Pomnik Tysiąclecia Jazdy Polskiej

---

Historia

W 1978 roku zrodziła się inicjatywa budowy pomnika, który miałby upamiętnić polską jazdę konną oraz kawalerię. Zaledwie trzy lata później, w 1981 roku, powstał specjalny komitet organizacyjny, który podjął się realizacji tego projektu. Monument miał zostać umiejscowiony na skarpie Trasy Łazienkowskiej, w pobliżu ulicy Jazdów, gdzie w 1983 roku odbyła się ceremonia wmurowania kamienia węgielnego.

W 1984 roku zorganizowano konkurs, w którym zaprezentowano 13 różnych projektów. Z spośród nadesłanych prac wybrano do realizacji projekt autorstwa rzeźbiarza oraz projektanta form przemysłowych Mieczysława Naruszewicza. Rzeźbę udało się odląć w 1987 roku w warszawskiej spółdzielni Brąz Dekoracyjny.

Ze względu na trudne warunki geologiczne podjęto decyzję o zmianie lokalizacji monumentu. Niestety, zdecydowanie obniżyło to estetykę i funkcjonalność pomnika, który znalazł się na zbyt wysokiej kolumnie, odwrócony tyłem do przechodniów oraz do ruchu ulicznego.

Odsłonięcie monumentu miało miejsce 3 maja 1994 roku. Rzeźba przedstawia dwóch mężnych jeźdźców galopujących na koniach: jeden z nich to piastowski rycerz w pancerzu dzierżący włócznię, a drugi to ułan, który trzyma szablę w wyciągniętej dłoni. Ta symbolika ma na celu ukazanie zarówno początku, jak i końca polskich formacji kawaleryjnych. Modelowaniem dla rzeźby zajął się pułkownik Zbigniew Starak, były uczestnik szarży pod Borujskiem – ostatniego starcia, w którym walczyli polscy kawalerzyści.

Dolna część kolumny jest przyozdobiona czterema tablicami odlanymi z mosiądzu, które zawierają listę 43 najważniejszych bitew w dziejach polskiej kawalerii. Materiał do ich produkcji został przekazany przez wojsko w postaci łusek artyleryjskich. Tablice, zaprojektowane przez rzeźbiarza Marka Moderau, wymagały po 11 latach od odsłonięcia korekty, kiedy to zauważono błędy w datach niektórych bitew, takich jak te pod Obertynem, Orszą oraz Beresteczkiem.

W 2016 roku podjęto nową inicjatywę, której celem było obrócenie pomnika, aby zwrócił się w stronę ronda oraz stacji metra Politechnika (zmiana kierunku z południowego na północno-wschodni, czyli o 135 stopni). Planowane obrócenie rzeźby miało miejsce w IV kwartale 2018 roku i odbyło się pomyślnie w dniach 20 i 21 listopada.

Napisy i daty na tablicach

Na Pomniku Tysiąclecia Jazdy Polskiej umieszczono wiele znaczących dat i miejsc, które są symbolem bogatej historii jazdy w Polsce. Poniżej znajduje się lista kluczowych wydarzeń:

• Cedynia 972,
• Psie Pole 1109,
• Legnica 1241,
• Płowce 1331,
• Grunwald 1410,
• Obertyn 1531,
• Orsza 1564,
• Byczyna 1588,
• Kircholm 1605,
• Kłuszyn 1610,
• Trzciana 1629,
• Beresteczko 1651,
• Warka 1656,
• Alsen 1658,
• Podhajce 1667,
• Chocim 1673,
• Wiedeń 1683,
• Parkany 1683,
• Zieleńce 1792,
• Samosierra 1808,
• Lipsk 1813,
• Stoczek 1831,
• Grochów 1831,
• Walewice 1863,
• Rokitna 1915,
• Krechowce 1917,
• Jazłowiec 1919,
• Koziatyn 1920,
• Komarów 1920,
• Korosteń 1920,
• Krojanty 1939,
• Mokra 1939,
• Bzura 1939,
• Wólka Węglowa 1939,
• Kock 1939,
• Montbard 1940,
• Tobruk 1941,
• Monte Cassino 1944,
• Falaise 1944,
• Moerdijk 1944,
• Ancona 1944,
• Bolonia 1945,
• Borujsko 1945,
• 1000 lat jazdy polskiej.

---

Oceń: Pomnik Tysiąclecia Jazdy Polskiej

---