Marceli Antoni Kaczorowski, urodzony 17 stycznia 1878 roku w Warszawie, był inżynierem technologicznym, który odegrał istotną rolę w polskiej historii. Jego życie zakończyło się tragicznie 27 lutego 1918 roku, również w Warszawie, gdzie spędził przeważającą część swojej kariery zawodowej i społecznej.
Był on jednym z kluczowych liderów Narodowego Związku Robotniczego, organizacji, która miała na celu wspieranie praw pracowników w Polsce. W okresie I wojny światowej Kaczorowski zaangażował się w działania lewicy niepodległościowej, dążąc do budowy suwerennej Polski.
Jego działalność polityczna oraz aktywistyczna przyczyniła się do kształtowania ruchów społecznych, które miały wpływ na przyszłość kraju. Kaczorowski, jako postać wyjątkowa, zainspirował wielu swoich współczesnych i pozostawił po sobie trwały ślad w historii Polski.
Życie
Antoni Kaczorowski związał swoje życie z różnymi instytucjami oraz organizacjami, które wpływały na jego karierę. W młodym wieku ukończył gimnazjum realne w Warszawie, a następnie podjął studia w Instytucie Technologicznym w Petersburgu, które zakończył w 1904 roku. Już na etapie szkolnym angażował się w uczniowskie kółka samokształceniowe. Podczas studiów związany był z młodymi działaczami narodowo-demokratycznymi oraz był aktywnym członkiem Związku Młodzieży Polskiej „Zet” oraz Koła Braterskiego ZET-u.
W latach 1905-1912 pełnił funkcję kierownika warsztatów naprawczych Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej w Pruszkowie. Po nacjonalizacji kolei przez rząd rosyjski, Kaczorowski przeszedł do pracy w dyrekcji Towarzystwa Przemysłowców Królestwa Polskiego, gdzie współpracował z dyrektorem Andrzejem Wierzbickim i promował zakładanie kas chorych wśród przemysłowców.
Jego działalność społeczna rozpoczęła się w 1905 roku, gdy stał się członkiem Narodowego Związku Robotniczego oraz przywódcą organizacji NZR w Pruszkowie. Szybko wszedł w szeregi Zarządu Głównego NZR w Królestwie. W 1908 roku był jednym z kluczowych zwolenników rozdzielenia związków NZR z Ligą Narodową oraz nawiązania współpracy z irredentą polską, tworzącą ruch strzelecki w Galicji.
W 1912 roku, jako przedstawiciel NZR, został członkiem Tymczasowej Komisji Skonfederowanych Stronnictw Niepodległościowych. Również aktywnie pisał jako publicysta, tworząc liczne artykuły w prasie, które promowały antyrosyjskie ideologie. Na początku I wojny światowej, Kaczorowski stał się członkiem lewicy niepodległościowej, współpracując z takimi organizacjami jak Konfederacja Narodowa Polska, Zjednoczenie Stronnictw Niepodległościowych i Komitet Naczelny Zjednoczonych Stronnictw Niepodległościowych.
W styczniu 1917 roku wszedł do Tymczasowej Rady Stanu, a jego działalność przyczyniła się do zmiany kierunku polityki NZR. W rezultacie jego działań, na wiosnę 1917 roku z CKN odeszli przedstawiciele NZR oraz Związku Niepodległości. W TRS objął najpierw stanowisko wicedyrektora departamentu gospodarczo-społecznego, a od maja 1917 roku został dyrektorem departamentu pracy.
Później, po zaprzestaniu współpracy NZR z TRS, nadal piastował swoje stanowisko i aktywnie uczestniczył w jego pracach do końca istnienia Rady. Był również członkiem Komisji Przejściowej TRS od sierpnia 1917 do stycznia 1918 roku. Po powołaniu regentów przez władze okupacyjne i utworzeniu Rady Regencyjnej, Kaczorowski został podsekretarzem stanu w Ministerstwie Handlu i Przemysłu, a także kierownikiem sekcji tego ministerstwa.
Jego pozycja w NZR uległa osłabieniu, gdy na XIV zjeździe partii nie wybrano go do władz. Po rezygnacji rządu na znak protestu przeciwko traktatowi brzeskim, w prowizorycznym gabinecie Antoniego Ponikowskiego otrzymał tekę ministra handlu i przemysłu oraz ministra pracy i opieki społecznej, jednak nie mógł przejąć tej funkcji, gdyż zmarł na atak serca.
Pochowany został na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 162, rząd 3, miejsce 23-24).
Odznaczony
Pośmiertnie odznaczony Krzyżem Niepodległości 17 marca 1932 roku.
Życie prywatne
Antoni Kaczorowski przyszedł na świat w rodzinie, w której tradycje rzemieślnicze były szczególnie pielęgnowane. Jego rodzice to Franciszek (1812–1885) oraz Anna z Służyńskich (1831–1892). Warto zaznaczyć, że Antoni miał także brata – Leonard, który był inżynierem technologicznym, datowanym na lata 1880 – ?.
W swoim życiu osobistym, Kaczorowski sformalizował związek małżeński w Petersburgu z Aleksandrą z Hurczynów. Para doczekała się dwóch synów. Ich najstarszy syn, Andrzej, był uczestnikiem powstania warszawskiego i żył w latach 1907-1944. Młodszy z synów, Adam, który był porucznikiem Armii Krajowej, urodził się w 1909 roku, a jego życie zakończyło się w 1955 roku.
Literatura
W literaturze dotyczącej Antoniego Kaczorowskiego można znaleźć wiele cennych informacji. Jego biografia została opracowana przez Adama Galosa w „Polskim Słowniku Biograficznym”, tom 11, który ukazał się w latach 1964-1965. Na stronach 387-388 znajdują się ważne szczegóły dotyczące życia i działalności Kaczorowskiego.
Dodatkowo, w „Słowniku biograficznym działaczy polskiego ruchu robotniczego”, tom 3, wydanym w Warszawie w 1985 roku, na stronie 46, można natrafić na kolejne istotne informacje o jego wkładzie w ruch robotniczy.
Przypisy
- Cmentarz Stare Powązki: MIECZYSŁAW KACZOROWSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 22.08.2023 r.]
- Antoni Marceli Kaczorowski, M.J. Minakowski, Genealogia potomków Sejmu Wielkiego [dostęp 22.08.2023 r.]
- Jerzy Z. Pająk, O rząd i armię. Centralny Komitet Narodowy (1915–1917), Kielce 2003 r.
- Teresa Monasterska Narodowy Związek Robotniczy 1905 - 1920, Warszawa 1973 r.
- Adam Galos, Kaczorowski Antoni, Słownik biograficzny działaczy polskiego ruchu robotniczego, t. 3, Warszawa 1985 r.
- Spis Inżynierów Technologów Polaków, [w:] Księga pamiątkowa inżynierów technologów Polaków wychowańców Instytutu Technologicznego w Petersburgu, Warszawa 1933 r.
- Adam Galos, Kaczorowski Antoni, Polski Słownik Biograficzny, t. 11, Wrocław-Warszawa-Kraków 1964-1965 r.
Pozostali ludzie w kategorii "Polityka i administracja":
Małgorzata Sekuła-Szmajdzińska | Andrzej Ruraż-Lipiński | Stanisław Lange | Stanisław Niemyski | Anton Słucki | Zygmunt Rusinek | Włodzimierz Marciniak (działacz kombatancki) | Piotr Guział | Helena Wolińska | Henryk Litwin | Ignacy Kurkowski | Marcin Czech (urzędnik) | Karol Bachura | Paweł Lisiecki | Józef Kulesza | Janusz Skolimowski | Henryk Buczyński | Wacław Jabłonowski | Seweryn Czerwiński | Szymon Niemiec (aktywista)Oceń: Antoni Kaczorowski