Figura św. Jana Nepomucena to unikatowa rokokowa rzeźba, która przedstawia tego znanego świętego, a jej lokalizacja przy ulicy Senatorskiej 40 w Warszawie czyni ją godnym uwagi punktem w mieście.
Jest to nie tylko element historyczny, ale również artystyczny, który przyciąga wielu turystów oraz mieszkańców, pozwalając na chwile refleksji nad jego znaczeniem i pięknem wykonania.
Opis
Figura św. Jana Nepomucena, stworzona w 1733 roku przez rzeźbiarza Giovanniego Liverottiego, ma swoje korzenie w fundacji Józefa Wandalina Mniszecha oraz jego małżonki Konstancji. Pomnik stanowi unikalny element historyczny, umiejscowiony przy ulicy Senatorskiej, w bezpośrednim sąsiedztwie placu Bankowego.
Interesujące jest to, że archeologiczne badania potwierdziły, iż rzeźba zajmuje pierwotne miejsce, które znajduje się obok pałacu Mniszchów, usytuowanego nieco dalej. Stanowi ona jedyną pozostałość po przypałacowym ogrodzie, co dodaje jej dodatkowej wartości historycznej.
Pomnik został umieszczony na czworobocznej kolumnie, która jest bogato zdobiona płaskorzeźbami przedstawiającymi sceny z życia świętego. Te wizualizacje obrazują cnoty, takie jak męstwo (fortitudo), umiarkowanie (temperantia), sprawiedliwość (iustitia) oraz roztropność (prudentia). Interesującym szczegółem są inicjały „JMK”, umieszczone w lustrzanym odbiciu i połączone literą „W”, które towarzyszą herbom rodzinnym Mniszecha oraz jego żony.
W roku 1965 figura została oficjalnie wpisana do rejestru zabytków, co podkreśla jej znaczenie w kontekście polskiego dziedzictwa kulturowego. Następnie, w 2004 roku, przeprowadzono szczegółową renowację pomnika. W celu tego procesu, postument oraz figura zostały zdemontowane, a także skrzydła ogrodzenia, które następnie poddano odnowie w pracowni konserwatorskiej.
W trakcie prac na miejscu wzmocniono fundamenty oraz zabezpieczono schody prowadzące do postumentu, jak również kamienne pachołki ogrodzenia. Zaskakującym odkryciem było odnalezienie ołowianej tabliczki kommemoratywnej, zawierającej łaciński tekst, który w wolnym tłumaczeniu brzmi: „JÓZEF WANDALIN Z KONCZYC WIELKICH I OSSOWNICY ŚWIĘTEGO IMPERIUM RZYMSKIEGO HRABIA MNISZECH MARSZAŁEK WIELKI KORONNY Z KONSTANCJĄ Z TARŁÓW MAŁŻONKĄ…”.
Po zakończeniu konserwacji, tabliczka wróciła na swoje miejsce, a obok umieszczono nową informacyjną, przypominającą o przeprowadzonych pracach w 2004 roku. Zrealizowano również dwie kopie wcześniejszej tabliczki; jedna trafiła do Muzeum Historycznego m. st. Warszawy, a druga została przekazana do Ambasady Belgii, która od 1962 roku ma swoje siedzibę w pałacu Mniszchów.
Podczas renowacji podjęto decyzję o zmianie (w oparciu o zalecenia konserwatora) wizerunku rąk świętego, które zostały zrekonstruowane po II wojnie światowej. Ponadto zadecydowano o naprawie oraz pozłoceniu krucyfiksu trzymanego przez Nepomucena, co przywróciło figurze dawny blask.
Przypisy
- Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków (księga A) − stan na 31.12.2022 r. Woj. mazowieckie (Warszawa). [dostęp 19.06.2023 r.]
- Warszawskie Nepomuki. nepomuki.pl. [dostęp 25.02.2021 r.]
- Irena Grzesiuk-Olszewska: Warszawska rzeźba pomnikowa. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2003, s. 248.
- Irena Grzesiuk-Olszewska: Warszawska rzeźba pomnikowa. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2003, s. 247.
- a b c d e AgnieszkaA. Kasprzak-Miler AgnieszkaA., Prace konserwatorskie przy najstarszym warszawskim przydrożnym pomniku św. Jana Nepomucena, „Wiadomości Konserwatorskie” (17), 2005, s. 75-81.
- Juliusz A. Chrościcki, Andrzej Rottermund: Atlas architektury Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 1977, s. 195.
- warsawtour. [dostęp 01.06.2010 r.]
Pozostałe obiekty w kategorii "Rzeźby":
Plon (płaskorzeźba) | Rzeźba Oświęcim II w Warszawie | Tancerka (rzeźba w Warszawie) | Sztafeta (rzeźba) | Kąpiąca się (rzeźba) | Krucyfiks Baryczkowski | Pozdrowienia z Alej Jerozolimskich | Rzeźba Psa Asa w Warszawie | Muzyka (rzeźba) | Rzeźba „W hołdzie polskim artystom baletu” | Figura Matki Boskiej Łaskawej w Warszawie | Przyjaźń (rzeźba) | Płaskorzeźba „Jezu ratuj, bo giniemy” | Światłotrysk | Rytm (rzeźba) | Rzeźba Kota Niezależnego Cyryla w WarszawieOceń: Figura św. Jana Nepomucena w Warszawie (ul. Senatorska)