,
  • Rycerz z łabędziem,
  • Tematy i warjacje (1921),
  • Trzysta miljonów koni (1930),
  • Turnieje maszyn (1930),
  • Znajomek z Fiesole (1925, komedia),
  • Bohater mechaniczny.

Wszystkie te utwory świadczą o jego niezrównanym talencie oraz umiejętności łączenia liryki z humorem i krytyką społeczną. Winawer w swoich tekstach często podejmował się analizy współczesnych mu zjawisk, co czyni jego twórczość wciąż aktualną i interesującą dla kolejnych pokoleń czytelników.

Przypisy

  1. Zbigniew Dranka. Roman Kanciruk. Jestem marzycielem. „Podkarpacie”. Nr 31 (865), 30.07.1987 r.
  2. Bohdan Urbankowski, Czerwona msza, czyli uśmiech Stalina, t. 1, 1998 r., s. 123.
  3. a b Andrzej Niewiadomski, Antoni Smuszkiewicz: Leksykon polskiej literatury fantastycznonaukowej. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1990 r., s. 213-215.
  4. Dziesięciolecie Wolnej Wszechnicy Polskiej TKN: sprawozdanie z działalności Towarzystwa Kursów Naukowych, 1906-1916, 1917 r.
  5. Józef Kozłowski: Śpiewy proletariatu polskiego. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1977 r., s. 103.

Oceń: Bruno Winawer

★★★★★
Średnia ocena:4.72 Liczba ocen:21