Lotnisko Chopina w Warszawie, nazywane również Okęciem, jest to międzynarodowy port lotniczy, który znalazł swoje miejsce w sercu stolicy Polski. Zostało ono otwarte w 1934 roku i od tego czasu staje się kluczowym punktem dla wielu podróżnych, obsługując nie tylko loty rozkładowe, ale również czarterowe oraz cargo.
Usytuowane w dzielnicy Włochy, lotnisko jest położone na osiedlu Okęcie, w odległości około 8 kilometrów na południowy zachód od centrum Warszawy. To sprawia, że jest ono najważniejszym portem lotniczym w kraju oraz znaczącym węzłem komunikacyjnym regionu.
Lotnisko Chopina pełni rolę głównej bazy dla Polskich Linii Lotniczych LOT oraz stanowi również bazę operacyjną dla Wizz Air. Właścicielem obiektu jest spółkaPolskie Porty Lotnicze, która odpowiada za zarządzanie i rozwój infrastruktury lotniczej w Polsce.
Historia
Decyzje podjęte po 1918 roku doprowadziły do zakończenia działalności lotniska mokotowskiego, którego rolę miały przejąć trzy nowe obiekty: wojskowe lotnisko na Okęciu, cywilne w Gocławiu oraz sportowe na Bielanach. To właśnie wtedy lotnisko mokotowskie pełniło zarówno funkcje wojskowe, jak i cywilne.
W regulacyjnym planie Warszawy z 1926 roku zdecydowano o przeznaczeniu terenu na Okęciu oraz Paluchu, który zajmował powierzchnię 285 ha, na nowe lotnisko wojskowe. Nowoczesny projekt budowy opierał się na francuskich standardach, które definiowały idealny kształt lotniska jako koło-elipsę lub wielobok. Jego centralny obszar zajmowało pole wzlotów, a wokół niego zbudowano niezbędne budynki, takie jak hangary czy magazyny. W 1931 roku na rozbudowywane lotnisko przeniesiono 1 Pułk Lotniczy, natomiast dwa lata później uruchomiono stację meteorologiczną.
W wyniku planów zabudowy Pola Mokotowskiego, zdecydowano, że ruch pasażerski również zostanie przeniesiony na Okęcie. Powstał nowy terminal, który został uroczyście otwarty 29 kwietnia 1934 roku. W ceremonii wzięli udział m.in. prezydent Ignacy Mościcki oraz premier Janusz Jędrzejewicz, a msze świętą odprawił biskup polowy Józef Gawlina. Otwarcie to oznaczało jednocześnie przekształcenie Okęcia w jeden z największych portów lotniczych w II RP.
Lotnisko posiadało bramę wjazdową, ozdobioną wieżą o wysokości około 50 metrów, ulokowaną w pobliżu ulic Żwirki i Wigury oraz Komitetu Obrony Robotników. Wokół zbudowano klaster firm związanych z lotnictwem, w tym m.in. Wytwórnię Płatowców oraz Instytut Techniczny Lotnictwa. W 1934 roku oddano do użytku szeroką ulicę Żwirki i Wigury, która połączyła lotnisko z ul. Wawelską i centrum miasta, otoczoną zachowanymi do dziś lipami.
W 1935 roku odsłonięto 20-metrowy pomnik Józefa Piłsudskiego, który niestety zniszczono podczas zajęcia lotniska przez Niemców w 1944 roku. Już od pierwszych dni września 1939 roku, podczas obrony Warszawy, lotnisko stało się celem nalotów Luftwaffe, a lotnisko zostało zajęte przez wojska niemieckie 8 września.
Okupacja niemiecka przekształciła Okęcie w lotnisko transportowe. W tym okresie zbudowano betonową drogę startową. W 1944 roku przed wybuchem powstania warszawskiego na terenie lotniska znajdowały się 56 działa przeciwlotniczych. Z kolei 1 sierpnia, w dniu wybuchu powstania, nieudany atak na lotnisko przeprowadził 7 Pułk Piechoty AK „Garłuch”.
Zaraz po wojnie, w marcu 1945 wznowiono komunikację lotniczą. Po wojnie zrezygnowano z budowy lotniska pasażerskiego w Gocławiu, gdzie do lat 70. funkcjonowało lotnisko sportowe, a na jego miejsce zbudowano osiedle Gocław-Lotnisko. W 1962 roku ruszyła rozbudowa Centralnego Portu Lotniczego Warszawa-Okęcie, obejmująca trzy etapy, w tym budowę terminalu pasażerskiego, drogi startowej oraz zaplecza technicznego. Prace zakończono w 1969 roku, a obiekt uruchomiono jako Międzynarodowy Dworzec Lotniczy.
Nazwa
Od momentu otwarcia w 1934 roku port funkcjonował jako Port Lotniczy Warszawa-Okęcie. W 2001 roku lotnisku nadano imię Fryderyka Chopina, a w styczniu 2010 zarejestrowano nową, formalną nazwę – Lotnisko Chopina. Mimo to, wśród mieszkańców Warszawy wciąż powszechnie używa się nazwy „Okęcie”. Władze lotniska uzasadniały zmianę, wskazując na wartość i prestiż związany z nazwiskiem Chopina.
Roszczenia do gruntów zajmowanych przez lotnisko
Właściciele lotniska zmagają się z roszczeniami ze strony spadkobierców rodziny Branickich, którzy domagają się odszkodowania w wysokości co najmniej 235 milionów złotych za bezumowne korzystanie z około 30 ha gruntów, które po wojnie przejęto przez Skarb Państwa na podstawie dekretu o reformie rolnej.
Przyszłość lotniska
W listopadzie 2017 roku rząd Beaty Szydło ogłosił, że po 2027 roku ruch lotniczy z Lotniska Chopina zostanie przeniesiony do Portu Solidarność – Centralnego Portu Komunikacyjnego (CPK) w Stanisławowie. Dalsze decyzje w kwestii funkcjonowania Lotniska Chopina mają być podejmowane na podstawie przeprowadzonego studium wykonalności dla CPK w latach 2019-2020.
Kalendarium
- 1933 – ukończenie budowy lotniska z trzema hangarami, warsztatami oraz dworcem lotniczym,
- 1934 – uroczyste otwarcie przez prezydenta RP Ignacego Mościckiego, przeniesienie lotów z lotniska mokotowskiego, w premierowym roku działalności obsłużono 10,750 pasażerów,
- 1937 – instalacja radionawigacji w lotnisku,
- 1939 – utrzymywanie regularnych połączeń z krajowymi i zagranicznymi lotniskami do września,
- 1939-1945 – na terenie lotniska funkcjonowały szkoły lotnicze oraz zakład naprawczy Luftwaffe,
- 1945 – zniszczenie lotniska przez wycofujące się niemieckie wojska,
- 1969 – oddanie do użytku Międzynarodowego Dworca Lotniczego i uruchomienie linii autobusowej do centrum,
- 1975 – oddanie Krajowego Dworca Lotniczego do użytku,
- 1979 – oddanie nowej hali przylotów MDL,
- 1992 – oddanie do użytku Terminalu 1,
- 2004 – otwarcie terminalu dla tanich linii,
- 2015 – modernizacja Terminala A oraz połączenie z stacją kolejową Warszawa Lotnisko Chopina,
- 2019 – uruchomienie bramek do automatycznej odprawy pasażerów z biometrycznymi paszportami.
Ruch pasażerski i cargo
Tabela ruchu
| Rok | Liczba pasażerów obsłużonych | Zmiana w porównaniu z rokiem ubiegłym | Ilość operacji lotniczych |
|---|---|---|---|
| 1934 | ponad 10 000 | n.d. | _ |
| 2006 | 8 101 827 | 14,6% | 126 534 |
| 2007 | 9 193 223 | 13,5% | 133 116 |
| 2008 | 9 436 958 | 2,6% | 129 728 |
| 2009 | 8 278 747 | -12,2% | 115 934 |
| 2010 | 8 666 552 | 4,7% | 116 691 |
| 2011 | 9 322 485 | 7,6% | 119 399 |
| 2012 | 9 567 063 | 2,6% | 118 320 |
| 2013 | 10 669 879 | 11,5% | 123 981 |
| 2014 | 10 574 539 | -0,8% | 121 913 |
| 2015 | 11 186 688 | 5,8% | 124 691 |
| 2016 | 12 795 365 | 14,4% | 138 909 |
| 2017 | 15 730 330 | 22,9% | 157 044 |
| 2018 | 17 737 231 | 12,8% | 172 520 |
| 2019 | 18 844 591 | 6,2% | 180 562 |
| 2020 | 5 473 224 | -71% | 67 649 |
| 2021 | 7 445 468 | 36% | 80 608 |
| 2022 | 14 389 143 | 93,3% | 130 672 |
| 2023 | 18 472 491 | 28,4% | 152 497 |
Przesyłki cargo
W ciągu ostatnich lat znacząco wzrosła ilość przesyłek cargo obsługiwanych przez Lotnisko Chopina w Warszawie.
- 2013 – 48 219 ton,
- 2014 – 53 475 ton,
- 2015 – 58 282 tony,
- 2016 – 72 186 ton,
- 2017 – 84 389 ton,
- 2018 – 92 377 ton,
- 2019 – 97 784 tony,
- 2020 – 74 984 tony,
- 2021 – 97 454 tony,
- 2022 – 101 709 ton,
- 2023 – 103 599 ton.
Terminale
W 2010 roku zarząd Portu Lotniczego im. Fryderyka Chopina w Warszawie wprowadził zmiany mające na celu ujednolicenie nazw budynków na lotnisku. W wyniku tego dotychczasowe Terminal 1 oraz Terminal 2 zostały połączone pod wspólną nazwą Terminal A. Kolejną istotną zmianą było przemianowanie byłego Terminala VIP Aviation na Terminal General Aviation.
Terminal A zlokalizowany przy ulicy Żwirki i Wigury dzieli się na dwie części:
- Terminal 1, który został otwarty 1 lipca 1992 roku, to starsza część tego terminala. Początkowa przepustowość wynosiła około 3,5 miliona pasażerów rocznie, jednak w wyniku prac przebudowujących zwiększono ją do około 5,5 miliona. Początkowo terminal miał 46 stanowisk odprawy oraz 12 bramek. Ze względu na charakterystyczny kolor dachu i filarów, potocznie nazywano go „buraczkowym”. W 2012 roku przystąpiono do remontu, którego celem było połączenie budynków oraz wykonanie podziemnego przejścia do nowej stacji kolejowej. Po zakończeniu modernizacji w maju 2015 roku, terminal zyskał nowoczesną powierzchnię 60 tysięcy m², z 48 stanowiskami odprawy oraz 6 stanowiskami samoobsługowymi. Na jego dachu zainstalowano elektrownię słoneczną, która pokrywa 80% powierzchni dachu i ma na celu produkcję około 575 MWh energii rocznie, co odpowiada 20% dziennego zapotrzebowania na energię przy sprzyjających warunkach pogodowych.
- Terminal 2, nowocześniejsza część Terminalu A, jest przystosowana do obsługi 6,5 miliona pasażerów rocznie. Posiada 70 stanowisk odprawy biletowo-bagażowej i została oddana do użytku 1 grudnia 2006 roku. Użytkowanie strefy odlotów rozpoczęto 7 marca 2008 roku, a terminal otwarto do odpraw lotów czarterowych 12 marca 2008 roku. Kolejne loty regularne obsługiwano od 18 marca tego samego roku.
- Pirs centralny i południowy – w obrębie dalszej rozbudowy Terminalu A dobudowano pirs centralny oraz zakończono prace przy pirsie południowym, które zostały otwarte 8 sierpnia 2011 roku. Ta inwestycja umożliwiła pasażerom korzystanie z przestronnych hal o długości 725 m. Powstały również 11 nowych rękawów w pirsie południowym oraz centralnym. Aktualna całkowita liczba bramek wynosi 45, a rękawów 27. Dodatkowo, od sierpnia 2014 roku, pasażerowie korzystający z Terminalu A mają dostęp do bezpłatnego Internetu.
Na terenie terminalu znajdują się również dwie kaplice – jedna w ogólnodostępnej części hali odlotów oraz druga, która została otwarta w 2015 roku w strefie tranzytowej przy wyjściu nr 37, z osobnym pokojem modlitwy dla pasażerów różnych wyznań.
Terminal General Aviation (wcześniej znany jako Terminal VIP Aviation) przy ul. Komitetu Obrony Robotników, otwarty 8 lipca 2005 roku, obsługuje pasażerów korzystających z prywatnych lub korporacyjnych samolotów. Zlokalizowany jest w zmodernizowanym budynku byłego krajowego dworca lotniczego wybudowanego w 1975 roku. Na lotnisku funkcjonuje również zintegrowany system ratunkowy, wdrożony w 2016 roku, który obejmował 49 defibrylatorów.
Nieczynne terminale
- Terminal Etiuda – był to dawny terminal tanich linii lotniczych, działający w latach 2004–2009. W latach 1979–1992 pełnił funkcję hali przylotów zwanej „fińską”, do której przeniesiono całość odpraw podróżnych do Warszawy. Obecnie znajduje się tam siedziba Welcome Airport Services.
- Krajowy Dworzec Lotniczy przy ul. Żwirki i Wigury – przestał pełnić swoje funkcje 8 maja 2008 roku z powodu budowy nowych pirsów centralnego i południowego.
Specjalistyczne dworce lotnicze
Na Lotnisku Chopina w Warszawie znajduje się kilka specjalistycznych dworców lotniczych, które pełnią różne funkcje i mają różne lokalizacje.
- Dworzec Towarowy CARGO – usytuowany w południowej części lotniska przy ulicy Wirażowej, zajmuje się obsługą transportu towarowego,
- Wojskowy Port Lotniczy Warszawa-Okęcie – znajduje się przy ulicy Żwirki i Wigury, tuż przed wjazdem do cywilnego portu lotniczego. W przeszłości był wykorzystywany przez flotę samolotów 36 Specjalnego Pułku Lotnictwa Transportowego, który został rozformowany w sierpniu 2011 roku. O bezpieczeństwo portu lotniczego do roku 2001 odpowiadała 1 Warszawska Brygada Zmotoryzowana im. Czwartaków AL. Terminal Wojskowego Portu Lotniczego, zarządzany przez 1 Bazę Lotniczą, szczególnie przyczynia się do obsługi transportu członków najwyższych władz państwowych oraz przyjmowania rządowych delegacji zagranicznych, a także wykonuje inne zlecenia związane z administracją państwową.
Obsługa lotniska
Obsługa samolotów na lotnisku Chopina w Warszawie obejmuje szereg kluczowych działań, takich jak załadunek i rozładunek bagażu, wyważanie samolotów, transport pasażerów po płycie lotniska, a także wypychanie i holowanie maszyn. Te zadania są wykonywane przez wyspecjalizowane firmy, które zapewniają wysoką jakość usług.
- LS Airport Services,
- Welcome Airport Services,
- Impel Airport Services Ltd.,
- Excel handling Ltd.
Dostawa posiłków do samolotów jest obsługiwana przez firmy cateringowe, a w tej kategorii wyróżnia się Do & Co.
Paliwem lotniczym zajmują się spółki specjalistyczne, do których należą:
- ORLEN Aviation,
- LOTOS,
- Baltic Ground Services.
Według raportu OAG Punctuality Report z 2015 roku, warszawskie lotnisko cieszy się wysoką punktualnością, zajmując miejsce w światowej czołówce; blisko 90% lotów odbywa się zgodnie z wyznaczonym harmonogramem.
Kierunki lotów i linie lotnicze
Kierunki rozkładowe
Lotnisko Chopina w Warszawie oferuje różnorodne kierunki rozkładowe, które są dostępne dzięki współpracy z wieloma międzynarodowymi liniami lotniczymi. Te regularne połączenia umożliwiają podróżnym dotarcie do popularnych miejsc na całym świecie.
| Linia lotnicza | Kierunek |
|---|---|
| Aegean Airlines |
|
| Aer Lingus | Sezonowo:
|
| Air Arabia | Sezonowo:
|
| Air China |
|
| Air France |
|
| Austrian Airlines |
|
| British Airways |
|
| Brussels Airlines |
|
| Bulgaria Air |
|
| Corendon Airlines | Sezonowo:
|
| Emirates |
|
| Etihad Airways |
|
| Ethiopian Airlines |
|
| Enter Air | Sezonowo:
|
| Eurowings |
|
| Finnair |
|
| Flydubai |
|
| KLM |
|
| LOT |
|
| Lufthansa |
|
| Norwegian |
|
| Pegasus Airlines |
|
| Play | Sezonowo:
|
| Qatar Airways |
|
| Ryanair |
|
| SAS |
|
| Sky Express |
|
| Smartwings Poland | Sezonowo:
|
| SunExpress | Sezonowo:
|
| SWISS |
|
| TAP Portugal |
|
| Turkish Airlines |
|
| Wizz Air |
|
Kierunki czarterowe
W sezonie letnim, lotnisko organizuje również czarterowe połączenia do niezwykle atrakcyjnych lokalizacji. Największą popularnością cieszą się kierunki turystyczne, które przyciągają podróżujących szukających słonecznych wakacji.
| Linia lotnicza | Kierunek |
|---|---|
| Enter Air |
|
| LOT |
|
| Neos |
|
| Nouvelair |
|
| Plus Ultra Líneas Aéreas |
|
| Smartwings Poland |
|
Kierunki towarowe
Oprócz połączeń pasażerskich, Lotnisko Chopina obsługuje również transport towarów. Dzięki dedykowanym liniom lotniczym, możliwe jest przewożenie różnorodnych produktów zarówno na rynek krajowy, jak i międzynarodowy.
| Linia lotnicza | Kierunek |
|---|---|
| Air Contractors |
|
| DHL |
|
| FedEx |
|
| LOT Cargo (obsługiwane przez Cargojet Airways) |
|
| Sprint Air |
|
| UPS |
|
Mapy z kierunkami lotów
Aby ułatwić zaplanowanie podróży, dostępne są szczegółowe mapy wskazujące kierunki lotów z i do lotniska. Takie mapy stanowią przydatne narzędzie dla pasażerów i logistyków działających w branży transportowej.
Drogi startowe i operacje lotnicze
Na Lotnisku im. Fryderyka Chopina w Warszawie operacje lotnicze realizowane są z dwóch głównych dróg startowych, które posiadają nawierzchnię asfaltobetonową:
- pierwsza droga startowa ma kierunek 15/33, jej długość wynosi 3690 m i szerokość 60 m, a nośność to PCN 88 F/C/X/T,
- druga droga startowa usytuowana jest na kierunku 11/29, ma długość 2800 m oraz szerokość 50 m, a jej nośność wynosi PCN 77 R/A/W/T.
Lotnisko dysponuje 21 drogami kołowania, a w ciągu godziny możliwe jest przeprowadzenie maksymalnie 42 operacji lotniczych.
Pomoce nawigacyjne
Na drodze startowej RWY 11 zainstalowane są światła Calvert w kategorii II (960 m), PAPI oraz system ILS/DME również w kategorii II. Droga startowa RWY 29 jest wyposażona w światła SALS (420 m) oraz PAPI. Zakres zapewnienia bezpieczeństwa na drodze startowej RWY 15 obejmuje światła SALS (420 m) oraz PAPI, z kolei na RWY 33 znajdują się światła ALPA-ATA w kategorii II, PAPI oraz ILS/DME w kategorii IIIa. Dodatkowo, dla wszystkich podejść dostępna jest radiolatarnia VOR/DME z częstotliwością 113,45 MHz.
Preferencyjny system dróg startowych
Na podstawie panujących w Polsce kierunków wiatrów oraz układu ruchu lotniczego nad Warszawą, a także regulacji dotyczących ograniczania hałasu w rejonie Lotniska Chopina, obowiązuje preferencyjny system dróg startowych, który uwzględnia specyfikę wyposażenia w pomoce nawigacyjne. W przypadku przylotów wykorzystywane są następujące drogi startowe:
- RWY 33,
- RWY 11,
- RWY 15,
- RWY 29.
Dla odlotów preferowane są kolejno:
- RWY 29,
- RWY 15,
- RWY 33,
- RWY 11.
Transport
Współczesny transport do Lotniska Chopina w Warszawie jest znacznie zróżnicowany i optymalizowany. Komunikacja z portem lotniczym odbywa się przede wszystkim dzięki miejskiej komunikacji autobusowej, która zapewnia wygodny dostęp do lotniska z różnych części stolicy.
Warto dodać, że w 2012 roku wprowadzono do użytku nowoczesną podziemną stację kolejową, która zlokalizowana jest bezpośrednio pod terminalem, co znacznie ułatwia podróżnym przesiadki.
Osobny artykuł poświęcony temu tematowi można znaleźć pod linkiem Warszawa Lotnisko Chopina, gdzie opisano wszystkie aspekty związane z podróżowaniem z tego portu lotniczego.
Niemniej jednak, pomimo licznych usprawnień, pasażerowie wciąż napotykają problemy związane z oszustwami taksówkarzy. Nieświadomi obcokrajowcy często stają się ofiarami takich praktyk, a ceny za przejazdy do centrum mogą wynieść nawet 150 zł lub więcej.
O tej kwestii informowały lokalne media, w tym „Gazeta Stołeczna”, które podjęły temat w ramach kampanii prasowej. W 2016 roku Urząd Lotnictwa Cywilnego podjął działania, aby poprawić sytuację. Powiększono granice administracyjne lotniska o obszary parkingów oraz dróg dojazdowych do terminalu, aż do ul. Gordona Bennetta.
Dzięki tym zmianom, Służba Ochrony Lotniska ma teraz możliwość egzekwowania mandatów w stosunku do nieuczciwych kierowców, którzy próbują zwabić podróżnych w hali przylotów. Warto zauważyć, że hala przylotów została dobrze oznakowana, oferując informacje o legalnych korporacjach taksówkowych w kilku językach.
Transport lotniczy korzysta również z dogodnych połączeń drogowych. Z ekspresową obwodnicą miasta łączy lotnisko droga ekspresowa S79, co dodatkowo usprawnia podróżowanie i dostępność do kluczowych punktów w Warszawie.
Częstotliwości radiowe
W kontekście komunikacji lotniczej, Lotnisko Chopina w Warszawie korzysta z różnych częstotliwości radiowych, które umożliwiają efektywną wymianę informacji między pilotami a służbami naziemnymi oraz kontrolą ruchu lotniczego.
- ATIS – 120,455 MHz,
- Okęcie Clearance Delivery – 121,605 MHz,
- Okęcie Ziemia (Okęcie Ground) – 121,905 MHz,
- Okęcie Wieża (Okęcie Tower) – 118,305 MHz,
- Warszawa Zbliżanie (Warsaw Approach) – 128,805 MHz (Południe) oraz 125,055 MHz (Północ),
- Warszawa Director (Warsaw Director) – 129,380 MHz.
Obszar ograniczonego użytkowania wokół lotniska
W dniu 20 czerwca 2011 roku Sejmik Województwa Mazowieckiego przyjął uchwałę o numerze 76/11, dotyczącą ustanowienia obszaru o ograniczonym użytkowaniu wokół Portu Lotniczego im. Fryderyka Chopina w Warszawie. Zgodnie z prawem, uchwała ta weszła w życie 4 sierpnia 2011 r., co miało miejsce po 14 dniach od momentu jej publikacji w Dzienniku Urzędowym Województwa Mazowieckiego. Dokument ten został opublikowany w (Dz. Urz. Woj. Maz. nr 128, poz. 4086).
Wypadki na lotnisku i w jego pobliżu
Na przestrzeni lat, lotnisko Chopina w Warszawie było świadkiem kilku poważnych incydentów lotniczych, które wstrząsnęły zarówno pasażerami, jak i całym sektorem lotniczym. Poniżej przedstawiamy najważniejsze wydarzenia, jakie miały miejsce w okolicy tego portu lotniczego:
- 19 grudnia 1962 – miała miejsce katastrofa lotnicza w Warszawie,
- 14 marca 1980 – doszło do katastrofy lotniczej na Okęciu,
- 9 maja 1987 – wydarzyła się katastrofa lotnicza w Lesie Kabackim,
- 14 września 1993 – zarejestrowano katastrofę lotu Lufthansa 2904,
- 1 listopada 2011 – miało miejsce awaryjne lądowanie lotu PLL LOT 016,
- 10 stycznia 2018 – zrealizowano awaryjne lądowanie lotu LO3924.
Te incydenty pokazują, jak ważne jest zapewnienie bezpieczeństwa w podróży lotniczej oraz jak duże znaczenie mają odpowiednie procedury awaryjne dla zapewnienia ochrony pasażerów oraz załóg.
Przypisy
- Liczba obsłużonych pasażerów oraz wykonanych operacji w ruchu krajowym i międzynarodowym – regularnym i czarterowym w latach 2021–2023. [w:] Urząd Lotnictwa Cywilnego [on-line]. 01.03.2024 r. [dostęp 08.04.2024 r.]
- Ilość obsłużonego cargo on board (w kg) w polskich portach lotniczych w ruchu krajowym i międzynarodowym w roku 2022-2023. [w:] Urząd Lotnictwa Cywilnego [on-line]. 01.03.2023 r. [dostęp 08.04.2024 r.]
- Jakub Jastrzębski. Wysoka przeszłość Okęcia. „Skarpa Warszawska”, s. 17, 01.07.2021 r.
- Bernard Budzyński. Zarys historii instrumentalnych obserwacji pogody w Warszawie. „Kronika Warszawy”, 01.04.2016 r.
- Małgorzata Zubik. Chcą milionów od lotniska. „Gazeta Stołeczna”, s. 1, 16.09.2017 r.
- Uchwała w sprawie przyjęcia „Koncepcji przygotowania i realizacji inwestycji Port Solidarność – Centralny Port Komunikacyjny dla Rzeczypospolitej Polskiej”. [w:] Kancelaria Prezesa Rady Ministrów [on-line]. 07.11.2017 r. [dostęp 20.12.2017 r.]
- Jarosław Osowski. Lotnisko na przekór faktom. „Gazeta Stołeczna”, s. 3, 08.11.2017 r.
- Jakub Panek. Lotnisko daje darmowy internet. Wi-Fi dostępne na Okęciu. wyborcza.pl, 14.08.2014 r. [dostęp 08.12.2014 r.]
- Dominik Sipiński: LOT: Z Warszawy do Luksemburga. pasazer.com. [dostęp 24.11.2015 r.]
- Pasazer.com: LOT poleci do Tokio [online]. [dostęp 16.06.2015 r.]
- Dominik Sipiński, Paweł Cybulak, Paweł Placha: Lotniska w Polsce. Łódź: Dom Wydawniczy Księży Młyn, 2013, s. 153.
- Radosław Żuk, Dyrektor Biura Public Relations Lotniska Chopina: Od lat dziesięciu Chopin rządzi na Okęciu. old.lotnisko-chopina.pl. 31.01.2016 r.
- Historia – Lotnisko Chopina w Warszawie [online], www.lotnisko-chopina.pl [dostęp 15.05.2022 r.]
- Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 1035.
- Terminal na Okęciu prawie gotowy. Kiedy otwarcie?. warszawa.gazeta.pl. 22.05.2016 r.
- Zdzisław Suwiński: Krajowa Baza Operacyjna nr 1 z Okęcia we wrześniu 1939 roku. Oświęcim: Wydawnictwo NapoleonV, 2016, s. 23.
- Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 926.
- Grzegorz Mika: Od wielkich idei do wielkiej płyty. Burzliwe dzieje warszawskiej architektury. Agencja Wydawniczo-Reklamowa Skarpa Warszawska, 2017, s. 186.
- PPL ogłasza przetarg na dokończenie Terminalu 2.
- Ryszard Mączewski: Warszawa między wojnami. Łódź: Księży Młyn, 2009, s. 63.
- Bronisław Dostatni: Ochota ośrodkiem komunikacji lotniczej, [w:] Dzieje Ochoty. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1973, s. 188–189.
- Jan Bystroń: Warszawa. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1977, s. 311.
Pozostałe obiekty w kategorii "Lotniska i lądowiska":
Lądowisko Banacha | Lądowisko Instytut „Pomnik – Centrum Zdrowia Dziecka” | Lądowisko Szaserów | Lądowisko Międzylesie | Lądowisko CSK MSWiA-Wołoska | Lądowisko Sokół | Polskie Porty Lotnicze | Lotnisko Warszawa-Babice | Lądowisko Banacha-Szpital Pediatryczny | Lądowisko Babice | Lądowisko Szpital Południowy – SOR | Lądowisko Mazowiecki Szpital BródnowskiOceń: Lotnisko Chopina w Warszawie